Bất ổn chính trị Pháp lan sang thị trường trái phiếu, ECB đứng trước khả năng kích hoạt chính sách "át chủ bài" để can thiệp
Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
ECB được đồn đoán đã sử dụng công cụ bảo vệ dịch chuyển chính sách (TPI) để giúp các quốc gia eurozone đang gặp khủng hoảng bằng cách mua trái phiếu của các nước này.
ECB được đồn đoán đã can thiệp khi cuộc bầu cử ở Pháp gây ra tâm lý tiêu cực trên thị trường. Trái phiếu của Pháp đã giảm mạnh trong những tuần gần đây vì các nhà đầu tư lo ngại rằng Đảng cực hữu Rassemblement National của Marine Le Pen hoặc cánh tả Nouveau Front Populaire sẽ nắm được ưu thế trong cuộc bầu cử sắp tới.
Thành công của một trong những đảng trên có thể khiến trái phiếu Pháp giảm hơn nữa, chênh lệch giữa lợi suất TPCP Pháp so với Đức đã ở mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng của eurozone từ hơn một thập kỷ trước.
Bộ trưởng tài chính Đức Christian Lindner đã nói rằng ECB không nên hành động, cảnh báo rằng nếu họ can thiệp, họ sẽ gây ra một cuộc tranh cãi lớn trên thị trường.
Thị trường đang chú ý đến nhiều chi tiết trong chương trình mua trái phiếu mới nhất của ECB để xem chương trình này có thể làm gì nếu chính phủ Pháp tiếp theo chi tiêu mạnh tay dẫn đến xung đột gây tổn hại với EU và thị trường tài chính.
Chênh lệch lợi suất TPCP Pháp - Đức đang tăng rất nhanh
Đặc biệt, các nhà đầu tư lo ngại rằng khủng hoảng trái phiếu có thể sẽ lan rộng sang các quốc gia châu Âu khác. Sabrina Khanniche, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Pictet Asset Management cho biết: "Nếu chênh lệch lợi suất với Pháp tăng lên mức báo động, ECB sẽ can thiệp khi cần thiết và bảo vệ tính toàn vẹn của đồng euro".
Fabio Panetta, chủ tịch ngân hàng trung ương Ý, cho biết trong tuần này rằng ECB nên chuẩn bị để đối phó với hậu quả của những cú sốc do bất ổn chính trị trong các quốc gia.
Ông này cũng tham gia hội đồng thống đốc ECB và nói thêm rằng ngân hàng nên sẵn sàng sử dụng "toàn bộ các công cụ" của mình.
Khi ECB công bố TPI vào hai năm trước, hầu hết các nhà hoạch định chính sách đều hy vọng rằng điều này sẽ giữ cho thị trường trong tầm kiểm soát, mà không cần thực sự sử dụng công cụ này.
Cuộc bầu cử của Pháp đe dọa sẽ khiến ECB lần đầu tiên sử dụng TPI, với mục đích chống lại xu hướng thị trường hỗn loạn một cách không hợp lý đe dọa chính sách tiền tệ của eurozone.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế đang nghi ngờ về việc liệu các tiêu chí của TPI có cản được ECB mua trái phiếu Pháp hay không.
Họ đã đặt ra bốn tiêu chí để kích hoạt TPI và tiêu chí đầu tiên nêu rằng một quốc gia phải tuân thủ "khung tài khóa của EU".
Tuy nhiên, đầu tháng này, Ủy ban châu Âu đã cho rằng Pháp đang có mức thâm hụt quá mức, 5.5% GDP, cao hơn nhiều so với giới hạn 3% theo các quy tắc của EU.
Một số người cho rằng điều này có sẽ khiến trái phiếu Pháp không được can thiệp. “Theo quy định, ECB sẽ không sử dụng TPI trong trường hợp của Pháp”, Eric Dor, giáo sư kinh tế tại Trường Quản lý IESEG ở Paris cho biết.
Tuy nhiên, ECB có thể quyết định kích hoạt TPI nếu họ cho rằng tình hình thị trường yêu cầu điều đó, bất chấp việc quốc gia đó có tuân thủ đầy đủ các quy định tài khóa hay không. Tiêu chuẩn chính để quyết định kích hoạt TPI có thể là phản ứng của thị trường.
Nhà kinh tế trưởng của ECB Philip Lane đã ám chỉ điều này gần đây khi ông cho rằng trái phiếu Pháp giảm là một phản ứng bình thường của các nhà đầu tư khi họ điều chỉnh lại các kỳ vọng của mình dựa trên thông tin mới, chứ không phải là một sự hoảng loạn.
Nếu các chính sách của chính phủ tiếp theo của Pháp khiến các nhà đầu tư hoảng sợ và gây ra sự định giá lại mạnh mẽ đối với các tài sản của Pháp, ECB khó có thể hành động, đặc biệt là khi các quan chức hy vọng kỷ luật thị trường sẽ khuyến khích các quốc gia tôn trọng các quy tắc tài chính của EU.
Nhưng nếu điều này gây ra một cơn hoảng loạn toàn diện trên thị trường với các nhà đầu tư bán bừa bãi không chỉ tài sản của Pháp mà còn của các quốc gia Eurozone khác như Ý, thì ECB có vẻ chắc chắn sẽ hành động.
Ludovic Subran, nhà kinh tế trưởng tại công ty bảo hiểm Đức Allianz cho biết: "Tôi chắc chắn rằng ECB đã nghĩ đến điều này rồi. Nếu Pháp rơi vào khủng hoảng thì điều đó có nghĩa là Ý cũng có khả năng rơi vào khủng hoảng và ECB sẽ phải hành động".
Trong quá khứ, những cú sốc như vậy cũng đã buộc ECB phải can thiệp. Cựu chủ tịch Mario Draghi đã hứa vào năm 2012 là sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để ổn định thị trường sau khi cuộc khủng hoảng trái phiếu của Hy Lạp đe dọa phá hủy EUR.
Christian Kopf, giám đốc bộ phận trái phiếu tại công ty đầu tư Đức Union Investment Management, cho biết: "Nếu chênh lệch lợi suất của trái phiếu Ý tăng mạnh, ECB có thể kích hoạt TPI để ngăn chặn cuộc khủng hoảng lan sang những nước ngoài cuộc vô tội. Nhưng tôi cảm thấy rằng điều này vẫn còn lâu nữa mới có thể xảy ra".
Financial Times