Tin nóng: Putin để mắt đến thỏa thuận hòa bình của Trump!
Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
Vladimir Putin có vẻ như đã sẵn sàng thảo luận về thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine với Donald Trump với điều kiện yêu cầu Kyiv từ bỏ tham vọng gia nhập NATO.
Vladimir Putin, trong bối cảnh chiến sự tại Ukraine đang có lợi cho Nga, cho biết ông sẵn sàng thảo luận về một thỏa thuận ngừng bắn với Donald Trump, nhưng sẽ không nhượng bộ lãnh thổ và yêu cầu Ukraine từ bỏ tham vọng gia nhập NATO. Nga hiện kiểm soát một phần lãnh thổ Ukraine có diện tích tương đương với bang Virginia. Đồng thời quân đội Nga đang tiến quân nhanh chóng, chiếm ưu thế. Trump, Tổng thống mới đắc cử của Mỹ, cam kết sẽ kết thúc cuộc chiến nhanh chóng, đồng thời hy vọng có thể mang lại hòa bình thông qua đối thoại trực tiếp với Putin, mặc dù cả hai bên đều không có dấu hiệu nhượng bộ trong khi cuộc chiến vẫn tiếp tục căng thẳng.
Trong báo cáo chi tiết đầu tiên, Tổng thống Putin sẽ chấp nhận những thỏa thuận do Trump làm trung gian và đóng băng xung đột ở các tuyến đầu.
Mặc dù Moscow tuyên bố bốn phía đông là Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson hoàn toàn là một phần của Nga, được bảo vệ bởi ô hạt nhân của quốc gia này, thực tế thì quân đội của họ chỉ kiểm soát từ 70-80% diện tích. Còn lại khoảng 26,000 km2 vẫn nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Ukraine. Nga cũng có thể sẵn sàng rút khỏi các vùng lãnh thổ tương đối nhỏ mà họ nắm giữ ở các khu vực Kharkiv và Mykolaiv, ở phía bắc và phía nam Ukraine.
Putin cho biết trong tháng này rằng bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào cũng phải dựa trên tình hình quân sự hiện tại. Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ lo ngại rằng một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời có thể chỉ mang tính chất ngừng bắn nhất thời, không giải quyết triệt để xung đột, và sẽ chỉ cho phép phương Tây có thời gian tái trang bị và cung cấp vũ khí cho Ukraine. Điều này có thể khiến cuộc chiến kéo dài hơn và gây khó khăn cho Nga trong việc giành chiến thắng cuối cùng, vì Ukraine có thể sử dụng thời gian ngừng bắn để củng cố lực lượng và tiếp tục chống lại Nga.
Putin cho rằng nếu Ukraine không trung lập và tiếp tục gần gũi với các quốc gia phương Tây, đặc biệt là các thành viên NATO, thì họ sẽ trở thành một công cụ được phương Tây sử dụng chống lại lợi ích của Nga. Điều này sẽ khiến Nga cảm thấy bị đe dọa và quan hệ giữa hai quốc gia sẽ không thể tốt đẹp được.
Quyết định của Tổng thống Mỹ Joe Biden cho phép Ukraine sử dụng tên lửa ATACMS tấn công sâu vào lãnh thổ Nga đã tạo ra một bước leo thang nghiêm trọng trong cuộc xung đột. Đây là lần đầu tiên Ukraine sử dụng loại tên lửa này để tấn công vào đất Nga, điều mà Moscow coi là một hành động khiêu khích, đe dọa an ninh quốc gia. Động thái này không chỉ làm gia tăng căng thẳng mà còn có thể làm phức tạp thêm quá trình đàm phán hòa bình. Các quan chức Nga lo ngại rằng quyết định của Mỹ sẽ khiến tình hình trở nên bế tắc, đồng thời có thể làm cứng rắn yêu cầu của Moscow trong các cuộc thương lượng, khiến việc đạt được một thỏa thuận ngừng bắn trở nên khó khăn hơn.
