Thậm chí ông không cần phải chính thức rời NATO, chỉ cần để liên minh này rơi vào trạng thái "đóng băng" là đủ. Điều này đồng nghĩa với việc châu Âu có 25% khả năng phải đối mặt với hiểm họa quân sự nghiêm trọng nhất kể từ năm 1945. Tuy đây mới chỉ là một giả định, nhưng đó là giả định có thể biến thành hiện thực ngay trong đầu năm tới. Vậy một "châu Âu cô độc" sẽ mang bộ mặt như thế nào?

Suốt nhiều năm qua, các viện nghiên cứu chiến lược đã liên tục cảnh báo các quốc gia châu Âu về việc chuẩn bị tinh thần tự chiến đấu, nhưng dường như những lời cảnh tỉnh ấy bị phớt lờ. Ngay cả khi bóng ma của "Trump 2.0" đang hiện hữu rõ ràng, các nước châu Âu vẫn chưa thực sự thức tỉnh. Vấn đề nằm ở chỗ các thành viên NATO không thể vạch ra kế hoạch cho một tương lai vắng bóng Hoa Kỳ, bởi lẽ NATO không thể tồn tại nếu thiếu đi trụ cột này. Các chính phủ châu Âu và Brussels tự nhận định rằng họ đã đổ vào quốc phòng nhiều hơn những gì được dự đoán vào năm 2021. Liên minh châu Âu (EU), vốn chưa từng được xem là một thế lực quân sự, đã viện trợ cho Ukraine hàng chục tỷ Euro vũ khí. Ngay cả Đức cũng đang nỗ lực xây dựng một quân đội đáng gờm. Thế nhưng, tất cả những động thái này vẫn chưa đủ. Hiện tại, hai cường quốc quân sự hàng đầu châu Âu là Anh và Pháp đang chật vật với khủng hoảng ngân sách, trong khi bức tranh kinh tế của Đức đang ảm đạm đến đáng lo ngại. Không một quốc gia nào cảm thấy áp lực từ cử tri về việc ra tay cứu giúp Ukraine, và vì thế, họ đã không hành động.

Các nhà lãnh đạo châu Âu đang chìm trong tâm trạng ngột ngạt và bế tắc. Họ đang phải vật lộn từng ngày để đối phó với những cơn bão khủng hoảng liên tiếp ập đến, đến nỗi không còn đủ tâm trí để chuẩn bị cho những thảm họa lớn hơn đang chực chờ. Qua những cuộc đối thoại gần đây, tôi nhận thấy họ vẫn âm thầm nuôi dưỡng một niềm hy vọng mong manh rằng Trump sẽ không quay lưng lại với châu Âu. Giáo sư Guillaume Lagane từ Học viện Sciences Po danh tiếng của Paris nhận xét: "Chúng tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải lạc quan". Thế nhưng, niềm lạc quan ấy của châu Âu dường như đã bỏ qua một thực tế hiển nhiên về tính nhất quán trong tư tưởng cốt lõi của Trump: Ông luôn theo đuổi chủ nghĩa biệt lập, liên tục đề cập đến việc rời bỏ NATO và rõ ràng coi trọng tình bạn với Tổng thống Nga Vladimir Putin hơn là bảo vệ Ukraine. "Thỏa thuận hòa bình" mà Trump đề xuất thực chất sẽ trao cho Nga một phần lãnh thổ đáng kể của Ukraine. Ngay cả khi Kamala Harris giành chiến thắng, có lẽ bà cũng chỉ thúc đẩy Ukraine chấp nhận một thỏa thuận khả quan hơn đôi chút. Theo nhận định của Ulrike Franke, chuyên gia từ Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, khó có vị Tổng thống Mỹ nào trong tương lai sẽ ủng hộ mạnh mẽ liên minh xuyên Đại Tây Dương như Joe Biden.

Tình thế này đang khiến những ván cờ của Putin ngày càng sáng giá. Putin hiểu thấu tâm lý của phương Tây - "những kẻ thường khởi đầu chiến tranh với nhiệt huyết bùng cháy (như ở Việt Nam, Afghanistan, Iraq) nhưng rồi nhanh chóng nguội lạnh". Trong cuộc khủng hoảng hiện tại, theo những thông tin công khai, phương Tây vẫn chưa thực sự áp đặt được những đòn trừng phạt đủ mạnh hay đáp trả xứng tầm trước các cuộc tấn công mạng của Nga. Trong khi đó, cả dân chúng lẫn giới tinh hoa Nga vẫn giữ thái độ im lặng đáng ngại. Và trong lúc không một đồng minh nào của Kiev dám điều quân tham chiến, thì binh lính Triều Tiên đã và đang ồ ạt đổ về Ukraine.

