Văn phòng Nội các công bố hôm thứ Năm rằng GDP đã giảm với tốc độ hàng năm là 2% trong ba tháng đầu năm 2024, mạnh hơn mức giảm 1.2% mà các nhà kinh tế dự kiến. Tiêu dùng cá nhân và chi phí vốn và xuất khẩu ròng đều giảm.

Báo cáo cho thấy nền kinh tế đã không tăng trưởng kể từ mùa xuân năm ngoái. Số liệu cập nhật cho quý cuối cùng của năm 2023 đã được sửa đổi cho thấy nền kinh tế đã đi ngang sau khi sụt giảm trong mùa hè.

Nền kinh tế Nhật Bản suy thoái trong 3 tháng đầu năm

Kết quả này phản ánh tác động tiêu cực của trận động đất vào ngày đầu năm mới ở phía tây bắc Tokyo và sự gián đoạn đối với hoạt động sản xuất và kinh doanh ô tô sau vụ bê bối tại Daihatsu Motor - một công ty con của Toyota Motor.

Mặc dù những yếu tố đó có thể được coi là tạm thời nhưng tác động liên tục của lạm phát mạnh nhất trong nhiều năm là một vấn đề lâu dài hơn. Chi tiêu hộ gia đình tiếp tục giảm khi người lao động đang phải vật lộn với tình trạng tiền lương thực tế giảm liên tục và thắt chặt ngân sách của họ. Tiêu dùng cá nhân hiện đã giảm trong 4 quý liên tiếp, đợt giảm dài nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Kết quả yếu kém này xuất phát từ việc BoJ xem xét kỹ dữ liệu để xác định thời điểm nên tăng lãi suất tiếp theo sau khi thực hiện đợt tăng lãi suất đầu tiên sau 17 năm vào tháng 3.

“BoJ không thể bỏ qua những con số GDP này." Nobuyasu Atago, nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu kinh tế chứng khoán Rakuten, cho biết "Đây hoàn toàn không phải là tình huống mà các nhà hoạch định chính sách có thể tăng lãi suất ngay lập tức. Tôi không nghĩ BoJ sẽ tăng lãi suất vào tháng 7, các quan chức sẽ phải đợi dữ liệu GDP quý 2 được công bố vào tháng 8.”

Nhiều nhà kinh tế kỳ vọng BoJ sẽ tiếp tục điều chỉnh lãi suất vào cuối năm nay khi dự báo kinh tế sẽ phục hồi trong quý 3, khi sản lượng ô tô phục hồi và việc tăng lương sẽ nâng cao tâm lý người tiêu dùng. Nhiều gia đình cũng sẽ được giảm thuế từ tháng 6"

Nhà kinh tế học Taro Kimura cho biết: “GDP quý đầu tiên của Nhật Bản giảm nhiều hơn dự kiến của thị trường do các yếu tố chỉ xảy ra một lần - và sẽ không ngăn cản BoJ bình thường hóa chính sách.”

Mặc dù dữ liệu quý đầu tiên vẽ ra một bức tranh ảm đạm cho nền kinh tế nhưng cũng có những diễn biến tích cực. Quý đầu tiên chứng kiến sự khởi sắc của các công ty sau khi cam kết mức tăng lương lớn nhất trong ba thập kỷ. Triển vọng lương cao hơn cuối cùng sẽ thúc đẩy tiêu dùng là yếu tố đằng sau quyết định tăng lãi suất của BoJ vào tháng 3.

Vẫn còn phải xem liệu chi tiêu của người tiêu dùng có tăng mạnh hay không. Các khoản trợ cấp để hạn chế chi phí tiện ích tăng cao sẽ kết thúc vào cuối tháng 5 và sự suy yếu của JPY đang đè nặng lên tâm lý của nhiều ngành dịch vụ.

Hiroshi Miyazaki, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện nghiên cứu Itochu cho biết: “Giá tăng, đặc biệt là đối với nhu yếu phẩm hàng ngày, đã làm nguội lạnh tâm lý người tiêu dùng. Xét về xu hướng tiêu dùng trong tương lai, tôi cho rằng việc tiền lương tăng và giá cả cao hơn sẽ gây ra các tác động đối đầu nhau ”.

