Mặc dù lạm phát giảm và tăng trưởng phục hồi tại khu vực Eurozone, chiến thắng của đảng cực hữu do Marine Le Pen lãnh đạo trong vòng một bầu cử quốc hội Pháp đã làm lu mờ hội nghị của ECB tại Sintra, gần Lisbon.

Các thành viên Hội đồng Thống đốc ECB cho rằng còn quá sớm để suy đoán về khả năng can thiệp nếu Pháp rơi vào "khoảnh khắc Liz Truss" - ám chỉ đạo luật cắt giảm thuế của cựu Thủ tướng Anh năm 2022.

Tuy nhiên, hầu hết xem kết quả bầu cử Pháp như dấu hiệu của xu hướng dân túy, bảo hộ và bất ổn ngày càng tăng, có thể tác động mạnh đến châu Âu hơn các khu vực khác trên thế giới.

Pierre Wunsch, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Bỉ, cảnh báo Mỹ và Trung Quốc đang vượt lên châu Âu với các chính sách trợ cấp và thuế quan. Ông nhấn mạnh: "Chúng ta đang bước vào một thế giới đầy biến động và cạnh tranh khốc liệt hơn. Điều này gây khó khăn lớn cho châu Âu. Chúng ta chưa có một câu chuyện thuyết phục để giải thích tình hình này cho người dân hiểu."

Hoa Kỳ đã tăng mạnh thuế nhập khẩu đối với nhiều mặt hàng từ Trung Quốc, bao gồm xe điện và chip bán dẫn. Theo sau động thái này, EU cũng đã có hành động tương tự, nhưng ở mức độ nhẹ hơn. EU sẽ áp dụng mức thuế cao hơn đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc, dự kiến có hiệu lực từ thứ Năm tới.

Bắc Kinh đã đe dọa sẽ trả đũa các động thái này. Căng thẳng thương mại có thể leo thang nếu ứng cử viên Đảng Cộng hòa Donald Trump đắc cử trong cuộc bầu cử tháng 11, sau khi hứa hẹn áp thuế bổ sung 10% lên tất cả hàng nhập khẩu từ châu Âu. Hơn một nửa GDP của Eurozone đến từ xuất khẩu, khiến khu vực này đặc biệt dễ bị ảnh hưởng trước một cuộc chiến tranh thương mại.

Jan Hatzius, Kinh tế trưởng Goldman Sachs, dự đoán việc tăng thuế 10% của Trump sẽ làm giảm 1% GDP của Eurozone, trong khi chỉ ảnh hưởng 0.1% GDP Mỹ. Cú sốc này đủ để xóa sạch mức tăng trưởng 0.9% mà ECB dự kiến cho Eurozone năm nay.

Ông Wunsch nhận xét: "EU được xây dựng trên nền tảng pháp lý, với nguyên tắc đảm bảo sự công bằng cho tất cả các thành viên. Vì vậy, các quyết định và thay đổi thường diễn ra chậm chạp. Trong một thế giới cạnh tranh gay gắt, nơi các nước khác sử dụng các biện pháp như tăng thuế nhập khẩu hoặc trợ cấp cho doanh nghiệp trong nước. Hơn nữa, nhiều quốc gia không cùng chung mục tiêu về bảo vệ môi trường như chúng ta. Điều này đặt châu Âu vào tình thế khó khăn."

Gabriel Makhlouf, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ireland, bày tỏ: "Tôi đặc biệt lo ngại về tình hình địa chính trị và sự phân mảnh kinh tế. Mọi dấu hiệu cho thấy tình trạng này sẽ còn trầm trọng hơn.”

Ông nói thêm: “Tôi dự đoán sẽ có một cú sốc cung nào đó. Điều này sẽ ảnh hưởng đến giá cả và thúc đẩy các nước tự cung tự cấp nhiều hơn, giảm phụ thuộc vào nước khác. Các nước nhỏ sẽ là những nước chịu thiệt hại nặng nề nhất."

Bostjan Vasle, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Slovenia, cho rằng các nhà hoạch định chính sách còn phải đối mặt với một rủi ro khác: khả năng các chính phủ không giảm thâm hụt ngân sách như yêu cầu của quy định nợ mới của EU. Ông nói: "Chính sách tài khóa cũng có thể làm tăng rủi ro nếu các kế hoạch hiện tại về củng cố tài chính không được thực hiện."

Nhiều nền kinh tế lớn trong khu vực Eurozone đang đối mặt với tình trạng thâm hụt ngân sách cao

Từ chối bình luận cụ thể về cuộc bầu cử Pháp, ông Vasle nhấn mạnh tầm quan trọng của sự ổn định chính trị, xã hội và tài chính trong khu vực Eurozone. Ông cho biết ECB có công cụ can thiệp bảo vệ ổn định tài chính nếu thị trường biến động bất thường, nhưng hiện chưa đến mức đó.

Giới đầu tư đồn đoán kết quả bầu cử Pháp có thể gây bán tháo trái phiếu, buộc ECB kích hoạt chương trình mua trái phiếu mới chưa từng sử dụng. Tuy nhiên, ông Wunsch cho rằng còn quá sớm để bàn về công cụ này.

Nhiều nhà hoạch định chính sách dự đoán nguy cơ sụp đổ thị trường sẽ đủ ngăn cản chính phủ Pháp mới gia tăng chi tiêu. Ông Makhlouf lưu ý: "Mọi chính phủ đều nhận ra sự khác biệt giữa thực tế cầm quyền và vận động tranh cử. Chỉ cần nhìn vào trường hợp Liz Truss là hiểu."

Các nhà hoạch định đồng thuận rằng lạm phát đang theo hướng tích cực, với số liệu mới nhất cho thấy lạm phát khu vực Eurozone giảm xuống 2.5% trong tháng 6 sau khi tăng nhẹ lên 2.6% trong tháng 5.

Lạm phát vẫn duy trì ở mức cao trong năm nay

Tuy nhiên, ECB gần như chắc chắn sẽ giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp trong hai tuần tới, sau khi đã cắt giảm lần đầu tiên trong gần 5 năm vào tháng trước. Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho biết họ có thể "dành thời gian thu thập thêm thông tin" khi tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp kỷ lục.

Ông Vasle nhận xét thị trường lao động đang "mạnh mẽ một cách bất ngờ", thúc đẩy tăng lương và giữ lạm phát trên 4% trong lĩnh vực dịch vụ cần nhiều nhân công. Ông nói thêm: "Theo những gì chúng tôi quan sát được, mùa du lịch năm nay có vẻ rất thuận lợi ở nhiều quốc gia, kể cả nước tôi. Người dân sẵn sàng chi tiêu cho dịch vụ, điều này sẽ không giúp giảm phát."

Trước bữa tối bế mạc sự kiện, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Bồ Đào Nha Mário Centeno bày tỏ thất vọng về việc các đảng dân túy, hoài nghi EU và chống lại việc hợp nhất châu Âu đang ngày càng được ủng hộ.

Ông cho rằng đây là một "nghịch lý", bởi các chính phủ và ECB đã thực hiện những biện pháp chưa từng có để bảo vệ việc làm, ngăn doanh nghiệp phá sản và tránh khủng hoảng tài chính châu Âu sau đại dịch.

"Thật khó truyền đạt thông điệp tích cực khi người dân luôn nghe về những thách thức và hy sinh họ phải chịu. Chúng ta nên tập trung vào thành tựu đã đạt được," ông Centeno kết luận. "Tình hình không đến nỗi tệ như vậy."