Nga và Triều Tiên nắm trong tay một lợi thế đáng sợ: Họ dường như coi sinh mạng công dân nhẹ tựa lông hồng, cho phép họ chấp nhận những tổn thất kinh hoàng mà các quốc gia phương Tây không dám tưởng tượng. Một minh chứng rùng rợn rằng số thương vong của Nga chỉ trong trận chiếm đóng thị trấn nhỏ bé Avdiivka của Ukraine đã vượt quá tổng số tử sĩ của Mỹ và Tây Âu trong suốt nửa thế kỷ qua cộng lại.

Nga sẽ làm gì sau khi đánh bại Ukraine? Steven Everts, Giám đốc Viện Nghiên cứu An ninh Liên minh châu Âu, nhận định rằng Putin có thể sẽ theo đuổi "chén thánh của chính sách đối ngoại Nga" bằng cách thử thách tính chân thực trong cam kết phòng thủ tập thể của NATO. Ông Putin có thể thực hiện điều này thông qua việc tấn công một thành viên NATO, nhiều khả năng là một quốc gia vùng Baltic, với chiêu bài quen thuộc là "bảo vệ người Nga sắc tộc" - một kịch bản đã từng được dàn dựng ở Georgia và Ukraine.

Nếu kịch bản này diễn ra trong khi Trump đứng ngoài cuộc với tư cách một khán giả thụ động, các cường quốc châu Âu có thể sẽ buộc phải điều quân can thiệp. Thế nhưng liệu Putin có đủ bản lĩnh để kiên trì chiến đấu cho đến khi các chính phủ châu Âu kiệt quệ và buông xuôi. Công chúng Đức đã không thể chấp nhận việc mất đi 59 chiến sĩ ở Afghanistan trong suốt 20 năm. Giờ đây, chỉ trong vòng một giờ đồng hồ trên mặt trận phía đông mới, con số thương vong có thể còn khủng khiếp hơn thế nhiều lần.

Trong giới lãnh đạo cực hữu châu Âu đang xuất hiện những tiếng nói khao khát hòa bình với Putin. Các quốc gia phương Tây cũng dần nhận ra rằng, xét đến cùng, Putin không phải là mối đe dọa trực tiếp với họ. Anh và Pháp được che chắn khỏi nanh vuốt của Gấu Nga nhờ khoảng cách địa lý và lá chắn hạt nhân. Tây Âu đã từng thịnh vượng ngay cả trong giai đoạn Moscow thống trị Đông Âu từ 1945 đến 1989. Phương Tây đã không một lần đứng lên chiến đấu cho Danzig năm 1939, Budapest năm 1956 hay Prague năm 1968. Và có lẽ họ cũng sẽ không ra tay bảo vệ Tallinn vào năm 2025.

Trong một kịch bản ảm đạm, Putin có thể trở thành cơn ác mộng của Trung Âu. Theo Franke, nỗi kinh hoàng lớn nhất của nước Đức chính là viễn cảnh một cuộc tấn công hạt nhân từ Nga. Berlin và Warsaw có thể sẽ phải khẩn cầu Pháp chia sẻ ô dù hạt nhân bảo vệ. Hiện tại, Ba Lan đang gấp rút xây dựng một lực lượng quân sự hùng hậu hơn cả Anh và Pháp, nhưng chỉ để tự bảo vệ mình chứ không phải để che chở cho các nước láng giềng phía đông. Nếu đoàn kết, các quốc gia châu Âu đã có thể đánh bại một cường quốc có nền kinh tế chỉ ngang tầm Italy. Thế nhưng, chiến tranh không chỉ là cuộc đọ sức về vũ khí mà còn là cuộc thử thách về ý chí. Và như Everts đã nhận định " Châu Âu đã phó mặc vận mệnh của mình vào tay một nhúm cử tri ở Wisconsin và Pennsylvania."