Các nhà chức trách và giám đốc điều hành doanh nghiệp Nhật Bản đã lên tiếng lo ngại về sự suy giảm của JPY, điều này đã gây áp lực lên các hộ gia đình và các công ty nhỏ bằng cách làm tăng chi phí nhập khẩu năng lượng và các nguyên liệu khác ngay cả khi các nhà xuất khẩu bao gồm cả Toyota công bố kết quả kinh doanh khả quan.

BoJ hiện kỳ vọng lạm phát do chi phí đẩy sẽ tiếp tục giảm bớt và chuyển sang tăng giá theo nhu cầu. Thống đốc Kazuo Ueda cho biết ngân hàng trung ương sẽ xem xét hành động nếu các biến động tỷ giá hối đoái có tác động lớn đến xu hướng lạm phát.

Những biến động mạnh gần đây của JPY sau khi USDJPY chạm mức đỉnh mới trong 34 năm cho thấy chính quyền Nhật Bản đã can thiệp tiền tệ. Dòng vốn chảy ra khỏi tài khoản của BOJ chỉ ra hai đợt can thiệp gần đây có thể trị giá khoảng 9.4 nghìn tỷ Yên (60.8 tỷ USD).

Việc sửa đổi số liệu GDP quý đầu tiên sẽ được thực hiện vào ngày 10 tháng 6, bốn ngày trước khi có quyết định chính sách tiếp theo của BoJ, do có nhiều đồn đoán rằng ngân hàng trung ương có thể tăng lãi suất một lần nữa trong những tháng tới khi JPY yếu là một trong những yếu tố thúc đẩy động thái sớm. .

Ngân hàng trung ương sẽ họp lại vào tháng 7 và sẽ cập nhật dự báo về lạm phát cũng như tăng trưởng trước khi số liệu thống kê GDP sơ bộ cho quý 2 được công bố vào ngày 15 tháng 8.

Ngoài tác động trực tiếp đến người mua sắm và doanh nghiệp, việc JPY suy yếu còn tạo ra bước thụt lùi mang tính biểu tượng đối với Nhật Bản và Thủ tướng Fumio Kishida khi làm giảm quy mô nền kinh tế Nhật Bản tính bằng USD.

Đức đã vượt qua Nhật Bản vào năm ngoái để trở thành nền kinh tế lớn thứ ba thế giới. Dự báo tháng 4 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế hiện cho thấy Nhật Bản sẽ tụt xuống vị trí thứ năm sau Ấn Độ vào năm 2025, sớm hơn một năm so với dự đoán vào tháng 10.

Kishida đã tìm cách thay đổi câu chuyện về nền kinh tế Nhật Bản, tuyên bố rằng quốc gia này đang trên đà đạt đến một bước ngoặt mà từ đó sẽ mở ra một thời kỳ chủ nghĩa tư bản mới. Đồng thời, Thủ tướng cũng đã cho biết về việc chấm dứt dứt khoát tình trạng giảm phát làm xói mòn nền kinh tế trong nhiều năm sau cuộc khủng hoảng vào khoảng năm 1990.

Vào tháng 3, Kishida khẳng định ngăn chặn tình trạng giảm phát tái diễn là mục đích tồn tại của chính quyền ông. Ông cam kết đảm bảo rằng người lao động sẽ thấy thu nhập tăng nhanh hơn tốc độ lạm phát trong năm nay.

Tín nhiệm của Kishida hiện rất thấp trong bối cảnh vụ bê bối quỹ đen chính trị và sự thất vọng âm ỉ của người tiêu dùng trước chi phí sinh hoạt ngày càng tăng. Tỷ lệ tán thành nội các của ông đứng ở mức 24% trong một cuộc thăm dò của NHK được thực hiện trong tháng này, chỉ tăng 1 điểm phần trăm so với tháng Tư.

Vào ngày 28 tháng 4, LDP đã thua trong cuộc bầu cử đặc biệt mà Kishida đã mô tả là nhằm đánh giá về thành tích của ông ấy. LDP sẽ tổ chức cuộc bầu cử lãnh đạo tiếp theo của Đảng này vào tháng 9.