Nga lần đầu sử dụng tên lửa đạn đạo thế hệ mới tại Ukraine
Quỳnh Chi
Junior Editor
Trong một động thái leo thang căng thẳng của cuộc chiến kéo dài gần 3 năm, Nga đã phóng tên lửa siêu thanh tầm trung vào thành phố Dnipro của Ukraine trong ngày thứ Năm. Động thái này được xem như đòn đáp trả sau khi phương Tây - cụ thể là Hoa Kỳ và Anh - cho phép Kiev sử dụng vũ khí tiên tiến tấn công vào lãnh thổ Nga.
Trong thông điệp truyền hình, Tổng thống Vladimir Putin công khai xác nhận Nga đã triển khai tên lửa siêu thanh tầm trung thế hệ mới "Oreshnik" (nghĩa là cây phỉ) để tập kích một cơ sở quân sự của Ukraine. Ông cũng ngầm cảnh báo về khả năng tiếp tục sử dụng loại vũ khí này.
"Cuộc xung đột khu vực tại Ukraine - vốn do phương Tây kích động - nay đã trở thành vấn đề toàn cầu," Putin tuyên bố trong bài phát biểu được truyền hình toàn quốc vào buổi tối tại Moscow.
Ngay lập tức, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã lên tiếng chỉ trích việc sử dụng vũ khí mới này là "hành động leo thang rõ ràng và nguy hiểm", đồng thời kêu gọi thế giới phản ứng mạnh mẽ.
Một nguồn tin từ phía Mỹ tiết lộ Nga đã thông báo trước cho Washington về đợt tấn công này. Một quan chức khác cho biết thêm Mỹ đã kịp thời cảnh báo cho Kiev và các đồng minh về khả năng Nga sử dụng loại vũ khí mới.
Lúc đầu, Ukraine cho rằng Nga đã sử dụng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa - một loại vũ khí chưa từng được sử dụng trong chiến tranh và thường được thiết kế để mang đầu đạn hạt nhân tầm xa.
Tuy nhiên, các quan chức Hoa Kỳ và NATO sau đó đã xác nhận đặc điểm kỹ thuật như Putin mô tả - đây là tên lửa đạn đạo tầm trung với phạm vi hoạt động từ 3,000 - 5.500 km.
Tình hình căng thẳng đã gia tăng đáng kể trong những ngày gần đây. Bất chấp cảnh báo từ Moskva về việc sẽ xem đó là hành động leo thang nghiêm trọng, Ukraine vẫn tiến hành phóng tên lửa của Mỹ và Anh vào các mục tiêu trong lãnh thổ Nga trong tuần này.
Trên nền tảng X, ngay sau bài phát biểu truyền hình của Putin, Tổng thống Zelenskiy nhận định việc Nga công khai thừa nhận sử dụng vũ khí mới là một bước leo thang tiếp theo, sau động thái triển khai lực lượng quân sự Triều Tiên trên lãnh thổ Nga. Theo ông, vụ tấn công hôm thứ Năm là "minh chứng rõ ràng cho thấy Nga không có thiện chí hòa bình."
"Cộng đồng quốc tế cần có động thái đáp trả. Hiện tại, chúng ta vẫn chưa chứng kiến phản ứng đủ mạnh từ thế giới... Sự thiếu vắng các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với hành động của Nga đang ngầm thừa nhận những hành vi như vậy là chấp nhận được."
Một nguồn tin cấp cao từ Hoa Kỳ tiết lộ Nga có thể chỉ sở hữu một số lượng hạn chế tên lửa "thử nghiệm" được sử dụng trong đợt tấn công hôm thứ Năm.
Theo thông tin từ Không quân Ukraine, tên lửa được phóng từ vùng Astrakhan của Nga, cách mục tiêu tấn công tại Dnipro ở miền trung-đông Ukraine hơn 700 km.
Fabian Hoffmann, nghiên cứu sinh tiến sĩ chuyên về công nghệ tên lửa và chiến lược hạt nhân tại Đại học Oslo, đánh giá đặc điểm quan trọng nhất của vũ khí này là khả năng mang đầu đạn MIRV.
"Nga lựa chọn vũ khí này nhằm gửi thông điệp răn đe," ông nhận định. "Loại đầu đạn này chỉ được trang bị trên các tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân."
