Song, liệu chúng ta có thể tránh được phần nào những tranh chấp pháp lý đó?

Tạm gác sang một bên chuỗi vụ kiện tiền bầu cử đang được các tòa án thẩm định (theo thống kê của Bloomberg, con số này đã vượt quá 160). Dù không đứng về phía bất kỳ đơn kiện nào, chúng ta cần ghi nhận rằng sự can thiệp của tòa án nhằm đảm bảo tính công bằng đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền dân chủ của chúng ta kể từ cao trào phong trào Dân quyền.

Tuy nhiên, việc kiện tụng nhằm đảo ngược kết quả bầu cử lại là một câu chuyện hoàn toàn khác - một hiện tượng khá mới mẻ trong lịch sử. Đành rằng đã từng có những ứng viên thất cử tìm cách theo đuổi con đường này, nhưng hầu hết đều đi đến thất bại. Ngay cả trong những thời kỳ mà gian lận diễn ra khá phổ biến, rất hiếm người dám đưa vấn đề này ra trước vành móng ngựa.

Hãy cùng hồi tưởng về một thời kỳ trong lịch sử nước Mỹ, khi mà sự chia rẽ còn sâu sắc hơn cả hiện tại. Vào năm 1792, một vở kịch chính trị đã diễn ra khi phe cánh của George Clinton công khai "đánh cắp" chiến thắng trong cuộc đua vào ghế Thống đốc New York từ tay John Jay. Họ đã vô hiệu hóa hàng nghìn lá phiếu từ các quận thân Jay để đưa ứng viên của mình lên đỉnh vinh quang. Những người ủng hộ Jay, với vũ khí trong tay, đã tràn ngập các con phố. Nhà báo Willis Fletcher Johnson sau này đã nhận định không ngoa vào năm 1922: "Chỉ một lời từ Jay cũng đủ để đẩy cả tiểu bang vào vực thẳm của nội chiến." Thế nhưng, Jay đã chọn con đường khác - ông kêu gọi những người ủng hộ mình rút lui. Không đệ đơn kiện, ông chấp nhận kết quả một cách điềm tĩnh. Trong một bức thư gửi bạn sau đó, ông viết: "Vài năm nữa thôi, tất cả chúng ta đều sẽ trở về với cát bụi, và khi ấy, việc tôi đã biết tự chủ còn đáng giá hơn việc tôi từng cầm quyền một tiểu bang."

Năm 1876 chứng kiến cuộc đua gay cấn nhất trong lịch sử Tổng thống Mỹ, khi Rutherford B. Hayes đã đánh bại Samuel Tilden với chỉ một phiếu đại cử tri - trong một chiến dịch ngập tràn những cáo buộc gian lận đầy cay đắng. Phán quyết cuối cùng nằm trong tay một ủy ban đặc biệt do Quốc hội chỉ định và họ đã chọn cách phớt lờ hàng loạt vụ kiện hậu bầu cử đã được các tòa án tiểu bang thụ lý, trong đó không ít vụ có thể xoay chuyển cục diện.

Bước sang năm 1899, một trang sử mới được viết khi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ bác bỏ đơn kiện của William Taylor - ứng viên Đảng Cộng hòa trong cuộc đua ghế Thống đốc Kentucky. Taylor cáo buộc đối thủ William Goebel đã giành chiến thắng bằng gian lận (một cáo buộc không phải không có cơ sở). Với tỷ lệ áp đảo 8-1, các thẩm phán tuyên bố rằng vụ việc không liên quan đến vấn đề hiến pháp.

Như học giả luật Edward B. Foley đã phân tích trong tác phẩm năm 2016 "Những cuộc chiến lá phiếu: Lịch sử các cuộc bầu cử tranh chấp tại Hoa Kỳ", tiền lệ này sau đó đã được Thẩm phán Hugo Black viện dẫn khi từ chối xem xét khiếu nại của Coke Stevenson - người đã thất bại trước Lyndon Johnson trong cuộc bầu cử sơ bộ Đảng Dân chủ năm 1948, một cuộc bầu cử mà nhiều người tin rằng đã bị thao túng.

