Mô hình nến là gì?

Mô hình nến mô tả hành động giá của một loại tài sản

Mô hình nến (Candlestick Patterns) là một phần của biểu đồ nến và là công cụ quan trọng để các traders dự báo 3 xu hướng biến động chính tiếp theo của một tài sản, bao gồm: đảo chiều tăng, đảo chiều giảm và tiếp tục đi ngang.

Chuyển động của các cây nến trên biểu đồ sẽ hình thành các mô hình nến quan trọng cho việc phán đoán xu hướng giá và thiết lập các lệnh giao dịch. Các mô hình nến này không chỉ được sử dụng rộng rãi trong giao dịch Forex, mà còn được sử dụng nhiều trên các thị trường khác như thị trường chứng khoán, tiền điện tử, hàng hóa,...

Tuy nhiên, các công cụ này không nên được dùng một cách đơn độc đặc biệt là với ý nghĩa xác nhận tín hiệu đảo chiều xu hướng, mà nên có sự kết hợp giữa phân tích giá và các chỉ báo kỹ thuật khác để xác nhận các mô hình đảo chiều.

Mô hình nến được hình thành từ hành động giá của các cây nến

Khoảng thời gian mà mỗi cây nến mô tả tùy thuộc vào nhu cầu và thiết lập của mỗi traders (từ 1 giây đến 12 tháng). Trong đó, mỗi một bộ phận trên cây nến sẽ phản ánh phạm vi và phương hướng chuyển động của giá. 

Phạm vi giao dịch của giá trong một khoảng thời gian nhất định được phản ánh thông qua chênh lệch giữa mức giá cao nhất và mức giá thấp nhất.

• Bóng nến (shadow) hay râu nến là phần còn lại của cây nến sau khi loại bỏ thân nến (chênh lệch giữa giá mở và đóng cửa). 
• Giá mở cửa (open price): mô tả mức giá giao dịch đầu tiên trong quá trình hình thành cây nến mới.
• Giá cao nhất (high price): đỉnh của râu nến phía trên, mô tả mức giá cao nhất được giao dịch trong quá trình hình thành một cây nến. 
• Giá thấp nhất (high price): đáy của râu nến phía dưới, mô tả mức giá thấp nhất được giao dịch trong quá trình hình thành một cây nến.
• Giá đóng cửa (close price): mô tả mức giá cuối cùng được giao dịch trong quá trình hình thành nến. 

Màu nến sẽ đại diện cho phương hướng giá, với màu sắc được sử dụng phổ biến nhất trong giao dịch thường là xanh - đỏ hoặc đen - trắng. Trong đó, màu xanh/đen đại diện cho việc giá tăng (giá đóng cửa > giá mở cửa) và màu đỏ/trắng đại diện cho việc giá giảm (giá mở cửa > giá đóng cửa).

Các loại mô hình nến

Mô hình nến tăng báo hiệu xu hướng giá đảo chiều tăng

Mô hình nến đảo chiều tăng thường xuất hiện cuối các xu hướng giảm hoặc các vùng hỗ trợ cứng để báo hiệu đà giảm sắp chững lại và giá có khả năng sẽ sớm đảo chiều tăng. Trong trường hợp này, các traders có thể vào lệnh Buy để đón đầu xu hướng tăng và đóng lệnh Sell để bảo toàn vốn.

Một số mô hình đảo chiều tăng được sử dụng phổ biến như: mô hình Hammer, mô hình Inverted Hammer, mô hình Bullish Engulfing, mô hình Piercing Line, mô hình Bullish Harami, mô hình Morning Star,...

Mô hình nến Hammer: Nến Hammer có thân nến ngắn, râu nến phía trên rất ngắn hoặc gần như không có, râu nến phía dưới rất dài (độ dài gấp 2-3 lần râu trên). Râu nến phía dưới càng dài càng chứng tỏ lực mua đang mạnh hơn lực bán.

Khi xu hướng giá đang giảm, nến Hammer có hiệu quả nhất khi xuất hiện ba cây đỏ liên tiếp theo phía trước một nến Hammer tăng - bullish Hammer (giá đóng cửa > giá mở cửa). 

Mô hình nến Inverted Hammer: Nến Inverted Hammer có thân nến ngắn, râu nến phía dưới rất ngắn hoặc gần như không có, râu nến phía trên rất dài (độ dài gấp 2-3 lần râu dưới). Râu nến phía trên càng dài càng chứng tỏ lực mua đang mạnh hơn lực bán.

Khi giá đang giảm, nến Inverted Hammer có hiệu quả nhất khi theo sau nó là một cây nến tăng giá mạnh xác nhận xu hướng tăng an toàn hoặc khoảng cách mở rộng giữa hai cây nến. Râu nến phía trên càng dài càng chứng tỏ lực bán đang yếu hơn lực mua.