Theo Không quân Ukraine, trong cùng đợt tấn công, Nga cũng triển khai một tên lửa siêu thanh Kinzhal và bảy tên lửa hành trình Kh-101, trong đó sáu quả đã bị lực lượng phòng không bắn hạ.
Mục tiêu của cuộc tấn công là các cơ sở công nghiệp và hạ tầng thiết yếu tại Dnipro - thành phố từng là trung tâm sản xuất tên lửa thời Liên Xô. Dù đã mở rộng năng lực công nghiệp quốc phòng trong thời gian chiến tranh, Ukraine vẫn giữ bí mật về vị trí các cơ sở này.
Thống đốc khu vực Serhiy Lysak xác nhận cuộc tấn công đã gây thiệt hại cho một cơ sở công nghiệp và kích hoạt đám cháy tại Dnipro, khiến hai người bị thương.
ĐỘNG THÁI CHIẾN LƯỢC TRƯỚC KỲ CHUYỂN GIAO QUYỀN LỰC TẠI HOA KỲ
Hình ảnh từ tổ chức từ thiện quân sự Ukraine Come Back Alive ghi lại cảnh các vật thể phát sáng rơi xuống từ bầu trời đêm tại Dnipro. Tổ chức này xác nhận đoạn video được ghi lại trong đêm tại địa phương.
Người phát ngôn NATO Farah Dakhlallah cáo buộc Nga đang thực hiện chiến thuật "khủng bố" nhằm vào dân thường và răn đe các đồng minh của Ukraine.
"Việc triển khai năng lực quân sự này sẽ không làm thay đổi cục diện xung đột, cũng như không thể ngăn cản cam kết hỗ trợ Ukraine từ các đồng minh NATO," bà Dakhlallah khẳng định.
Các chuyên gia quân sự phân tích sâu về động thái phóng tên lửa của Nga, xem đây như một phản ứng mang tính răn đe sau khi phương Tây dỡ bỏ giới hạn về phạm vi tấn công, cho phép Ukraine sử dụng vũ khí tiên tiến nhắm vào sâu trong lãnh thổ Nga. Động thái này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc xung đột, khi các bên liên tục nâng cấp cường độ đối đầu.
Thông tin từ các phóng viên chiến trường Nga trên Telegram và một quan chức giấu tên tiết lộ Kiev đã phóng tên lửa hành trình Storm Shadow của Anh vào vùng Kursk của Nga giáp Ukraine vào hôm thứ Tư.
Mặc dù không tiết lộ địa điểm cụ thể, báo cáo hàng ngày của Bộ Quốc phòng Nga vào thứ Năm xác nhận đã đánh chặn được hai tên lửa Storm Shadow. Đáng chú ý, trước đây London chỉ cho phép Kiev sử dụng loại tên lửa này trong phạm vi lãnh thổ Ukraine.
Căng thẳng leo thang khi chỉ một ngày trước đó, được sự chấp thuận từ Tổng thống Joe Biden, Ukraine đã lần đầu tiên sử dụng tên lửa ATACMS của Mỹ để tấn công các mục tiêu bên trong nước Nga. Quyết định mang tính bước ngoặt này được đưa ra chỉ hai tháng trước thời điểm Biden phải chuyển giao quyền lực cho người kế nhiệm Donald Trump.
Theo tiết lộ từ các nguồn tin thân cận tại Washington, thông tin tình báo về việc Triều Tiên bí mật điều động lực lượng hỗ trợ Nga đã thúc đẩy Biden đẩy nhanh tiến độ phê duyệt, nhằm tăng cường năng lực quân sự cho Ukraine trước khi Trump nắm quyền.
Mặc dù Trump đã nhiều lần công khai cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc xung đột, ông vẫn chưa đưa ra bất kỳ kế hoạch hay lộ trình cụ thể nào. Đồng thời, ông liên tục chỉ trích gay gắt các gói viện trợ quân sự trị giá hàng tỷ USD mà chính quyền Biden đã và đang cung cấp cho Ukraine. Cả Moscow và Kiev đều đánh giá cao khả năng Trump sẽ ưu tiên thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình ngay khi nắm quyền. Chính vì vậy, cả hai bên đang tranh thủ thời gian để củng cố vị thế quân sự, nhằm tạo lợi thế đàm phán khi thời điểm đó đến.
Reuters