Cựu chủ tịch ECB đề xuất chiến lược công nghiệp mới nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh của EU
Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
Cựu Chủ tịch ECB Mario Draghi kêu gọi EU cần một chiến lược công nghiệp mới và tăng cường đầu tư 800 tỷ EUR/năm để kích thích tăng trưởng và phục hồi năng suất. Báo cáo của ông nhấn mạnh sự cần thiết phải cải cách để đối phó với cạnh tranh toàn cầu và nắm bắt cơ hội trong lĩnh vực kỹ thuật số và xanh.
Với lời hứa là sẽ làm "bất cứ điều gì cần thiết" để hỗ trợ Liên minh Châu Âu, cựu chủ tịch ECB Mario Draghi đã ngăn chặn được cuộc khủng hoảng nợ công của eurozone vào năm 2012.Draghi hiện đã đề xuất một giải pháp chi tiết hơn, dài 400 trang, nhằm cải thiện khả năng cạnh tranh của EU. Mặc dù giải pháp cụ thể phức tạp hơn, nhưng nguyên tắc tổng thể của ông vẫn là làm bất cứ điều gì cần thiết để thúc đẩy sự phát triển. Draghi kêu gọi EU cần một “chiến lược công nghiệp mới” để đối phó với sự cạnh tranh toàn cầu và cải thiện khả năng cạnh tranh của khu vực. Điều này bao gồm việc cần đầu tư thêm 800 tỷ EUR mỗi năm, tương đương 4.7% GDP của EU. Con số này cao hơn gấp hai lần so với quy mô của Kế hoạch Marshall, một kế hoạch phục hồi kinh tế nổi tiếng của Mỹ sau Thế chiến II.
Draghi đã nhận định chính xác về mức độ nghiêm trọng của vấn đề kinh tế mà EU đang gặp phải. Ông đã chỉ ra rằng khu vực này đối mặt với những thách thức lớn cần phải được giải quyết. Khu vực này cần một kế hoạch lớn và quyết đoán để kích thích sự tăng trưởng năng suất, vốn đã bị chững lại trong một thời gian dài. Đồng thời, Draghi chỉ ra rằng trong suốt 20 năm qua, nền kinh tế của EU đã phát triển chậm hơn so với nền kinh tế Mỹ.
Hệ thống kinh tế hiện tại của EU không còn phù hợp với các điều kiện và thách thức mới. Để duy trì sự cạnh tranh và phát triển, EU cần phải thay đổi và cải cách mô hình kinh tế của mình. Mỹ đang đầu tư nhiều tiền để thu hút và phát triển các ngành công nghiệp liên quan đến công nghệ xanh, như năng lượng tái tạo và công nghệ giảm thiểu khí thải. Đây là một phần trong nỗ lực của Mỹ để trở thành trung tâm của ngành công nghệ xanh toàn cầu. EU, đặc biệt là Đức, đang phải đối mặt với sự cạnh tranh từ công nghệ xanh giá rẻ nhập khẩu từ Trung Quốc. Điều này gây ra lo ngại về việc ngành công nghiệp của EU có thể suy giảm nếu không có sự cải cách và đổi mới. Volkswagen, một trong những nhà sản xuất ô tô lớn nhất của Châu Âu, đang gặp khó khăn trong việc thích ứng với tình hình doanh số giảm. Giám đốc tài chính của công ty cho biết họ có thể chỉ còn một hoặc hai năm để điều chỉnh chiến lược của mình trước khi tình hình trở nên nghiêm trọng hơn. Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu của các công ty Châu Âu như Volkswagen. Nếu Donald Trump được tái đắc cử và tiếp tục thực hiện chính sách bảo hộ, điều này có thể làm gia tăng căng thẳng thương mại và ảnh hưởng xấu đến hoạt động xuất khẩu của các công ty trong EU.
