Để thành công, bước đầu tiên của Fed phải là nhận diện đúng những khuyết thiếu trong khung chính sách hiện tại.

Trong cuộc họp tháng 1 của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), các nhà hoạch định chính sách đã nhấn mạnh rằng khung chính sách mới cần thích ứng linh hoạt trước nhiều tình huống khác biệt. Đây là định hướng đúng đắn, đặc biệt khi khung chính sách 2020 đã bộc lộ rõ ràng sự thiếu thích ứng trước đại dịch COVID-19 và những hệ quả phức tạp sau đó.

Được thiết kế trong bối cảnh lạm phát liên tục dưới ngưỡng mục tiêu 2%, khung chính sách 2020 cam kết hướng đến mức lạm phát vượt ngưỡng để bù đắp cho những thiếu hụt trước đó. Cụ thể, Fed đã cam kết duy trì lãi suất ngắn hạn gần mức 0% cho đến khi ba điều kiện được thỏa mãn: nền kinh tế đạt ngưỡng việc làm bền vững tối đa, lạm phát chạm mốc 2%, và lạm phát được dự báo sẽ duy trì trên mức 2% trong một khoảng thời gian. Hơn thế nữa, việc nâng lãi suất từ mức 0% không thể diễn ra cho đến khi Fed hoàn tất chương trình nới lỏng định lượng - một quy trình kéo dài mà thậm chí chỉ khởi động sau khi đạt được những tiến bộ đáng kể hướng tới ba điều kiện trên.

Hệ quả là Fed đã phản ứng quá muộn trước một nền kinh tế đang tăng trưởng mạnh mẽ, thị trường lao động thắt chặt và lạm phát leo thang chóng mặt. Khi lãi suất cuối cùng được nâng vào tháng 3/2022, sản lượng thực tế đã tăng vọt, tỷ lệ thất nghiệp đã sụt giảm xuống thấp hơn ngưỡng bền vững theo đánh giá của các chuyên gia, và chỉ số lạm phát ưu thích của Fed đã vượt quá 5%.

Mặc dù đã có những bằng chứng thuyết phục này, tranh luận vẫn tiếp diễn về việc liệu khung chính sách của Fed có thực sự tồn tại khiếm khuyết. Một số quan điểm cho rằng Fed chỉ mắc sai lầm trong dự báo, buộc họ phải bù đắp bằng cách thắt chặt chính sách tiền tệ một cách quyết liệt sau đó. Chủ tịch Jerome Powell ủng hộ quan điểm này, nhận định rằng khung chính sách không liên quan đến vấn đề này. Tôi không đồng tình với nhận định này. Nếu Fed bỏ qua khung chính sách cứng nhắc và tập trung vào các nguyên tắc điều hành thông thường, họ lẽ ra đã có thể bắt đầu tăng lãi suất ngắn hạn sớm hơn gần một năm.

Có ý kiến cho rằng làn sóng lạm phát toàn cầu vượt ngoài tầm kiểm soát của Fed. Tuy nhiên, chính nhu cầu hàng hóa của Mỹ, được thúc đẩy bởi chính sách kích thích tài khóa mạnh mẽ, đã góp phần đẩy giá cả toàn cầu leo thang. Đồng thời, nhiều quốc gia khác đối mặt với cú sốc giá năng lượng, yếu tố có tác động nhỏ hơn nhiều tại Mỹ.

Lập luận thứ ba quy kết trách nhiệm cho gói kích thích tài khóa 1.9 nghìn tỷ USD của chính quyền Biden với lý do khổng lồ và bất cân đối. Dù chắc chắn góp phần làm "nóng" nền kinh tế, điều này không hề ngăn cản Fed đánh giá những tác động và phản ứng bằng chính sách tiền tệ thắt chặt phù hợp.

Việc nhận diện đúng những sai lầm mang tính quyết định. Nếu không, làm sao có thể đảm bảo Fed sẽ không lặp lại chúng? Uy tín là yếu tố sống còn, khi thiếu đi sự uy tín, khả năng tác động đến thị trường tài chính và nền kinh tế của các nhà hoạch định chính sách sẽ bị suy giảm nghiêm trọng.

Để thực hiện điều này, Fed cần nhận diện và khắc phục những khiếm khuyết và thiếu sót trong khung chính sách 2020. Họ cần loại bỏ cơ chế đã duy trì lãi suất quá thấp trong thời gian quá dài. Họ cần áp dụng sự nghiêm ngặt hơn đối với chính sách nới lỏng định lượng và thắt chặt định lượng: Liệu QE có xứng đáng với chi phí từ 500 đến 1,000 tỷ USD mà Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã bỏ ra, hay chỉ đơn thuần thổi bùng lạm phát? Họ cần từ bỏ việc nhắm đến lãi suất quỹ liên bang - một công cụ ngày càng lỗi thời. Việc chuyển sang dựa hoàn toàn vào lãi suất trả cho dự trữ ngân hàng sẽ đơn giản và hiệu quả hơn đáng kể.

Quá trình rà soát khung chính sách sẽ kéo dài vài tháng. Hy vọng Fed sẽ tận dụng thời gian một cách hiệu quả. Dư địa cải thiện vẫn còn rất lớn.