Nhiều người đã tham dự buổi tưởng niệm trong yên bình tại thị trấn để cùng nhau chia buồn. Sau khi thông tin sai lệch về việc thủ phạm là một người tị nạn Hồi giáo lan truyền trên mạng, một đám đông hung hãn đã kéo đến biểu tình tại nhà thờ Hồi giáo địa phương, gây thương tích cho cảnh sát khi họ cản trở. Các cuộc biểu tình bộc phát lan rộng từ Southport đến Sunderland, London và các khu vực xa hơn nữa.

"Phe cực hữu đang bộc lộ bản chất thật của họ", Thủ tướng Sir Keir Starmer phát biểu trong cuộc họp báo tại Downing Street vào hôm thứ Năm. Tuy nhiên, bản chất và mối đe dọa của phe cực hữu đã thay đổi theo thời gian. Theo truyền thống, danh xưng cực hữu chỉ các đảng phái chính trị công khai mang tư tưởng phân biệt chủng tộc: Mặt trận Quốc gia trong thập niên 1970, sau đó là đảng Quốc gia Anh vào đầu thế kỷ này. Họ không chỉ chủ trương chấm dứt nhập cư mà còn đòi hỏi hồi hương những người nhập cư và con cái của họ. Khẩu hiệu "Đưa họ về nước" gắn liền trong tâm trí của các cộng đồng dân tộc thiểu số ở Anh với mối đe dọa âm ỉ của bạo lực đường phố mang tính phân biệt chủng tộc.

Ngày nay, có sự phân chia rõ rệt hơn giữa chính trị tại các cuộc bỏ phiếu và chính trị đường phố. Cảnh sát Merseyside cho biết những người ủng hộ Liên đoàn Phòng vệ Anh (EDL) dường như đóng vai trò nổi bật trong vụ gây rối ở Southport. Cựu Thủ hiến Scotland Humza Yousaf đề xuất cấm EDL với tư cách là một tổ chức khủng bố. Tuy nhiên, không rõ điều đó sẽ tạo ra sự khác biệt thực tế nào khi mà EDL không còn tồn tại như một tổ chức theo bất kỳ ý nghĩa nào. Trước đây, họ thường diễu hành ở Luton và London, xây dựng mối quan hệ đối địch cộng sinh với các nhóm Hồi giáo cực đoan, mỗi bên thể hiện quan điểm chung về cuộc đụng độ sắp tới giữa nền văn minh Hồi giáo và phương Tây. Nhưng người sáng lập EDL, Tommy Robinson, đã rời khỏi nhóm hơn một thập kỷ trước, vì lo ngại không thể kiểm soát được những người theo ông có xu hướng bạo lực hơn.

Ngày nay, EDL không còn là gì hơn ngoài một thương hiệu, một ý tưởng, hay có lẽ chỉ là một luồng tư tưởng. Trong một ngày hè oi bức, những nhóm nhỏ gồm các chàng trai mê bóng đá với vài lon bia và một lá cờ có thể tưởng tượng rằng họ đại diện cho một phong trào có tổ chức, nâng cao giá trị bằng cách tìm kiếm một cuộc ẩu đả với cảnh sát và biến điều đó trở thành một sứ mệnh quốc gia mang tính sống còn.

Trong khi đó, sau khi đảng Cải cách Vương quốc Anh giành được 14% phiếu bầu trong cuộc tổng tuyển cử tháng 7, Nigel Farage, một trong năm nghị sĩ của đảng, đã trở thành gương mặt đại diện cho chủ nghĩa dân túy Anh trong nghị viện. Tuần này, ông bị chỉ trích là "Tommy Robinson trong bộ vest" khi đặt câu hỏi về việc liệu chính quyền có đang che giấu điều gì trong cuộc điều tra ở Southport hay không. Tuy nhiên, Farage kiên quyết bác bỏ mác "cực hữu": ông cho rằng việc tách biệt khỏi phe cực hữu phân biệt chủng tộc là chìa khóa để thành công trong bầu cử. Thật vậy, ông đã rời Ukip để thành lập đảng Brexit - tiền thân của đảng Cải cách - sau khi người kế nhiệm ông ở Ukip đưa Tommy Robinson vào đảng. Farage muốn nhận công đã đánh bại phe cực hữu bằng cách đưa ra một lựa chọn chính thống. Đối thủ của ông lo ngại rằng ông đang đưa thành kiến vào dòng chính dưới vỏ bọc đáng kính.

Đảng Cải cách tự hào rằng họ có ứng viên đa dạng về màu da và tín ngưỡng - tuy nhiên đã phải đình chỉ nhiều ứng cử viên vì phân biệt chủng tộc. Nghiên cứu của British Future ngay sau cuộc bầu cử tháng trước cho thấy công chúng bị chia rẽ về uy tín của đảng Cải cách: 42% xem đây là một đảng chính thống nên được phép bày tỏ quan điểm, trong khi 43% cho rằng nó gây chia rẽ và nguy hiểm; 37% xem đó là một đảng phân biệt chủng tộc nhưng 33% phản đối nhận định này và nhiều người khác vẫn còn do dự. Việc 6 trong số 10 cử tri của đảng Cải cách muốn có hành động mạnh mẽ hơn chống lại các ứng cử viên cực đoan cho thấy danh tiếng không phân biệt chủng tộc là điều quan trọng đối với đa số. Tuy nhiên, chúng ta có thể thấy rằng 2-3% cử tri có thể tiếc nuối vì đảng Cải cách không đưa ra một lập trường cực hữu truyền thống. Do đó, chính trị đường phố hỗn loạn - bao gồm các cuộc đối đầu bạo lực về vấn đề tị nạn, nhập cư hoặc Hồi giáo - trở nên hấp dẫn.

Về lâu dài, vẫn có nhiều lý do để lạc quan thận trọng về một nước Anh đa sắc tộc. Có một sự chuyển biến mạnh mẽ chống lại thành kiến qua các thế hệ. Thành công của các nhóm thiểu số Anh trong giáo dục và đời sống công cộng vượt trội hơn so với Tây Âu. Nhưng nếu điều đó nghe có vẻ quá tự mãn, trong thời kỳ phân cực này, có lẽ đúng là như vậy. Tình trạng của quốc gia phụ thuộc nhiều vào cảm xúc hơn là sự thật. Thành kiến chống Hồi giáo có tầm ảnh hưởng rộng hơn các hình thức phân biệt chủng tộc khác. Những thành công trong hội nhập có thể không dễ nhận thấy, nhưng thất bại lại có thể rất dễ thấy. Mặc dù phe cực hữu có thể chỉ là một nhóm thiểu số độc hại, phân tán và đang thu hẹp, nhưng sức ảnh hưởng và tính bất ổn của họ vẫn tạo ra một chương trình nghị sự gây xáo trộn. Tình trạng này sẽ còn tiếp diễn cho đến khi đa số trong dòng chính biết cách ứng phó thông minh hơn với chính những vấn đề của mình.