Trong lịch sử, tình huống tương tự đã từng diễn ra vào thập niên 1970 - một thập kỷ chứng kiến lạm phát tăng vọt không thể kiềm chế.

Bài học từ thập niên 1970

Dưới thời Chủ tịch Arthur Burns đầu thập niên 1970, Fed phải đối diện với hai thách thức lớn: vừa kiểm soát đà tăng lạm phát, vừa xoa dịu những lo ngại về tăng trưởng kinh tế và tỷ lệ thất nghiệp.

Trước áp lực này, dù lạm phát đang ở mức cao, Fed vẫn liên tiếp đưa ra các quyết định cắt giảm lãi suất cho đến năm 1972 với hy vọng thúc đẩy nền kinh tế.

Hệ quả tất yếu là lạm phát bùng nổ, vượt ngưỡng 12% chỉ trong vài tháng sau đó.

Để đối phó với tình hình nguy cấp, Fed buộc phải thực hiện chính sách thắt chặt mạnh tay vào năm 1974, nâng lãi suất liên bang từ 5.75% lên tới 13%.

Tuy nhiên, khi nền kinh tế rơi vào vòng xoáy suy thoái trầm trọng, Fed lại một lần nữa hạ lãi suất vào năm 1975, bất chấp lạm phát vẫn đang neo ở mức báo động 9%.

Đến cuối thập kỷ, tình hình càng trở nên nghiêm trọng khi lạm phát một lần nữa vượt ngưỡng hai con số, đạt trên 11% vào năm 1979 và lên đến đỉnh điểm 13.5% vào năm 1980.

Cơn bão lạm phát khủng khiếp của thập niên 1970 và đầu thập niên 1980 là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về những rủi ro tiềm ẩn khi hạ lãi suất trong môi trường lạm phát cao giống như tình hình chúng ta đang đối mặt trong thời điểm hiện tại.

Dù lạm phát thập niên 1970 đã để lại những hậu quả nghiêm trọng, nhưng theo tôi, đó vẫn chỉ là một kịch bản tương đối lạc quan.

Lý do là vì cơn bão lạm phát thời kỳ đó chỉ được kiểm soát nhờ quyết định táo bạo của Paul Volcker khi nâng lãi suất lên trên 17% - một phương án mà Fed ngày nay không thể thực hiện do gánh nặng chi phí lãi vay của chính phủ liên bang đang tăng chóng mặt.

Thực trạng hiện tại cho thấy Fed chỉ có thể nâng lãi suất lên mức 5.25% - chưa đầy một phần ba con số mà Volcker từng áp dụng - trước khi buộc phải lùi bước trong thời gian gần đây.

Nói cách khác, khi gánh nặng nợ càng lớn, dư địa để Fed điều chỉnh lãi suất càng bị thu hẹp bởi áp lực từ chi phí trả lãi tăng cao.

Trước thực tế khối nợ và chi phí lãi vay đang tăng theo cấp số nhân, việc Fed có thể một lần nữa đưa lãi suất lên mức 5.25% là điều đáng ngờ, chứ đừng nói đến việc vượt qua mức cao hơn thế.

Hãy thử hình dung viễn cảnh của thập niên 1970 và đầu 1980 nếu Volcker chỉ có thể nâng lãi suất lên 5.25% thay vì vượt ngưỡng 17%. Đó chính là tình thế khó khăn mà nước Mỹ đang phải đối mặt hiện nay.

Nếu xem những gì diễn ra ở Mỹ trong thập niên 1970 là kịch bản lạc quan, thì Brazil và Argentina trong thập niên 1980 lại cho thấy những kịch bản đáng lo ngại hơn nhiều.

Hai quốc gia Nam Mỹ này đã thực hiện chính sách cắt giảm lãi suất trong bối cảnh lạm phát cao, và hệ quả tất yếu là họ rơi vào vòng xoáy siêu lạm phát không thể kiểm soát.

Zimbabwe những năm 2000 cũng là một minh chứng khi ngân hàng trung ương nước này quyết định hạ lãi suất trong môi trường lạm phát cao, từ đó dẫn đến thảm họa siêu lạm phát.

Nhìn vào bài học từ Venezuela thập niên 2010, khi chính phủ nước này cố tình duy trì lãi suất thấp một cách phi thực tế bất chấp lạm phát tăng vọt. Hậu quả tất yếu là cơn bão siêu lạm phát càn quét nền kinh tế.

Những tình huống này như một lời cảnh báo sâu sắc về hiểm họa của việc hạ thấp hoặc neo giữ lãi suất ở mức thấp trong môi trường lạm phát cao.

Trong mọi trường hợp, những quyết sách của các ngân hàng trung ương, thường bị chi phối bởi sức ép chính trị, đã đẩy lạm phát vào vòng xoáy nguy hiểm và dẫn đến những cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng.

Tuy nhiên, không thể đặt Hoa Kỳ vào cùng với Argentina, Brazil hay Zimbabwe. Với vị thế là cường quốc hùng mạnh nhất lịch sử, là trụ cột của trật tự thế giới hiện tại và là quốc gia sở hữu đồng tiền dự trữ hàng đầu toàn cầu, Mỹ có những lợi thế đặc biệt.

Chính vì thế, phải có những biến động cực kỳ lớn mới có thể đẩy Hoa Kỳ vào vòng xoáy siêu lạm phát.

Dù tôi không khẳng định siêu lạm phát ở Mỹ là điều tất yếu hay sắp xảy ra, nhưng đây là một kịch bản ngày càng hiện hữu. Đặc biệt trong bối cảnh Thế chiến 3 đang âm ỉ và khả năng một trật tự thế giới đa cực mới hình thành, có thể đảo lộn mọi quy luật hiện tại.

Trong khi chờ đợi, tôi tin rằng xu hướng mất giá tiền tệ sẽ ngày càng trầm trọng - thậm chí còn nghiêm trọng hơn những gì nước Mỹ đã trải qua trong thập niên 1970. Dù chưa hẳn sẽ dẫn đến siêu lạm phát ngay lập tức, đây là một xu thế không thể đảo ngược mà các nhà đầu tư có thể tin tưởng đặt cược.

Đó chính là lý do tôi dự đoán giá vàng sẽ bước vào một chu kỳ tăng giá phi mã.

Trong lịch sử, lần gần nhất Mỹ đối mặt với lạm phát tăng vọt là vào thập niên 1970. Khi đó, giá vàng đã có bước nhảy vọt ngoạn mục từ 35 USD/oz lên tới 850 USD/oz vào năm 1980 - một mức tăng hơn 2,300%, tương đương tăng hơn 24 lần giá trị.

Theo đánh giá của tôi, mức tăng giá vàng trong chu kỳ sắp tới sẽ không kém phần ấn tượng so với thập niên 1970.

Mặc dù xu hướng vĩ mô này đã bắt đầu hình thành, tôi tin rằng những cơ hội sinh lời lớn nhất vẫn đang ở phía trước.

Trong bối cảnh này, một chiến lược khôn ngoan là tích trữ vàng miếng vật chất tại các kho bảo quản tư nhân phi ngân hàng ở những nơi như Singapore, Thụy Sĩ hay Quần đảo Cayman.