Kamala Harris: Từ ẩn số chính trị đến ngôi sao sáng chói
Ngọc Lan
Junior Editor
Nếu có một khoảnh khắc trong buổi lễ long trọng của Kamala Harris cho thấy chính trị Mỹ đã thay đổi nhiều đến mức nào và với tốc độ nhanh chóng ra sao thì đó chính là một bài đăng trên mạng xã hội từ tận Mar-a-Lago (Florida) xa xôi. "Hunter Biden ở đâu?" - ứng cử viên Đảng Cộng hòa hỏi khi Harris chuẩn bị bước lên sân khấu. Việc Donald Trump chọn thời điểm kết thúc buổi ra mắt của Harris để than phiền về sự vắng mặt của con trai Joe Biden quả là điều bất ngờ đối với hầu hết mọi người.
Chỉ mới 5 tuần trước, Trump còn tỏ ra như thể ông đã thắng cử. Thậm chí còn có những dự đoán về một chiến thắng áp đảo. Chỉ trong chớp mắt, Trump bỗng trở thành người đàn ông già cỗi chạy đua với một kịch bản quen thuộc. Tần suất ông nhắm mục tiêu vào Biden cho thấy ông vẫn đang vật lộn với sự thăng tiến chớp nhoáng của Harris.
Phải công nhận là Harris đang khiến Trump khó thích nghi. Đại hội Đảng Dân chủ Quốc gia ở Chicago đã phá vỡ truyền thống trên nhiều phương diện. Ấn tượng nhất chính là sự đoàn kết mà đảng này thể hiện. Tất cả những nhân vật chính trong "vở kịch" của Đảng Dân chủ ba thập kỷ qua đều xuất hiện trên sân khấu - từ Bill Clinton, người đắc cử tổng thống năm 1992, đến Biden, người cho đến tháng trước vẫn cam kết sẽ phục vụ trọn hai nhiệm kỳ. Ngôi sao sáng nhất là cặp đôi Obama, Barack và Michelle, họ công khai trao ngọn đuốc cho Harris. Ngay cả Jimmy Carter, vị tổng thống Mỹ cao tuổi nhất còn sống, sẽ tròn 100 tuổi vào tháng 10, cũng bày tỏ mong muốn bỏ phiếu cho Harris. Từ phe cánh tả đại chúng đến những người theo chủ nghĩa trung dung truyền thống, đảng Dân chủ đã tạm gác lại mọi bất đồng và xung đột cá nhân trong khoảng 70 ngày tới. Họ phải cảm ơn Trump vì điều đó. Bóng ma về sự trở lại của ông đã khiến họ đoàn kết.
Những điều này sẽ khó lòng thành công nếu không có ứng cử viên phù hợp. Sự chuyển mình đột phá của Harris từ một Phó Tổng thống bình thường thành nguồn cảm hứng ngang tầm Obama đã khiến hầu hết mọi người bất ngờ. Trước đây, người ta không ngờ bà có tiềm năng như vậy. Như câu ngạn ngữ: "Thời thế tạo anh hùng", và hóa ra Harris chính là nhân vật thiên tài chỉ xuất hiện mỗi thế hệ một lần. Bà cũng đã rút kinh nghiệm từ những sai lầm của Hillary Clinton năm 2016. Mặc dù Harris có thể trở thành nữ tổng thống đầu tiên, lại là người da màu, nhưng bản sắc cá nhân của bà không phải trọng tâm trong chiến dịch tranh cử. Trong khi đó, Harris dự định sẽ tiếp tục tập trung bàn luận về những vấn đề thiết thực của tầng lớp trung lưu.