Các nguồn tin cho biết nếu không có lệnh ngừng bắn nào được thỏa thuận, thì Nga sẽ tiếp tục chiến đấu. Phát ngôn viên Dmitry Peskov của Điện Kremlin cho biết Putin không tin rằng việc đóng băng (ngừng bắn) xung đột sẽ mang lại kết quả tích cực. Theo ông, việc chỉ ngừng bắn mà không có một giải pháp toàn diện sẽ không giải quyết được vấn đề và chỉ tạm thời làm dịu căng thẳng mà thôi. Ngoài ra, Peskov cũng cho rằng quyết định của Mỹ trong việc cho phép Ukraine sử dụng tên lửa ATACMS để tấn công lãnh thổ Nga sẽ làm tình hình trở nên căng thẳng hơn, gia tăng nguy cơ xung đột lan rộng, và có thể khiến các cuộc đàm phán hòa bình trở nên khó khăn hơn.
Bộ ngoại giao Ukraine đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về bài viết này.
Giám đốc truyền thông của Trump, Steven Cheung, nói rằng: "Trump là người duy nhất có thể đưa cả hai bên lại với nhau để đàm phán hòa bình, và hướng tới chấm dứt chiến tranh".
Donald Trump đã tuyên bố rằng ông sẽ trực tiếp gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin để thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine. Trump khẳng định rằng chỉ có ông mới có thể giúp đưa hai bên lại gần nhau để kết thúc xung đột, tuy nhiên ông không cung cấp chi tiết cụ thể về cách thức hòa giải. Mặc dù Trump tỏ ra tự tin trong khả năng của mình, nhưng việc tìm ra giải pháp cho cuộc xung đột phức tạp này vẫn là một thách thức lớn, khi cả Nga và Ukraine đều không có dấu hiệu nhượng bộ.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết sẽ không dừng lại cho đến khi tất cả binh sĩ Nga bị đuổi ra khỏi toàn bộ lãnh thổ Ukraine, bao gồm cả các khu vực mà Nga đã chiếm đóng sau khi cuộc xâm lược bắt đầu vào năm 2022. Mục tiêu này dựa trên các biên giới của Ukraine trước khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, tức là các biên giới quốc gia của Ukraine trong thời kỳ Liên Xô. Tuy nhiên, các tướng lĩnh hàng đầu của Mỹ đã cho rằng mục tiêu này của Ukraine là rất tham vọng. Điều này có nghĩa là dù Ukraine có quyền đòi lại lãnh thổ của mình, nhưng thực tế việc giành lại toàn bộ lãnh thổ, đặc biệt là các khu vực hiện đang do Nga kiểm soát, là một thách thức lớn và rất khó đạt được.
Vào ngày 14 tháng 6, Putin đã đưa ra các điều khoản mở đầu cho việc chấm dứt ngay lập tức chiến tranh, Ukraine phải từ bỏ tham vọng NATO và rút toàn bộ quân đội khỏi toàn bộ lãnh thổ của bốn khu vực Ukraine mà Nga tuyên bố chủ quyền và kiểm soát phần lớn.
Nga sẽ không chấp nhận việc Ukraine gia nhập NATO hoặc sự hiện diện của quân đội NATO trên đất Ukraine, nhưng họ sẵn sàng thảo luận về các bảo đảm an ninh cho Kyiv.
Nga có thể yêu cầu Ukraine thực hiện một số nhượng bộ quan trọng. Một trong những yêu cầu có thể là cam kết giới hạn quy mô quân đội của mình, nhằm ngăn Ukraine phát triển lực lượng quân sự quá mạnh mẽ, đặc biệt là khi Ukraine đã nhận được sự hỗ trợ lớn từ phương Tây. Bên cạnh đó, Nga cũng có thể yêu cầu Ukraine không hạn chế việc sử dụng tiếng Nga, đặc biệt là ở các khu vực nói tiếng Nga ở miền Đông Ukraine, như một phần của các cam kết bảo vệ quyền lợi văn hóa và ngôn ngữ của người Nga.
Nga kiểm soát 18% lãnh thổ Ukraine bao gồm toàn bộ Crimea, một bán đảo mà nước này sáp nhập từ Ukraine vào năm 2014, 80% Donbas - vùng Donetsk và Luhansk - và hơn 70% vùng Zaporizhzhia và Kherson. Tổng cộng, Nga có hơn 110,000 km2 lãnh thổ Ukraine. Ukraine nắm giữ khoảng 650 km2 vùng Kursk của Nga.
