“Tăng số thu từ thuế tài sản mà không gây ra sự bất mãn” - mục tiêu có khả dĩ với Reeves?
Trần Quốc Khải
Junior Editor
Vấn đề là thời điểm, chứ không phải liệu chính phủ Đảng Lao động có triển khai các khoản tăng thuế cần thiết để bù đắp khoản thâm hụt ngân sách ngày càng lớn hay không. Bộ trưởng Bộ Tài chính Rachel Reeves đã loại trừ việc tăng thuế thu nhập hoặc thuế bán hàng, 2 loại thuế đóng góp 3/5 doanh thu thuế, vì vậy có vẻ như không loại trừ khả năng phải nhắm đến tài sản tích lũy.
Bộ trưởng Reeves không chỉ cần chú ý đến công bằng mà còn là ban hành các ưu đãi. Có những lĩnh vực có thể tăng thuế nhưng có những lĩnh vực cần tránh điều này, đặc biệt là đối với 5.6 triệu doanh nghiệp nhỏ cần được quan tâm.
Mục tiêu chính của Reeves là giải quyết mức thuế đối với thu nhập cá nhân, có thể được định nghĩa lại là thu nhập từ vốn, mà không làm ảnh hưởng mức đầu tư. Thu nhập thu được từ tài sản cần phải được đánh thuế phù hợp, để các doanh nghiệp không chỉ duy trì mà còn phát triển mạnh. Một nguyên tắc chính của chính sách tài khóa là học thuyết Colbert nổi tiếng: nhổ lông ngỗng để thu được số lượng lông lớn nhất có thể với ít tiếng rít nhất.
Điều này đặt ra câu hỏi về lợi thế thuế đối với phần lợi nhuận chia cho các nhà quản lý quỹ - một hình thức quan trọng trong đầu tư vốn cổ phần. Chính phủ đã báo hiệu ý định của mình bằng một báo cáo chính thức nhằm yêu cầu bằng chứng về cách xử lý thuế đối với các khoản thu nhập cá nhân từ đầu tư. Chính phủ đã chỉ ra lợi nhuận chia cho các nhà quản lý quỹ, được đánh thuế ở mức 28%, so với mức thuế thu nhập cao nhất là 47%, như một phần thưởng dựa trên hiệu suất của các nhà quản lý quỹ.
Các khoản khấu trừ và mức thuế suất thấp hơn chỉ nên dành cho các khoản thu nhập thúc đẩy doanh nghiệp, chứ không phải là thu nhập hàng năm tương đương với lương. Thông thường, các nhà quản lý quỹ chỉ rót một số ít vốn của bản thân để đầu tư, nhưng rủi ro là các quốc gia như Ý với thuế suất đánh vào lợi nhuận chia cho các nhà quản lý quỹ ở mức 26%, rất nhiều quỹ đầu tư sẽ rời bỏ thị trường với mức thuế khổng lồ như vậy.
Mức thuế đối với lợi nhuận từ vốn (CGT) chủ là mục tiêu chính để cải cách về tính công bằng và hiệu quả kinh tế. CGT được đánh thuế ở các mức khác nhau tùy thuộc vào tài sản được thanh lý - 10% đối với các doanh nghiệp nhỏ đủ điều kiện, 20% đối với cổ phiếu niêm yết và 24% đối với nhà ở sở hữu thứ hai. Đây là một trong số ít các khoản thuế mà Reeves chưa cam kết sẽ giữ ổn định, một quan điểm mà gần đây bà đã nhắc lại trên Bloomberg Television.
CGT thực sự là một khoản thu béo bở. Doanh thu hàng năm đã tăng gấp bốn lần trong thập kỷ qua lên hơn 15 tỷ GBP (19 tỷ USD), nhưng chỉ có chưa đến 400,000 cá nhân nộp khoản thuế này mỗi năm. Điều này là do phần lớn lợi nhuận đều được khấu trừ. Cơ quan Thuế Vương quốc Anh ước tính rằng chi phí miễn thuế đối với riêng nhà ở lên tới 32 tỷ GBP mỗi năm, trong khi tài sản được nắm giữ trong quỹ hưu trí và tài khoản tiết kiệm cá nhân (ISA) cũng được miễn.
