Báo cáo thị trường năng lượng: Khi nhu cầu "nóng" gặp trời "rét"
Quỳnh Chi
Junior Editor
Đầu năm mới, giá năng lượng tăng vọt do căng thẳng địa chính trị và các yếu tố cơ bản thúc đẩy thị trường.
Thị trường năng lượng đang chứng kiến đà tăng mạnh của giá dầu thô và khí đốt do nhiều yếu tố. Đợt giá rét từ Bắc Cực sắp tràn về Hoa Kỳ, trong khi Nga cắt nguồn cung khí đốt cho châu Âu qua đường Ukraine. Tình hình càng trở nên căng thẳng khi EIA thừa nhận đã đánh giá sai tình hình - dự báo thừa nguồn cung và thiếu nhu cầu trong các báo cáo trước đây. Sự điều chỉnh này trong báo cáo tháng buộc thị trường phải thắt chặt hơn so với nhận định ban đầu.
Bước ngoặt lịch sử đã diễn ra khi Ukraine từ chối gia hạn hợp đồng trung chuyển khí đốt với Gazprom của Nga vào đầu năm mới. Theo BBC, Kiev xem đây là bước đi chiến lược nhằm cắt nguồn tài chính cho chiến dịch xâm lược của Nga. Tuy nhiên, quyết định này đang đẩy Moldova, đặc biệt là vùng ly khai Transnistria vào tình thế khó khăn khi chỉ các cơ sở thiết yếu như bệnh viện được cung cấp nhiệt, trong khi người dân phải chịu cảnh thiếu năng lượng.
Transnistria, tách khỏi Moldova sau sự sụp đổ của Liên Xô, vẫn duy trì sự hiện diện quân sự của Nga và phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn khí đốt miễn phí từ Moscow. Bloomberg đánh giá việc ngừng cung cấp này đã chấm dứt hơn nửa thế kỷ độc quyền trung chuyển của khu vực. Dù đã được dự báo trước, châu Âu vẫn đối mặt với thách thức tìm nguồn thay thế cho 5% lượng khí đốt thiếu hụt, trong bối cảnh dự trữ đang ở dưới mức trung bình theo mùa. Phản ứng trước tình hình này, chỉ số tham chiếu khí đốt châu Âu đã tăng hơn 50% trong năm 2024.
Không chỉ châu Âu đối mặt với đợt khí lạnh, mà tình hình thời tiết khắc nghiệt cũng đang ảnh hưởng đến thị trường Hoa Kỳ. Theo Fox Weather, đợt rét từ Bắc Cực sẽ quét qua đất nước này vào đầu năm 2025, kèm theo tuyết dày. Vùng phía đông nước Mỹ sẽ hứng chịu nhiều đợt gió buốt, với nhiệt độ xuống thấp bất thường. Hiện tượng thời tiết cực đoan này được dự báo sẽ kéo dài đến giữa tháng 1.
EIA vừa phải điều chỉnh các dự báo sau khi thừa nhận đã ước tính thừa nguồn cung và đánh giá thấp nhu cầu trong báo cáo tháng. Theo HFI Research, sản lượng dầu Mỹ tháng 10 - 11 chỉ đạt 13.3 triệu thùng/ngày, thấp hơn nhiều so với dự báo 13.45 - 13.5 triệu thùng/ngày. Với mức trung bình ba tháng là 13.25 triệu thùng và sản lượng tháng 12 dự kiến còn thấp hơn tháng 10, nhiều lo ngại nổi lên về đỉnh sản lượng dầu Mỹ cũng như tác động từ chính sách năng lượng của chính quyền Biden.
Trong khi đó, nhu cầu dầu thô tại Mỹ đã tăng mạnh 700,000 thùng/ngày từ tháng 9, đạt 21.01 triệu thùng/ngày trong tháng 10 - mức cao nhất kể từ tháng 8/2019. Nhu cầu nhiên liệu chưng cất cũng đạt đỉnh 12 tháng với 4.06 triệu thùng/ngày. Ngành hàng không phục hồi mạnh khi lượng hành khách vượt 6.9% so với thời điểm trước Covid.
Năm 2025, Ấn Độ được dự báo sẽ là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng nhu cầu dầu và năng lượng toàn cầu. Theo Viện Dầu khí Hoa Kỳ (API), khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (APAC) hiện là động lực chính của tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu, với các quốc gia như Ấn Độ dẫn đầu về tiêu thụ, chủ yếu nhờ tốc độ tăng trưởng kinh tế và nhu cầu vận tải gia tăng mạnh mẽ. Xu hướng này dự kiến sẽ duy trì trong ngắn hạn, với khả năng Ấn Độ vượt qua Trung Quốc để trở thành nguồn tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu lớn nhất.
Sang năm 2025, Ấn Độ được dự báo sẽ vượt Trung Quốc để trở thành động lực tăng trưởng nhu cầu dầu lớn nhất toàn cầu. API nhận định khu vực APAC, đặc biệt là Ấn Độ, đang thúc đẩy nhu cầu dầu toàn cầu nhờ tăng trưởng kinh tế và nhu cầu vận tải cao. Economic Times cho biết tiêu thụ xăng và diesel tại Ấn Độ tăng mạnh trong tháng 12/2024 (xăng +9.8%, diesel +4.9%) nhờ mùa du lịch và hoạt động nông nghiệp, tiếp nối đà tăng từ tháng 11.
Triển vọng đầu tư thị trường năng lượng đang rất tích cực. Dù sản lượng dồi dào tại Mỹ gây biến động giá khí tự nhiên, dự báo thời tiết khắc nghiệt có thể đẩy giá lên mức kỷ lục mới. EIA sẽ công bố hai báo cáo quan trọng trong hôm nay: tồn kho khí tự nhiên (22:30) và dự trữ dầu thô (23:00 giờ Việt Nam).
Investing