Nếu đạt được một thỏa thuận ngừng bắn, Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể trình bày kết quả này như một chiến thắng trước công chúng trong nước. Việc giữ lại phần lớn lãnh thổ ở Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson sẽ được coi là thành công trong việc bảo vệ quyền lợi của người nói tiếng Nga tại miền Đông Ukraine. Đồng thời, kiểm soát các khu vực này cũng giúp Nga duy trì hành lang đất liền chiến lược nối với Crimea, củng cố lợi ích quân sự và kinh tế. Với những thành tựu này, Putin có thể khẳng định rằng Nga đã đứng vững trước áp lực từ phương Tây và bảo vệ hiệu quả lợi ích quốc gia.Tất cả các quan chức Nga đều cho biết tương lai của Crimea không phải là vấn đề cần thảo luận.
Một trong những viên chức, một nguồn tin cấp cao cho biết phương Tây sẽ phải chấp nhận "sự thật phũ phàng" rằng mọi sự hỗ trợ mà họ dành cho Ukraine không thể ngăn cản Nga giành chiến thắng trong cuộc chiến. Putin luôn giữ vai trò trung tâm trong các quyết định chiến lược của Moscow. Việc phát động cuộc tấn công vào Ukraine được cho là quyết định cá nhân của ông, chỉ dựa trên ý kiến từ một nhóm cố vấn nhỏ. Với quyền lực tập trung tuyệt đối, Putin sẽ tiếp tục là người đưa ra quyết định cuối cùng trong bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào, khẳng định vị thế chi phối của ông trong các chính sách quan trọng của Nga.
Tổng thống Nga Vladimir Putin mô tả cuộc xung đột tại Ukraine như một "cuộc chiến quân sự đặc biệt", đánh dấu bước ngoặt khi Moscow thách thức trực diện điều mà ông gọi là sự "kiêu ngạo" của phương Tây. Putin cáo buộc phương Tây đã không ngừng mở rộng NATO về phía đông, đẩy liên minh quân sự này đến sát biên giới Nga, và can thiệp vào chính trị của các quốc gia thuộc "sân sau" chiến lược của Nga như Ukraine và Georgia. Đặc biệt, Ukraine được coi là tâm điểm của cuộc đối đầu này, nơi Moscow quyết tâm bảo vệ lợi ích cốt lõi trước sức ép từ phương Tây.
Tuy nhiên, về phía Kyiv và phương Tây, họ cho biết Nga đang nỗ lực nhằm chiếm giữ lãnh thổ có chủ quyền của Ukraine.
Các nguồn tin từ Nga tiết lộ rằng một dự thảo thỏa thuận ngừng bắn từng được hai bên gần như thông qua vào tháng 4 năm 2022, trong các cuộc đàm phán tại Istanbul. Tổng thống Vladimir Putin, trong nhiều phát biểu công khai, đã nhắc đến văn kiện này như một cơ sở tiềm năng cho các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai. Dự thảo này cho thấy thời điểm đó, Moscow và Kyiv từng tiến gần đến một giải pháp ngừng bắn, mặc dù các căng thẳng hiện tại khiến khả năng khôi phục thỏa thuận này trở nên phức tạp hơn.
Dự thảo thỏa thuận ngừng bắn từng được thảo luận giữa Nga và Ukraine vào năm 2022 đưa ra một điều khoản quan trọng: Ukraine sẽ chấp nhận trung lập vĩnh viễn, từ bỏ tham vọng gia nhập NATO, để đổi lại nhận được các cam kết bảo đảm an ninh quốc tế từ năm thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc – Anh, Trung Quốc, Pháp, Nga và Mỹ.
Một quan chức Nga nhấn mạnh rằng không có thỏa thuận ngừng bắn nào sẽ được ký kết nếu Ukraine không nhận được cam kết bảo vệ an ninh quốc tế. Nga cho rằng thỏa thuận không có sự bảo vệ rõ ràng từ các cường quốc quốc tế sẽ không đủ sức thuyết phục, vì Moscow muốn đảm bảo rằng Ukraine sẽ không bị tấn công hoặc bị đe dọa trong tương lai. Quan chức này cũng cảnh báo rằng cần tránh một thỏa thuận mà trong đó các cam kết bảo mật lại có thể dẫn đến một cuộc đối đầu trực tiếp giữa phương Tây và Nga sau này.
Reuters