Có hai hành vi cụ thể liên quan đến những thay đổi trong CGT mà Reeves cần lưu ý: gộp tài sản và locked-in assets (nhà đầu tư không muốn hoặc không thể giao dịch chứng khoán do các quy định, thuế hoặc hình phạt liên quan đến việc thực hiện giao dịch). Cả hai đều hạn chế doanh thu tiềm năng của bất kỳ khoản thuế nào, đồng thời gây ra thiệt hại không cân xứng cho doanh nghiệp và nền kinh tế.
Không giống như thu nhập thông thường, các khoản thanh lý doanh nghiệp nhỏ có xu hướng được "gộp" thành các khoản thanh toán một lần. Thay vì đóng góp vào quỹ hưu trí trong nhiều năm, các chủ doanh nghiệp hoặc đối tác có thể bán doanh nghiệp để nghỉ hưu. Do đó, toàn bộ khoản thu từ nhiều năm sẽ được tính vào một năm duy nhất. Nếu mức thuế từ thu nhập và CGT được cân bằng, chủ doanh nghiệp sẽ bị phạt bằng cách trả một khoản thuế lớn thay vì nộp mức thuế suất thấp hơn trong nhiều năm. Mức khấu trừ trọn đời là 1 triệu GBP cho giảm nhẹ thanh lý tài sản doanh nghiệp, trong đó thu nhập được áp mức thuế 10%, đã giảm đáng kể từ mức 10 triệu GBP.
Ngoài ra còn có mức thuế CGT 10% cho những người đầu tư vào các công ty không niêm yết. Đây chính xác là loại hình đầu tư mà Reeves muốn khuyến khích thông qua tiết kiệm hưu trí vì vốn đầu tư mạo hiểm của Anh phụ thuộc rất nhiều vào việc hoãn thuế CGT theo kế hoạch đầu tư doanh nghiệp.
Tương tự như vậy, những thay đổi không khôn ngoan đối với chế độ thuế thừa kế (IHT) cũng có thể ngăn cản các nhà đầu tư phân bổ tiền mặt cho các doanh nghiệp vốn hóa nhỏ. Trong một số trường hợp được quy định, các khoản đầu tư vào các công ty niêm yết vốn hoá nhỏ được miễn thuế IHT. Một thay đổi ở khoản thuế này có thể gây ra hậu quả không mong muốn.
Tăng CGT có xu hướng khuyến khích các nhà đầu tư nắm giữ locked-in assets. Đây là những khoản đầu tư mà về lý thuyết, một doanh nghiệp muốn phân bổ lại hiệu quả hơn, nhưng lại bị ngăn cản bởi chi phí thuế. Điều này đặc biệt liên quan đến bất động sản thương mại nếu CGT vượt quá số tiền dự kiến thu được từ việc thanh lý tài sản. Một biện pháp để giảm thiểu mức tăng thuế là tái áp dụng chỉ số lạm phát để đảm bảo chỉ đánh thuế thu nhập thực tế chứ không phải thu nhập danh nghĩa. Ví dụ, một nhà đầu tư mua một ngôi nhà trung bình ở London vào năm 2015 sẽ phải chịu khoản thuế CGT gần 25,000 GBP, mặc dù có thể đã gánh chịu một khoản lỗ theo giá trị thực tế.
Do đó, bà Reeves cần cân bằng giữa công bằng và ưu đãi. Thách thức của bà sẽ là tinh chỉnh học thuyết Colbert: Tăng doanh thu thuế lên mức cao nhất mà không làm các doanh nghiệp bất mãn.
Bloomberg