Mô hình nến Bullish Engulfing: được hình thành từ 2 cây nến: một cây nến xanh thân dài theo sau một cây nến đỏ có thân ngắn. Thân của nến xanh có bề dài bao phủ thân của nến đỏ, tức là giá đóng cửa nến xanh lớn hơn giá mở cửa nến đỏ và giá mở cửa nến xanh nhỏ hơn giá đóng cửa nến đỏ.

Nến Bullish Engulfing có hiệu quả nhất khi xuất hiện cuối xu hướng giảm. Độ dài của thân nến xanh càng lớn hơn thân nến đỏ thì càng chứng tỏ lực bán đang yếu hơn lực mua.

Mô hình nến Piercing Line: được hình thành từ 2 cây nến: một cây nến xanh (tăng) có giá đóng cửa cao hơn khoảng 1/2 thân nến đỏ (giảm) phía trước.

Khi xu hướng giá đang giảm, nến Piercing Line có hiệu quả nhất khi cả 2 cây nến có kích cỡ tương đồng với các nến trước đó (trong khoảng 10 - 15 nến).Với các nến có kích cỡ quá nhỏ và không rõ ràng thì nhà đầu tư không nên giao dịch vì có thể nó chỉ thể hiện sự lưỡng lự của thị trường trong khi phe bán vẫn đang áp đảo.

Mô hình nến Morning Star: được hình thành từ 3 cây nến, lần lượt là một cây nến đỏ (giảm), theo sau là một cây nến có giá đóng cửa rất gần với giá mở cửa (có thể là nến tăng hoặc giảm) và cuối cùng là một cây nến xanh thể hiện xu hướng đảo chiều rõ ràng.

Khi xu hướng giá đang giảm, mô hình nến  Morning Star có hiệu quả nhất khi giá đóng cửa của nến thứ ba cao hơn 1/2 phạm vi giao dịch của nến thứ nhất, thể hiện lực mua đang áp đảo lực bán mạnh mẽ trước đó.

Mô hình nến Bullish Harami: hay mô hình mẹ bồng con. Tên gọi này xuất phát từ việc mô hình nến hình thành từ 2 cây nến xếp cạnh nhau tạo ra hình ảnh một người phụ nữ mang thai: phạm vi biến động của cây nến phía sau (nến con) nằm gọn trong độ dài thân nến đỏ phía trước (nến mẹ). 

Khi xu hướng giá đang giảm, mô hình nến Bullish Harami có hiệu quả nhất khi nến con phía sau là nến tăng, thân nến con ngắn hơn khoảng 1/4 so với thân nến mẹ, phản ánh lực mua đang áp đảo lực bán mạnh mẽ trước đó.

  

Mô hình nến giảm báo hiệu xu hướng giá đảo chiều giảm

Mô hình nến đảo chiều giảm thường xuất hiện cuối các xu hướng tăng hoặc các vùng kháng cự cứng để báo hiệu đà tăng sắp chững lại và giá có khả năng sẽ sớm đảo chiều giảm. Trong trường hợp này, các traders có thể vào lệnh Sell để đón đầu xu hướng giảm.

Một số mô hình đảo chiều giảm được sử dụng phổ biến như: mô hình Hanging Man, mô hình Shooting Star, mô hình Bearish Engulfing, mô hình Piercing Line, mô hình Evening Star hay mô hình Dark Cloud Cover.

Mô hình nến Hanging Man: Nến Hanging có thân nến ngắn, râu nến phía trên rất ngắn hoặc gần như không có, râu nến phía dưới rất dài (độ dài gấp 2-3 lần râu trên). Râu nến phía dưới càng dài càng chứng tỏ lực mua đang mạnh hơn lực bán.

Khi xu hướng giá đang tăng, mô hình nến Hanging có hiệu quả nhất khi xuất hiện ba cây nến xanh tăng mạnh liên tiếp phía trước một nến Hanging giảm, phản ánh lực bán đã áp đảo lực mua vào mạnh trước đó. 

Mô hình nến Shooting Star: Nến Shooting Star có thân nến ngắn, râu nến phía dưới rất ngắn hoặc gần như không có, râu nến phía trên rất dài (độ dài gấp 2-3 lần râu dưới). Râu nến phía trên càng dài càng chứng tỏ lực bán đang mạnh hơn lực mua.

Khi giá đang có xu hướng tăng, sự xuất hiện của nến Shooting Star theo sau một chuỗi các cây nến xanh chính là một tín hiệu mạnh mẽ cảnh báo các nhà đầu tư rằng giá có thể giảm mạnh trong thời gian tới, đặc biệt là trong các phiên có khối lượng giao dịch lớn hơn bình thường.

