Cải cách thuế tại Hoa Kỳ: Giải pháp nào cho một hệ thống kém hiệu quả?

Cải cách thuế tại Hoa Kỳ: Giải pháp nào cho một hệ thống kém hiệu quả?

Đặng Thùy Linh

Đặng Thùy Linh

Junior Analyst

15:27 09/10/2024

Do cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang đến gần và tình trạng thâm hụt ngân sách ngày càng nghiêm trọng, các ứng cử viên đang tập trung tìm cách tăng nguồn thu cho quốc gia thông qua thuế.

Đây là điều quan trọng mà các nhà đầu tư cần theo dõi, bởi thâm hụt ngân sách sẽ khó cải thiện nếu không thực hiện các biện pháp để vừa cắt giảm chi tiêu và vừa tìm nguồn thu mới. Tuy nhiên, nhiều đề xuất từ cả hai đảng chính trị lại không hợp lý và có thể làm đảo lộn nguyên tắc công bằng và hiệu quả của hệ thống thuế.

Một hệ thống thuế công bằng và hiệu quả là phải tăng nguồn thu với chi phí thấp nhất cho nền kinh tế. Hệ thống này phải dễ quản lý và không làm ảnh hưởng nhiều đến quyết định kinh tế của người dân. Thuế cũng cần phải công bằng: hai người có thu nhập và điều kiện kinh tế giống nhau thì phải đóng thuế như nhau. Những người giàu có khả năng đóng thuế nhiều hơn thì phải nộp thuế cao hơn, nhưng mức thuế cũng không nên quá cao đến mức ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của họ vào những dự án sáng tạo và rủi ro - những dự án có thể giúp cải thiện năng suất và tăng trưởng kinh tế trong tương lai.

Một số đề xuất trong chiến dịch tranh cử đề cập đến việc tăng mạnh thuế suất biên. Khi có người phản đối rằng điều này có thể làm giảm động lực làm việc và đầu tư, những người ủng hộ lại cho rằng Mỹ đã có lúc áp mức thuế lên tới 90% vào những năm 1950 và nền kinh tế vẫn phát triển, dù chậm.

Tuy nhiên, điều mà những chính trị gia này không nói đến là trên thực tế rất ít người dân phải chịu mức thuế đó. Tỷ lệ thu thuế trung bình vẫn ổn định ở mức khoảng 17.5% GDP kể từ những năm 1950. Người dân đã tìm cách không khai báo đủ thu nhập bằng cách lợi dụng các kẽ hở và chuyển thu nhập sang những lĩnh vực có thuế suất thấp hơn, hoặc chuyển thu nhập cho các thành viên gia đình có mức thuế thấp hơn. Nguồn thu của chính phủ, tính theo phần trăm GDP, không cao hơn khi thuế suất biên ở mức 90% so với khi chỉ dưới 40%.

Kinh nghiệm về việc "chuyển thu nhập" này cho thấy rủi ro từ đề xuất của cả hai đảng về việc loại bỏ thuế với tiền boa. Điều này không công bằng khi người nhận lương bình thường phải đóng thuế, còn người nhận tiền boa thì không. Nó cũng có thể khiến các công ty chuyển sang trả lương cho nhân viên bằng tiền boa thay vì lương. Điều này sẽ làm suy giảm nguồn thu thuế của chính phủ. Các đề xuất loại bỏ thuế với thu nhập khác, như tiền làm thêm giờ, cũng có thể gây ra hiện tượng chuyển thu nhập tương tự.

Ngoài ra, một số đề xuất về thuế tài sản cũng được đưa ra. Thuế này từng được áp dụng ở châu Âu, nhưng nó rất khó quản lý, dễ gây ra tình trạng trốn thuế và mang lại ít nguồn thu. Hầu hết các quốc gia châu Âu đã bỏ thuế này.

Có những cách nào để tăng nguồn thu thuế mà vẫn đảm bảo được tính công bằng và không làm tổn hại đến động lực kinh tế? Giải quyết các lỗ hổng hiện tại về việc đóng thuế là lựa chọn khả thi nhất. Ví dụ, "carried interest" – phần lợi nhuận mà các quản lý quỹ đầu tư tư nhân nhận được – là một mục tiêu đầy hứa hẹn. Chúng ta nên khuyến khích các khoản đầu tư vốn vào các doanh nghiệp mới. Tuy nhiên, thu nhập từ việc quản lý các doanh nghiệp đó nên bị đánh thuế như mọi loại thu nhập khác, thay vì là thuế lãi về vốn.

Nếu chúng ta cho rằng người giàu nên đóng thuế nhiều hơn, cách hiệu quả nhất là đánh thuế lãi về vốn khi người đó qua đời - khi tất cả tài sản phải được định giá lại để đánh thuế bất động sản. Hiện nay, giá trị tài sản được định giá lại theo giá trị thị trường vào thời điểm qua đời, và người thừa kế không phải trả thuế lãi về vốn. Áp dụng thuế vào thời điểm này sẽ giúp giải quyết vấn đề trốn thuế và ngăn việc giữ lại tài sản để tránh thuế.

Một cách khác để tăng nguồn thu là bổ sung thuế tiêu dùng liên bang, bên cạnh thuế thu nhập hiện tại. Điều này có thể hợp lý hơn vì nó đánh thuế vào những gì mọi người tiêu dùng từ hàng hóa và dịch vụ, thay vì đánh thuế vào những gì họ đóng góp cho nền kinh tế qua nỗ lực lao động và đầu tư. Và có nhiều cách để làm cho thuế tiêu dùng ít gây thiệt thòi hơn cho người có thu nhập thấp như một số người lo ngại.

Dù việc sửa các lỗ hổng thuế có thể gặp khó khăn vì ảnh hưởng của các nhóm lợi ích, chúng ta vẫn không nên từ bỏ mục tiêu xây dựng một hệ thống thuế công bằng và hiệu quả hơn.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Loạt thách thức sắp tới đòi hỏi nguồn lực tài chính vững mạnh hơn của Liên minh châu Âu
Đặng Thùy Linh

Đặng Thùy Linh

Junior Analyst

Loạt thách thức sắp tới đòi hỏi nguồn lực tài chính vững mạnh hơn của Liên minh châu Âu

Các nhà lãnh đạo của Liên minh châu Âu (EU) sẽ phải giải quyết nhiều vấn đề trong 5 năm tới: Khôi phục nền kinh tế, giảm phát thải khí carbon, cải thiện hạ tầng năng lượng và kỹ thuật số, thiết lập khả năng phòng thủ vững chắc, và xử lý các cú sốc bất ngờ khác.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cần nhanh chóng hành động để không bị đẩy vào thế khó
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cần nhanh chóng hành động để không bị đẩy vào thế khó

Cơn sốt cổ phiếu ấn tượng của Trung Quốc có thể tan biến chỉ sau một đêm nếu chính phủ không có hành động cụ thể. Mặc dù nhà đầu tư vẫn giữ niềm tin vào Tập Cận Bình, nhưng sự thiếu hụt thông tin từ các nhà hoạch định chính sách đã khiến chỉ số Hang Seng lao dốc 9.4% ngay lập tức. Nếu không có động thái mạnh mẽ ngay bây giờ, Tập Cận Bình có thể đánh mất không chỉ cơ hội phục hồi nền kinh tế mà còn cả uy tín cá nhân của mình.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