1.9 nghìn tỷ USD có phải là con số cuối cùng?
Ngô Văn Thịnh
Economic Analyst
Gói cứu trợ trị giá 1.9 nghìn tỷ USD do Joe Biden đề xuất bao gồm một số biện pháp giảm nhẹ tác động từ đại dịch và thúc đẩy kinh tế đã có sự ủng hộ rộng rãi của lưỡng đảng.
Tuy nhiên, giá trị gói kích thích này có thể khiến các đảng viên Dân chủ có quan điểm trung lập tại Thượng viện hốt hoảng và việc phân bổ đáng kể ngân sách cho các chính quyền địa phương và tiểu bang rõ ràng sẽ không được lòng các thành viên đảng Cộng hòa, Bloomberg Economics cho biết.
Với tính cấp bách của cuộc khủng hoảng hiện tại và mong muốn thông qua gói kích thích tài khóa trong 100 ngày đầu tiên của chính quyền, chúng tôi kỳ vọng gói kích thích cuối cùng sẽ nhỏ hơn - vào khoảng 1 nghìn tỷ USD. Con số đó có thể đủ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trên 5% trong năm nay, so với mức dự báo hiện tại của chúng tôi tại 3.5%. Nếu dự báo đó là quá bi quan và gói kích thích đầy đủ được thông qua, ước tính sơ bộ của chúng tôi là có thể nâng mức tăng trưởng lên thành 6%-6.5% trong năm nay.
Các phần trong kế hoạch của Biden nhắm đến những hạn chế rõ ràng để nền kinh tế phục hồi nhanh hơn. Kinh phí cho việc triển khai, thử nghiệm và điều trị vắc-xin nên được chú trọng. Việc gia hạn trợ cấp thất nghiệp sau hạn chót vào giữa tháng 3 cũng sẽ giảm bớt gánh nặng cho những bộ phận dân cư dễ bị tổn thương nhất.
Việc chỉ giành quyền kiểm soát Thượng viện với mức chênh lệch tối thiểu đặt ra thách thức đối với việc thông qua bất kỳ văn bản lập pháp chính thức nào. Việc thông qua Thượng viện sẽ rất khó khăn nếu không có đủ 60 phiếu bầu - điều này đòi hỏi sự ủng hộ của 10 đảng viên Cộng hòa. Mặc dù một số người đã đồng ý với khoản viện trợ trực tiếp cho người dân, gia hạn trợ cấp thất nghiệp và bổ sung kinh phí cho quá trình triển khai vắc-xin, chúng tôi nghĩ rằng sự nhiệt tình sẽ bắt đầu suy yếu khi mức chi tiêu giảm xuống biên độ từ 600 tỷ-800 tỷ USD.
Mức viện trợ nhà nước và địa phương trị giá 350 tỷ USD và các biện pháp kích thích cho những người có thu nhập cao hơn là một trong những điều nên được giảm bớt, theo quan điểm của chúng tôi. Ít nhất một thượng nghị sĩ đảng Dân chủ theo khuynh hướng trung lập, Joe Manchin của Tây Virginia, đã tỏ ra không vui với mức hơn 1 nghìn tỷ USD.
Giải pháp thay thế cho việc cả 2 đảng thồng thuận là sử dụng quy trình lập pháp được với cái tên “hòa giải” (reconciliation), điều có thể mất thêm thời gian. Đạo luật Affordable Care (2010), Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm (2017) và việc cắt giảm thuế năm 2001 và 2003 đều được thông qua kênh này, điều này tránh được sự lộn xộn, nhưng nó chỉ có thể được sử dụng một cách kén chọn và tuân theo các nguyên tắc nghiêm ngặt.
Về thời điểm đưa ra đạo luật cuối cùng, có thể phải chờ đến khi trợ cấp thất nghiệp hết hạn vào giữa tháng 3 để thúc đẩy các cuộc đàm phán cuối cùng theo lộ trình lưỡng đảng.
Bản đề xuất đã bỏ qua các đề suất về cơ sở hạ tầng hoặc khí hậu có giá trị lớn, mà chúng tôi nghĩ rằng có thể cung cấp một lựa chọn rõ ràng cho cử tri trước cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022.