Và rồi chúng ta có câu chuyện về Richard Nixon - một nhân vật gây tranh cãi trong vô vàn khía cạnh, nhưng ở câu chuyện này lại để lại một dấu ấn khác biệt. Sau thất bại trước John F. Kennedy trong cuộc tranh cử Tổng thống năm 1960, Nixon đứng trước áp lực từ những người thân tín và cố vấn, thúc giục ông đệ đơn kiện để thách thức kết quả kiểm phiếu tại Illinois và Texas - hai tiểu bang vướng những cáo buộc bất thường nghiêm trọng. Nếu cả hai bang này nghiêng về phía Cộng hòa, cục diện cuộc bầu cử hẳn đã được viết lại. Theo tiết lộ của John A. Farrell, người viết tiểu sử Nixon, vị cựu Phó Tổng thống không muốn lịch sử ghi tên ông như một kẻ không biết thua cuộc; hơn nữa, tương lai vẫn còn nhiều cơ hội. Bất kể động cơ là gì, Nixon đã có một quyết định đầy bao dung khi chấp nhận kết quả - một kết quả mà cho đến tận hôm nay vẫn còn những dấu hỏi chưa được giải đáp.

Có lẽ đó quả thực là một quyết định khôn ngoan. Bởi lẽ, cho đến tận thế kỷ này, quan điểm của đại đa số người vẫn cho rằng những vụ kiện tụng sau bầu cử chỉ là công cốc.

Điểm bước ngoặt đáng kể chính là phán quyết lịch sử năm 2000 của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ trong vụ án Bush kiện Gore. Khi ấy tôi đã viết - và đến nay vẫn giữ vững quan điểm - rằng nguyên tắc duy nhất chi phối cả hai bên tranh tụng chỉ là niềm tin mù quáng: "Đảng của tôi không thể để thua cuộc".

Dẫu rằng sau này, có thể đã có những nguyên tắc cao quý hơn thúc đẩy các vụ kiện hậu bầu cử. Song tất cả đều dẫn đến một hệ quả không thể tránh khỏi: càng củng cố thêm niềm tin của phe thua cuộc rằng họ đã bị đánh cắp chiến thắng ở một khâu nào đó trong tiến trình.

Những anh hùng trong mắt tôi là những ứng viên mà sau khi nhận tin thất bại, dù có thể tiếp tục đấu tranh nhưng đã chọn buông bỏ. Tôi đã từng bày tỏ lòng kính trọng sâu sắc với Kelly Ayotte - người đã không để cử tri của mình phải chịu đựng một cuộc kiểm phiếu lại đầy căng thẳng, dù đó là quyền chính đáng của bà, sau khi thua trong cuộc tái tranh cử Thượng viện năm 2016 với chỉ một phần mười điểm phần trăm. Và như đã đề cập, tôi không giấu được sự ngưỡng mộ trước hành động cao thượng của Nixon sau thất bại năm 1960, dù trong mọi khía cạnh khác, ông là người mà tôi vốn không ưa thích.

Và cuối cùng, khi cái tên William McKinley đang được nhắc đến nhiều trong cuộc đua tranh cử hiện tại, hãy cùng lật lại một trang sử đã phai mờ trong cuốn tiểu sử của ông. Vào năm 1884, McKinley đã đánh mất ghế Hạ viện trong một cuộc bầu cử mà những dấu hiệu gian lận hiện diện rõ ràng. Thế nhưng, thay vì dấn thân vào con đường pháp lý, vị Tổng thống tương lai này đã để lại một tuyên bố đầy khí phách trước các đồng viện: nếu như quyền được ngồi trong Hạ viện này của ông phải dựa vào việc phủ nhận những lá phiếu gây tranh cãi đã được tính cho đối thủ, thì ông không mong muốn điều đó, và cũng sẽ không bao giờ chấp nhận nó.

Không, chúng ta không thể nói rằng thời xưa mọi thứ đều tốt đẹp hơn. Nhưng phải thừa nhận một điều: trong cách ứng xử trước công chúng, các ứng viên ngày ấy đã thể hiện một sự tôn nghiêm sâu sắc hơn đối với những giá trị cốt lõi của nền dân chủ. Một trong những giá trị ấy chính là nhận thức rằng: hầu như không bao giờ, việc lôi kéo kết quả bầu cử vào vòng xoáy của tòa án lại là một lựa chọn đáng giá.