Cuộc xung đột nội bộ này là phép thử lớn nhất đối với quyền lực của Tổng thống Vladimir Putin kể từ khi ông đưa quân vào Ukraine cách đây 16 tháng. Trong một bài phát biểu trên truyền hình ngắn vào ngày Thứ Bảy, Putin lên án cuộc nổi loạn của lực lượng Wagner và gọi nhà lãnh đạo của tập đoàn là "kẻ phản quốc" và hứa hẹn sẽ trừng phạt nghiêm khắc.

Dưới đây là những điều bạn cần biết về Nhóm Wagner, vai trò của nó trong chiến dịch của Nga tại Ukraine và lý do tại sao nhà lãnh đạo của nhóm bị cáo buộc nổi loạn.

Nhóm Wagner là gì?

Được thành lập bởi Prigozhin vào năm 2014, Wagner từng có khoảng 50,000 lính đánh thuê tại Ukraine - nhiều người trong số đó là cựu tù. Hoa Kỳ đã xác định nhóm này là một tổ chức tội phạm xuyên quốc gia vào đầu năm nay, và nhóm đã bị trừng phạt bởi Úc, Canada, Nhật Bản, Anh và Liên minh châu Âu. Nhóm đã hoạt động trong nhiều năm trên chiến trường ở Trung Đông, Châu Phi và Mỹ Latinh, và bị cáo buộc phạm tội vi phạm nhân quyền quy mô lớn.

Wagner có hiện trạng pháp lý mờ ám, và đánh thuê là hoạt động phi pháp tại Nga. Nhóm này hoạt động độc lập với quân đội chính phủ và gần đây đã từ chối yêu cầu của Moscow yêu cầu các lính đánh thuê đăng ký hợp đồng chính thức với quân đội.

Yevgeny Prigozhin là ai và mối quan hệ của ông ta với Putin là gì?

Yevgeny Prigozhin

Yevgeny Prigozhin, 62 tuổi, là một doanh nhân người Nga và cựu tù được biết đến bởi biệt danh "đầu bếp của Putin" do các công ty dịch vụ ẩm thực của ông ký kết hợp đồng với Kremlin và có mối quan hệ lâu dài với Tổng thống Nga. Các cơ quan chức năng Mỹ cho biết ông kiểm soát một tổ chức phá đám mang tên Internet Research Agency, từng can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Năm 2022, Prigozhin đã xác nhận rằng ông đã thành lập Wagner sau nhiều năm phủ nhận liên hệ với nhóm này.

Được coi một trong những người đồng sự quan trọng của Putin, Prigozhin đã ngày càng căng thẳng với phía quân đội Nga trước thương vong của lính Wagner. Trong nhiều tháng, Prigozhin đã cáo buộc Bộ Quốc phòng không đảm bảo hỗ trợ cho lực lượng của ông trên các video đăng tải lên mạng xã hội. Vào tháng 5, ông đã đe dọa rút quân khỏi chiến dịch nếu không nhận được hỗ trợ - đặc biệt là đạn dược - nhưng sau đó đã rút lại đe dọa đó.

Tại sao Wagner tham gia chiến dịch của Putin?

Putin đã đánh giá cao sự giúp đỡ của Wagner. Trong tháng này, Tổng thống cũng thừa nhận rằng lực lượng Nga đang chiến đấu ở Ukraine thiếu vũ khí tiên tiến đủ mặc dù sản lượng vũ khí tăng gấp ba lần. Nga đã gánh chịu tổn thất nặng nề về nhân lực, trong đó có nhiều người được đào tạo hạn chế và được trang bị kém, dù số liệu chính xác về số người thương vong trong suốt 16 tháng vẫn chưa rõ ràng. Lực lượng của Wagner đã đóng vai trò quan trọng trong cuộc tấn công bộ binh của Nga; vào tháng 5, nhóm này đã kiểm soát thành phố Bakhmut ở miền đông Ukraine sau hơn 220 ngày chiến đấu.

Wagner sẽ làm gì tiếp theo?

Vào cuối ngày thứ Sáu, Prigozhin đã cáo buộc bộ Quốc phòng Nga tấn công bằng tên lửa vào một trại lính Wagner. Ông cho biết có 25,000 binh lính của mình sẵn sàng để "kết thúc mớ hỗn độn này" và chiến đấu với quân đội nếu gặp chống đối. Ông cho biết lực lượng của mình đã tiến vào Rostov-on-Don, một thành phố phía nam nước Nga gần biên giới với Ukraine và là một căn cứ quân sự chiến lược. Các báo cáo này chưa được xác minh độc lập.

Nước Nga đã phản ứng như thế nào?

Bộ Quốc phòng Nga đã phủ nhận lực lượng của họ tấn công lực lượng Wagner. Công tố viên nhanh chóng tổ chức điều tra hình sự với Prigozhin, và Cơ quan An ninh Liên bang cho biết họ đang tìm cách bắt giữ ông, đồng thời kêu gọi các chiến binh của ông không tuân theo "mệnh lệnh nổi dậy."

Phản ứng từ nước ngoài như thế nào?

Cho đến nay, quốc tế vẫn chỉ theo dõi và chờ đợi. Một phát ngôn viên của Liên minh châu Âu cho biết vấn đề này là "vấn đề nội bộ của Nga" và đang được theo dõi cẩn thận. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã được thông báo về tình hình trong khi hai thành viên cao nhất của Ủy ban Tình báo Thượng viện cho biết “đang theo dõi cẩn thận điều có vẻ là một xung đột nội bộ nghiêm trọng giữa các lực lượng Nga." Tổng thống Ukraine chưa có bình luận.

Điều này có ý nghĩa gì đối với Putin?

Theo ông Matthew Sussex, giảng viên Đại học Griffith, Úc, lục đục này đã gây tổn hại chính trị nghiêm trọng đối với chính quyền tổng thống Putin. Điều này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến nỗ lực chiến tranh, vốn phụ thuộc vào tuyên truyền để tăng cường sự ủng hộ cho chiến dịch. "Điều này sẽ làm suy yếu tinh thần của lực lượng vũ trang Nga và Wagner," ông nói, và thêm rằng nếu Prigozhin thất bại trong xung đột với Moscow, "sẽ có một cuộc thanh trừng khổng lồ trong quân đội Nga lên những người bị nghi ngờ có quan hệ mật thiết." Bộ Quốc phòng Anh cho biết cuộc khủng hoảng “là thách thức lớn nhất đối với Nga trong thời gian gần đây."