Draghi cho rằng một trong những nguyên nhân chính gây ra các vấn đề kinh tế của EU là việc không tận dụng được đầy đủ tiềm năng của thị trường đơn lẻ. EU có một thị trường duy nhất lớn, nhưng nếu không sử dụng hiệu quả, khu vực này sẽ gặp khó khăn trong việc phát triển kinh tế. Nếu EU hợp nhất các hệ thống tài chính như sàn giao dịch chứng khoán, các trung tâm thanh toán và các luật chứng khoán của các quốc gia thành viên, thì sẽ có thể khai thác được một khối lượng tài chính lớn từ các quỹ đầu tư. Năng suất của EU bị ảnh hưởng tiêu cực bởi các quy trình hành chính phức tạp và yêu cầu quy định không đồng nhất giữa các quốc gia thành viên. Việc phải làm nhiều thủ tục giấy tờ và tuân thủ các quy định khác nhau gây tốn thời gian và nguồn lực, làm giảm hiệu quả và tốc độ phát triển. Các rào cản và ma sát trong thương mại giữa các quốc gia thành viên của EU hiện nay có thể cản trở sự phát triển kinh tế. Việc giảm bớt những ma sát này sẽ giúp thúc đẩy thương mại và tăng trưởng kinh tế trong toàn khu vực.
Báo cáo đưa ra một số khuyến nghị như tích hợp thị trường vốn, tập trung giám sát thị trường, phát triển các quỹ tài trợ chung mới và điều chỉnh và hợp lý hóa các quy định về công nghiệp, cạnh tranh và thương mại. Việc thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn về năng lượng, đổi mới sáng tạo và an ninh quốc gia cũng được hoan nghênh.
Mặc dù Draghi đã đưa ra các khuyến nghị quan trọng cho việc cải cách và nâng cao khả năng cạnh tranh của EU, việc thực hiện chúng sẽ gặp nhiều thách thức do các vấn đề chính trị và tài chính nội bộ trong khu vực. Hai nền kinh tế lớn nhất của EU, Pháp và Đức, hiện đang có các chính phủ liên minh không ổn định. Điều này có thể gây khó khăn cho việc đạt được sự đồng thuận và tiến hành các cải cách quan trọng ở cấp EU, vì các chính phủ này có thể có những ưu tiên và quan điểm khác nhau, làm giảm khả năng thực hiện các kế hoạch chung. Các quốc gia Bắc Âu vẫn còn dè dặt về việc gia tăng chi tiêu công hoặc phát hành trái phiếu.
Von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, cần phải tập hợp một đội ngũ các nhà hoạch định chính sách có năng lực để thực hiện các kế hoạch cải cách. Điều này không dễ dàng vì đòi hỏi phải lựa chọn và phối hợp với các chuyên gia có kinh nghiệm và kiến thức sâu rộng về các vấn đề kinh tế và chính trị của EU. Việc giảm bớt quy định và xác định rõ các lĩnh vực hợp tác chiến lược giữa các quốc gia thành viên là rất khó khăn. Một trong những khuyến nghị của Draghi là các quy tắc về sáp nhập doanh nghiệp ở Châu Âu cần phải xem xét các mục tiêu chiến lược công nghiệp. Tuy nhiên, điều này đã gây ra sự lo ngại rằng việc thay đổi các quy tắc này có thể làm suy yếu sự cạnh tranh trên thị trường nội bộ của EU. Các quy tắc sáp nhập hiện tại nhằm bảo vệ sự cạnh tranh và nếu các quy tắc này bị thay đổi để phù hợp với các mục tiêu chiến lược công nghiệp, có thể có nguy cơ làm giảm mức độ cạnh tranh trong khu vực.
Châu Âu đã cho thấy khả năng thích ứng khi đối mặt với các tình huống khẩn cấp. Ví dụ, khu vực này đã từ bỏ việc phụ thuộc vào khí đốt của Nga và huy động 750 tỷ EUR để phục hồi nền kinh tế sau đại dịch COVID-19. Mặc dù việc cải thiện khả năng cạnh tranh hiện tại không cấp bách như các vấn đề giá năng lượng và khủng hoảng kinh tế, nhưng nó vẫn rất quan trọng. Việc không giải quyết vấn đề này có thể dẫn đến việc Châu Âu bị tụt lại phía sau so với các khu vực khác. Nếu Châu Âu không hành động để cải thiện khả năng cạnh tranh sớm, việc bắt kịp các khu vực phát triển khác sẽ ngày càng khó khăn hơn. Báo cáo của Draghi được coi là một cơ hội để làm nổi bật và tập trung sự chú ý vào vấn đề cải thiện khả năng cạnh tranh. Đây là thời điểm quan trọng để thực hiện các bước cần thiết nhằm nâng cao vị thế cạnh tranh của Châu Âu.
Financial Times