Quyết định này diễn ra trong bối cảnh Fed đang cân nhắc cắt giảm lãi suất, có thể sớm nhất là vào tháng 9, đảo ngược chu kỳ tăng lãi suất mạnh mẽ đã đẩy giá đồng USD lên cao và gây ra đợt bán tháo đồng Yên cho Nhật Bản.

Kỳ vọng chênh lệch lãi suất Mỹ-Nhật thu hẹp đã kéo đồng Yên ra khỏi mức thấp nhất trong 38 năm, giảm bớt áp lực buộc BoJ phải làm chậm đà giảm giá của đồng tiền bằng cách kết hợp tăng lãi suất với kế hoạch giảm mua trái phiếu đầy tham vọng.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, sự phục hồi của đồng Yên cũng tạo cơ hội cho BoJ tăng lãi suất mà không khiến thị trường nghĩ rằng họ đang trực tiếp can thiệp vào biến động của đồng Yên thông qua chính sách tiền tệ.

"BoJ có thể đi theo cả hai hướng. Nếu muốn tăng lãi suất ngay bây giờ, họ có thể nói rằng tiêu dùng sẽ phục hồi nhờ mức lương cao hơn," Yoshiki Shinke, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Viện Nghiên cứu Dai-ichi Life nhận định. "Nếu muốn thận trọng, họ có thể chờ đợi thêm dữ liệu. Dù thế nào, triển vọng tiêu dùng vẫn là yếu tố then chốt."

Mặc dù BoJ khẳng định không sử dụng chính sách tiền tệ để ảnh hưởng đến biến động tiền tệ, những lo ngại gia tăng về đồng Yên yếu đã thúc đẩy một số lời kêu gọi từ chính phủ và lãnh đạo doanh nghiệp yêu cầu BoJ đẩy nhanh việc thoát khỏi mức lãi suất gần bằng 0.

Tại cuộc họp kéo dài hai ngày kết thúc vào thứ Tư, BoJ sẽ quyết định về kế hoạch thắt chặt định lượng (QT), có khả năng giảm một nửa lượng mua trái phiếu hàng tháng trong khoảng thời gian từ 1.5 đến 2 năm tới - một tốc độ phù hợp với kịch bản chính trên thị trường.

Hội đồng cũng sẽ thảo luận về việc liệu có nên tăng lãi suất ngắn hạn từ 0-0,1% hay không, một quyết định có thể sẽ rất sát sao khi các nhà hoạch định chính sách vẫn còn chia rẽ về thời gian cần thiết để xem xét dữ liệu trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.

Hơn ba phần tư các nhà kinh tế được Reuters khảo sát từ ngày 10-18/7 dự đoán BoJ sẽ giữ nguyên chính sách. Thị trường đang định giá 64% khả năng BoJ sẽ tăng lãi suất 10 bps.

Quyết định của BoJ sẽ được công bố vài giờ trước quyết định của Fed, Fed có khả năng giữ nguyên lãi suất trước khi cắt giảm sớm nhất vào tháng 9.

Nghi ngờ về sự phục hồi

Nền kinh tế Nhật Bản đang ở bước ngoặt với lạm phát cơ bản duy trì trên mục tiêu 2% của BoJ trong hơn 2 năm và người lao động nhận được mức tăng lương cơ bản lớn nhất trong ba thập kỷ.

Lạm phát cơ bản Nhật Bản tăng cao

Tuy nhiên, chi phí sinh hoạt tăng cao đã ảnh hưởng đến tiêu dùng, đẩy nền kinh tế vào tình trạng suy thoái trong quý đầu tiên và gây nghi ngờ về khả năng hộ gia đình có thể chấp nhận thêm các đợt tăng giá.

Những gợi ý như vậy, hoặc hướng dẫn về lộ trình tăng lãi suất trong tương lai, có thể sẽ xuất hiện trong buổi họp báo sau cuộc họp của Thống đốc Kazuo Ueda hoặc trong báo cáo triển vọng hàng quý dự kiến công bố sau cuộc họp.

Trong báo cáo này, BoJ có khả năng sẽ duy trì gần như nguyên dự báo được đưa ra hồi tháng 4 rằng lạm phát sẽ duy trì quanh mục tiêu 2% trong những năm tới.

Thống đốc Ueda khẳng định rằng BoJ sẽ tăng lãi suất thêm nếu họ tin chắc rằng việc tăng lương sẽ hỗ trợ lạm phát trong lĩnh vực dịch vụ và giữ lạm phát ổn định quanh mục tiêu 2%.

Tỷ giá USD/JPY đã giảm từ mức 162 vào giữa tháng 7 xuống khoảng 153, mức giảm lớn nhất trong hai tuần của năm nay. Nếu đà tăng của đồng Yên tiếp tục, điều này có thể làm giảm áp lực lạm phát từ chi phí nhập khẩu trong những tháng tới.

Liệu các đợt cắt giảm thuế một lần và tăng lương có thể thay đổi thói quen chi tiêu tiết kiệm của các hộ gia đình hay không vẫn còn là một ẩn số.

Chi tiêu hộ gia đình bất ngờ giảm trong tháng 5 và tâm lý khu vực dịch vụ (service sector sentiment) giảm xuống mức thấp nhất trong gần hai năm.

"Nhìn qua, lạm phát có vẻ đang vượt quá mục tiêu. Tuy nhiên, những yếu tố cơ bản đằng sau sự biến động giá cả này không thực sự mạnh mẽ," Takahide Kiuchi, cựu thành viên hội đồng BoJ và hiện đang là chuyên gia kinh tế tại Viện Nghiên cứu Nomura, nhận định.

Ông còn nói thêm: "Tôi chưa thấy bằng chứng thuyết phục nào ủng hộ quan điểm của BoJ rằng lạm phát do cầu kéo đang tăng đều đặn và tiến gần đến mức 2%. Thực tế có vẻ không hoàn toàn như vậy."