Harris thậm chí còn khéo léo chiếm lĩnh được vị thế độc tôn về lòng yêu nước. Cảnh Harris bước lên sân khấu giữa tiếng hô vang "USA, USA" từ khán phòng đầy cờ sao sọc gần như siêu thực. Đây vốn là điều mà phe Cộng hòa hay làm. Obama từng bị chỉ trích năm 2008 vì không đeo huy hiệu quốc kỳ. Harris thì chưa bao giờ thiếu nó. Nội dung bài phát biểu ngắn gọn của bà - chưa bằng một nửa bài diễn văn dài dòng của Trump ở Milwaukee tháng trước - phản ánh điều đó. Harris không cố gắng đạt đến những đỉnh cao hoa mỹ. Với sự thẳng thắn của một công tố viên, bà trình bày về "cơ hội thoáng qua để cứu vãn nền dân chủ Mỹ. Bà cho rằng Trump là một người thiếu nghiêm túc nhưng lại gây ra mối đe dọa nghiêm trọng. Thông điệp của bà mang tính trung dung một cách quyết liệt. Không còn đề cập đến "Medicare cho tất cả", mở cửa biên giới, tấn công cảnh sát hay tăng thuế toàn diện. Không có dấu hiệu phản đối nào từ cánh tả của đảng. Harris đã làm được điều mà một bài phát biểu chấp nhận đề cử nên làm nhưng hiếm khi làm được - bà đã kết hợp câu chuyện đời mình vào chủ đề lớn hơn của chiến dịch: "Chúng ta sẽ không quay lại quá khứ".
Ngay cả những cuộc biểu tình chống Israel được dự đoán sẽ gay gắt cũng không xảy ra. Nếu Biden vẫn là ứng cử viên, Chicago có lẽ đã tái diễn những cuộc đụng độ đường phố năm 1968. Nhưng Harris đã đủ khéo léo tách mình khỏi Biden để gieo nghi ngờ trong tâm trí người biểu tình. Bà nói Mỹ sẽ luôn ủng hộ Israel nhưng người Palestine xứng đáng có quê hương riêng. Chỉ trong hai phút, Harris đã khéo léo cân bằng giữa hai lập trường đối lập gay gắt. Thậm chí sự đình chiến này có thể kéo dài đến ngày 5/11.
Tuy nhiên, việc Đảng Dân chủ nói về chiến thắng sắp tới của cô là quá sớm và nguy hiểm. Mặc dù cô đã xóa bỏ khoảng cách 5 điểm của Trump so với Biden và hiện đang dẫn trước 2-3 điểm theo hầu hết các cuộc khảo sát, khoảng cách này vẫn chưa đủ lớn. Các cuộc thăm dò năm 2020 đã đánh giá quá cao mức độ ủng hộ Biden, người chỉ giành chiến thắng ở đại cử tri đoàn bằng vài chục nghìn phiếu bầu tại một số bang chiến địa. Sự miễn cưỡng của đảng viên Cộng hòa khi trả lời các cuộc khảo sát và bản chất của hệ thống đại cử tri đoàn Mỹ có nghĩa là Harris sẽ phải vượt qua Trump khoảng 5 điểm phần trăm để đảm bảo chiến thắng. Nước Mỹ vẫn là một quốc gia bị chia rẽ sâu sắc.
Harris vẫn còn phải trải qua thử thách lớn nhất - cuộc tranh luận truyền hình với Trump, dự kiến diễn ra vào ngày 10/9. Nhớ rằng cuộc tranh luận cuối cùng vào cuối tháng 6 đã dẫn đến sự từ chức của Biden, nên không thể loại trừ khả năng sẽ có một bước ngoặt khác. Tuy nhiên, tình hình hiện tại có vẻ dễ vượt qua hơn so với một tuần trước. Harris đã có một khởi đầu gần như hoàn hảo cho chiến dịch của mình. Chính trị thường phức tạp hơn thế này nhiều. Giống như hy vọng của Obama, niềm vui mà Harris đã gây dựng không thể kéo dài mãi. Nhưng nếu Chicago là một chỉ dấu, thì có khả năng cao niềm vui ấy sẽ giữ vững cho đến tháng 11.
Financial Times