Dự báo GDP của Mỹ: Giảm rồi cũng sẽ đến lúc tăng lên?
Ngô Văn Thịnh
Economic Analyst
Kinh tế Mỹ phục hồi mạnh mẽ trong quý 3 sau khi phong tỏa do đại dịch vào tháng 3 và tháng 4 khiến GDP sụt giảm lớn nhất trong lịch sử. GDP dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng hàng năm là 35% trong quý 3 sau khi giảm mạnh 31.4% vào tháng 4, tháng 5 và tháng 6.
Việc đóng cửa phần lớn nền kinh tế Mỹ khiến việc làm giảm sút nghiêm trọng, 22 triệu người Mỹ mất việc làm trong những tháng ngừng hoạt động và đến tháng 9, chỉ hơn 50% đã trở lại làm việc. Trong hai tuần cuối của tháng Ba, hơn 10 triệu người đã nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp và 7 tháng sau vào ngày 16 tháng Mười, số đơn xin trợ cấp hàng tuần vẫn là 767,000.
Doanh số bán lẻ giảm 22.9% trong những tháng đóng cửa nền kinh tế, chi tiêu của những ngành quan trọng trong thành phần GDP giảm 9.2%. Số đơn đặt hàng hóa lâu bền cho các mặt hàng tiêu dùng và sản phẩm kinh doanh có tuổi thọ cao giảm mạnh 35% và sản lượng sản xuất không tính quốc phòng, một chỉ số đại diện cho mức đầu tư kinh doanh, giảm 7.9%.
Phục hồi sau đại dịch
Đáng ngạc nhiên là sự phục hồi của doanh số bán lẻ, GDP và đơn đặt hàng hàng hóa lâu bền đã bằng hoặc vượt qua mức sụt giảm trong thời gian ngừng hoạt động mặc dù tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục ở mức cao.
Doanh số bán lẻ đã tăng 30% trong 5 tháng tính đến tháng 9. Tính cả đợt phong tỏa vào tháng 3 và tháng 4, mức tăng trung bình là 1.01% trong bảy tháng. Các nhân tố chính của chỉ số GDP tăng 18.1% trong giai đoạn 5 tháng với mức trung bình 1.27%. Cả hai điều này sẽ hỗ trợ sự phục hồi thị trường tiêu dùng và thị trường lao động
Số đơn đặt hàng hóa lâu bền đã tăng 36.7% từ tháng 5 đến tháng 9, tạo ra mức thặng dư chỉ 1.7% so với tháng 3 hay mức tăng trung bình 0.24%. Sản lượng sản xuất không tính quốc phòng tăng 11.4% kể từ tháng 4, tăng 0.5% mỗi tháng trong khoảng thời gian 7 tháng.
Dự báo GDP
Chi tiêu của người tiêu dùng chiếm khoảng 70% nền kinh tế Mỹ.
GDP dự kiến phục hồi nhanh chóng trong quý 3 được thúc đẩy bởi sự quay trở lại của chi tiêu tiêu dùng và chi tiêu kinh doanh. Điều ngạc nhiên là mức độ và sự đều đặn của sự phục hồi trong tiêu dùng người dân khi tỷ lệ thất nghiệp ở mức 7.9% và tỷ lệ thiếu việc làm (underemployment) thậm chí cao hơn nhiều với 12.8%.
Trợ cấp thất nghiệp từ Washington và các bang đã giúp duy trì tiêu dùng nhưng với gói kích thích tài khóa tiếp theo bị đình trệ, người tiêu dùng sẽ khó lòng duy trì mức chi tiêu cơ bản này.
Mô hình GDP Now của Fed Atlanta ước tính GDP tăng trưởng 36.2% trong quý 3 và chương trình Nowcast của Fed New York có dự báo thấp hơn nhiều với 13.75%. Quan điểm đồng thuận từ khảo sát Reuters của các nhà kinh tế là 35%.
Kết luận
Mặc dù sự phục hồi mạnh mẽ trong quý thứ ba đã được phản ánh vào giá, các chương trình dự báo vẫn có khác biệt đáng kể. Các sự kiện kinh tế rất bất thường trong bảy tháng qua khiến mọi thứ trông có vẻ kém chắc chắn và thị trường sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi bất kỳ sự khác biệt nào so với dự báo.
Thị trường chứng khoán và thị trường tín dụng sẽ phản ứng tuyến tính theo một trong hai hướng khi GDP sai lệch so với dự báo.
Đồng USD đã đóng vai trò là tài sản an toàn trong vài tuần qua, giảm khi tâm lý rủi ro tốt và leo thang khi rủi ro tăng lên. Mối tương quan này vẫn sẽ đúng đối với kết quả GDP của Hoa Kỳ. Nền kinh tế Mỹ càng mạnh trong quý 3 càng tốt cho kinh tế toàn cầu và nhu cầu mua USD càng giảm. GDP yếu hơn dự kiến sẽ thúc đẩy dòng vốn đổ vào USD.