Đâu là nguyên nhân gây ra lạm phát nóng?
Nguyễn Vũ Phương Nam
Junior Analyst
Ba yếu tố đầu vào chính cho của chỉ số giá tiêu dùng là thực phẩm, năng lượng và nhà ở.
Lạm phát không chỉ xảy ra ở trạm bơm xăng và cửa hàng tạp hóa. Thực sự có hàng trăm cách chính phủ đo lường sự tăng giá.
Ba yếu tố đầu vào chính cho của chỉ số giá tiêu dùng, thước đo lạm phát phổ biến nhất, là thực phẩm, năng lượng và nhà ở.
Kết hợp lại, chúng chiếm khoảng 54% CPI. Tuy nhiên, quan trọng hơn, chúng là yếu tố đầu vào chính tạo nên nhận thức về lạm phát.
Bởi vì đi đến cửa hàng tạp hóa và đổ xăng là hoạt động mà mọi người làm rất nhiều, họ có thể nhận thấy sự biến động giá cả nhiều hơn. Điều đó đặc biệt đúng đối với giá xăng xe, mặc dù chúng thực sự chỉ chiếm một phần nhỏ trong ngân sách gia đình.
“Chúng là những thứ cơ bản,” Tom Porcelli, chuyên gia kinh tế trưởng của RBC Capital Markets tại Hoa Kỳ cho biết: “Đó là những thứ bạn phải chi tiền. Bạn phải chi tiền cho chỗ ở, thức ăn, và hầu hết chúng ta phải chi tiền cho năng lượng. Lạm phát là một thách thức lớn với chi tiêu của người tiêu dùng. ”
Nhưng khi phân tích lạm phát CPI thực sự đến từ đâu, câu trả lời phức tạp hơn.
Trên thực tế, thành phần lớn nhất là cái mà Cục Thống kê Lao động gọi là “services less energy services” (dịch vụ bỏ qua năng lượng). Hãy nghĩ đến những thứ có giá trị lớn như nơi ở nhưng cũng ít người biết đến hơn như công ty chăm sóc bãi cỏ, hóa đơn bác sĩ thú y và thuê xe hơi. Tổng cộng, nhóm này chiếm 57% CPI và đã tăng 5.2% trong 12 tháng qua.
Danh mục lớn tiếp theo, "hàng hóa trừ thực phẩm và năng lượng." Đó là đồ gia dụng, thiết bị và quần áo, và danh mục đó chiếm 21.4% chỉ số và tăng 8.5%.
Trên thực tế, bất chấp tất cả các bài báo về giá xăng, hai chỉ số nhỏ nhất trong CPI đều liên quan đến năng lượng: Hàng hóa năng lượng, chẳng hạn như dầu nhiên liệu và khí propane, chiếm 4.8%, trong khi dịch vụ năng lượng, bao gồm điện và khí đốt, đóng góp 3.4% CPI. Tuy nhiên, hai danh mục đó lần lượt tăng 50.3% và 16.2% trong năm nay.
Các nhóm chủ yếu khác là thực phẩm tại nhà tăng 11.9% và thực phẩm ngoài nhà tăng 7.4%.
Các nhà kinh tế, chẳng hạn như những người tại Cục Dự trữ Liên bang, sẽ loại bỏ chi phí thực phẩm và năng lượng và xem xét lạm phát "lõi" để có được một bức tranh lớn hơn về lạm phát mà loại trừ giá cả nhiều biến động. Lạm phát lõi trong tháng 5 đã tăng 6% trong năm qua, trong khi lạm phát toàn phần tăng 8.6%.
Ngay cả Chủ tịch Fed Jerome Powell hôm thứ Tư cũng thừa nhận rằng bây giờ có lẽ là thời điểm tốt để tập trung vào lạm phát.
Fed đang cố gắng kiềm chế lạm phát bằng cách tăng lãi suất, nhưng điều đó vẫn chưa hiệu quả cho đến giờ.
CNBC