Mô hình nến Bearish Engulfing: được hình thành từ 2 cây nến: một cây nến đỏ (giảm) thân dài theo sau một cây nến xanh (tăng) có thân ngắn. Thân của nến đỏ có bề dài bao phủ thân của nến xanh, tức là giá đóng cửa nến đỏ thấp hơn giá mở cửa nến xanh và giá mở cửa nến đỏ cao hơn giá đóng cửa nến xanh.

Khi xu hướng giá đang tăng, nến Bearish Engulfing có hiệu quả nhất khi xuất hiện ở cuối xu hướng và độ dài của thân nến đỏ càng lớn hơn thân nến xanh thì càng chứng tỏ lực mua đang yếu hơn hẳn lực bán.

Mô hình nến Evening Star: được hình thành từ 3 cây nến, lần lượt là một cây nến xanh (tăng), theo sau là một cây nến có giá đóng cửa rất gần với giá mở cửa (có thể là nến tăng hoặc giảm) và cuối cùng là một cây nến đỏ thể hiện xu hướng đảo chiều rõ ràng.

Khi xu hướng giá đang tăng, mô hình nến Evening Star có hiệu quả nhất khi giá đóng cửa của nến thứ ba thấp hơn 1/2 phạm vi giao dịch của nến thứ nhất, thể hiện lực mua đã chững lại và lực bán đang dần áp đảo.

Mô hình nến Bearish Harami: hay mô hình mẹ bồng con. Tên gọi này xuất phát từ việc mô hình nến hình thành từ 2 cây nến xếp cạnh nhau tạo ra hình ảnh một người phụ nữ mang thai: phạm vi biến động của cây nến phía sau (nến con) nằm gọn trong độ dài thân nến xanh phía trước (nến mẹ). 

Khi xu hướng giá đang tăng, mô hình nến Bearish Harami có hiệu quả nhất khi nến con phía sau là nến giảm, thân nến con ngắn hơn khoảng 1/4 so với thân nến mẹ, phản ánh lực bán đang áp đảo lực mua mạnh mẽ trước đó.

Mô hình nến tiếp diễn báo hiệu xu hướng do dự và tích lũy

Mô hình nến tiếp diễn thường sẽ phản ánh việc giá tiếp tục đi theo xu hướng trước đó do không có phe mua hoặc phe bán nào nắm quyền kiểm soát để đảo chiều xu hướng. Tuy nhiên, vì các mô hình này phản ánh sự do dự của tài sản cơ sở nên trong một số trường hợp, giá vẫn có thể đảo chiều hoặc không phản ánh một xu hướng rõ ràng. 

Thông qua tín hiệu từ các mô hình nến tiếp diễn, các nhà đầu tư có thể yên tâm hơn và thực hiện giữ lệnh cho đến khi có sự xuất hiện của tín hiệu đảo chiều xu hướng .

Do đó, để đưa ra quyết định giao dịch chính xác với mô hình nến tiếp diễn, các nhà đầu tư thường kết hợp sử dụng thêm các công cụ khác như chỉ báo kỹ thuật và khối lượng giao dịch để xác định hướng đi của giá và dự đoán sự xuất hiện của việc thị trường đảo chiều.

Một số mô hình tiếp diễn được sử dụng phổ biến như: mô hình nến Doji, mô hình Spinning Top, hay mô hình Rising Three Methods.

Mô hình nến Doji: có thân rất ngắn, gần như là một đường ngang mỏng và có giá mở cửa gần như trùng với giá đóng cửa. Nến Doji có thể xuất hiện ở đầu xu hướng tăng, dưới cùng của xu hướng giảm hoặc ở giữa xu hướng.

Nến Doji có 5 hình thức khác nhau, lần lượt từ trái qua phải: nến Doji tiêu chuẩn, nến Doji chân dài, nến Doji bia mộ, nến Doji chuồn chuồn và nến Doji 4 giá.

Mô hình nến Spinning Top: là các cây nến có thân ngắn (giá đóng cửa gần với giá mở cửa) nhưng râu nến rất dài. Sự xuất hiện của các cây nến này thường cho thấy sự không chắc chắn và thiếu động lực cung cầu trên thị trường. 

Mô hình nến Falling Three Methods: thường được tạo thành từ 3 cây nến xanh (nến tăng) liên tiếp và đứng sau một cây nến đỏ (nến giảm) có độ dài thân nến rất lớn, có thể bao trùm lên thân của 3 cây nến xanh phía sau. Mô hình này phản ánh việc xu hướng giảm đang chững lại và đà hồi phục sẽ chỉ tồn tại trong ngắn hạn.

Mô hình nến Rising Three Methods: thường được tạo thành từ 3 cây nến đỏ (nến giảm) liên tiếp và đứng sau một cây nến xanh (nến tăng) có độ dài thân nến rất lớn, có thể bao trùm lên thân của 3 cây nến đỏ phía sau. Mô hình này phản ánh việc xu hướng tăng đang chững lại và đà giảm nhẹ chỉ tồn tại trong ngắn hạn.