Đồng yên là tất cả đối với nền kinh tế Nhật Bản
Trần Quốc Khải
Junior Editor
Bất chấp việc BoJ đề cập đến chu kỳ tích cực ngày càng tăng giữa tiền lương và lạm phát cùng với cam kết trước đây của họ là chỉ hành động nếu dữ liệu chứng minh được điều đó, quyết định tăng lãi suất chính sách lên mức 0.25% không phải là điều dễ dàng.
Hai thành viên của Uỷ ban chính sách tiền tệ đã bất đồng ý kiến, một người trực tiếp đặt câu hỏi liệu dữ liệu kinh tế đã ủng hộ cho việc tăng lãi suất hay chưa. Một số nhà phân tích đã gợi ý rằng động thái hôm thứ Tư có thể được ghi nhớ là một trong những hành động gây tranh cãi nhất của BoJ trong thời gian gần đây. Nhà kinh tế trưởng tại UBS mô tả động thái này là rất đáng thất vọng, cảnh báo rằng điều này sẽ khiến quá trình bình thường hóa nền kinh tế của Nhật Bản trở nên khó khăn hơn.
Cả phe dovish và những người có ý kiến đối lập đều có lý. Tại sao lại tìm cách hạ nhiệt thứ gì đó, khi trạng thái tốt nhất là nóng lên? Nền kinh tế, được đo bằng GDP, đang có vẻ yếu rõ rệt; mức tăng lương không phổ biến và không đủ lớn để kích thích; lạm phát do cầu kéo vẫn chưa bùng nổ; sản xuất công nghiệp đang có vẻ rất tệ.
Và còn có những tín hiệu khác, khó có thể định lượng sự biến động hơn - các hiện tượng liên quan đến du lịch. Về sự sụt giảm du lịch nước ngoài của người Nhật, nhiều người đã xác định đồng yên yếu (đồng tiền lớn có hiệu suất kém nhất vào năm 2024 và ở mức thấp nhất trong 37 năm vào tháng 6) là nguyên nhân chính.
Một đồng tiền yếu có thể khiến chuyến đi nước ngoài trở nên khó khăn, nhưng điều đó sẽ không quan trọng nếu các hộ gia đình Nhật Bản cảm thấy bị cuốn vào chu kỳ tích cực mà BoJ rất muốn tuyên bố. Nếu họ cảm thấy mức tăng lương trong năm nay là dấu hiệu cho những mức tăng lớn hơn nhiều, vượt qua lạm phát vào năm tới, họ sẽ chấp nhận đồng yên yếu và lên máy bay. Điều này sẽ không xảy ra vì niềm tin vẫn còn rất mờ nhạt.
Nhật Bản đã chiến đấu hàng thập kỷ với cuộc chiến mà trong đó tình trạng giảm phát có thể đã kết thúc, nhưng sức mạnh định giá hàng hóa và dịch vụ vẫn còn yếu. Nhật Bản nhắc đến chi phí cao hơn đối với khách du lịch như một vấn đề chính sách vì họ vẫn chưa khôi phục được thói quen định giá như một chức năng tự nhiên của thị trường và của niềm tin.
Cuối cùng, về tình trạng du lịch quá tải, sự phàn nàn của người Nhật liên quan đến đồng yên yếu - thật thất vọng khi nghe du khách từ các nền kinh tế nhỏ hơn vui mừng vì chi phí du lịch tới Nhật Bản lại rẻ như vậy. Nhưng cũng có sự thất vọng về mặt kinh tế: nếu người Nhật có tiền và đảm bảo an ninh để tận hưởng đất nước của họ một cách tự do như du khách nước ngoài, tình trạng quá tải sẽ ít gây khó chịu hơn.
Bất kể BoJ nói gì, các hộ gia đình Nhật Bản đều biết rằng tài chính của họ đang phải đối mặt với lạm phát do chi phí đẩy chứ không phải là phiên bản do cầu kéo, điều này sẽ tạo ra một chu kỳ tích cực thực sự. Trong nhiều tháng, rõ ràng đồng yên yếu là nguyên nhân chính, cú sốc tiêu cực về điều khoản thương mại mà đồng yên gây ra đặc biệt đau đớn đối với một quốc gia nhập khẩu gần như toàn bộ năng lượng, phần lớn thực phẩm và hầu hết các nguyên liệu thô mà ngành sản xuất của Nhật Bản phụ thuộc vào.
Sự yếu kém của đồng yên bắt nguồn từ một số yếu tố, nhưng sự chênh lệch giữa lãi suất gần bằng 0 của Nhật Bản và lợi suất cao hơn nhiều ở Hoa Kỳ là nguyên nhân chính.
Cho đến nay, BoJ đã kiềm chế không điều chỉnh lãi suất để hỗ trợ đồng yên, buộc Bộ Tài chính phải ra lệnh can thiệp trực tiếp vào thị trường để tạo ra sự thay đổi tạm thời về hướng đi. Họ đã làm như vậy trong niềm tin rằng các nền kinh tế phát triển không sử dụng chính sách tiền tệ để tác động đến đồng yên, bất kể nhu cầu cấp thiết hay hoàn cảnh khó khăn như thế nào.
Thông điệp của BoJ vẫn chưa rõ ràng, nhưng những gì đã xảy ra vào thứ Tư đã đánh dấu một sự thay đổi rõ ràng với quá khứ. Dù tốt hay xấu, BoJ đã ngầm thừa nhận, thay mặt cho một quốc gia đang phải chịu đựng cuộc khủng hoảng về điều khoản thương mại, rằng đồng yên là tất cả đối với nền kinh tế này. Thông điệp lớn, kỳ vọng còn lớn hơn.
Financial Times