Các ngân hàng trung ương liệu có học hỏi được gì từ những sai lầm của họ trong quá khứ? Sau khi có những quyết định không thực sự hợp lý vào tháng 3, bà Christine Lagarde may mắn thay đã thực hiện những nước đi khá tỉnh táo và thể hiện hướng giải quyết của mình một cách rõ ràng để bảo vệ khu vực đồng Euro khỏi tác động của đại dịch.

Thách thức hiện nay mà chủ tịch của Ngân hàng Trung ương châu Âu phải đối mặt là cho mọi người thấy tổ chức này vẫn đang "chiến đấu" với cuộc khủng hoảng khi nhu cầu về một gói cứu trợ khổng lồ ban đầu đã được đáp ứng. Tuy nhiên, việc tinh chỉnh các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế hiện tại có thể sẽ đạt thành công vang dội khi Hội đồng quản trị của ECB họp vào hôm nay.

Chúng ta hãy khoan mơ mộng về sự thành công đó và chuyển sự chú ý của mình sang cuộc thảo luận của các chính trị gia, kêu gọi các nhà lãnh đạo EU đưa ra chính sách tài khoá phù hợp tại hội nghị thượng đỉnh cuối tuần này. Điều đó có thể sẽ ảnh hưởng đến kịch bản tích cực nhất trong cuộc họp chính sách tiền tệ cuối cùng của ECB từ nay cho đến tháng 9, trong khoảng thời gian thị trường sẽ tiếp tục biến động mạnh.

Bây giờ là lúc để gạt những thứ nhỏ nhặt sang một bên và giải quyết một số "tác dụng phụ" của gói kích thích hiện có. Một bước đi hợp lý tiếp theo, mà ECB đã nhắc đến, sẽ là giảm thiểu tác động xấu của lãi suất âm đối với ngành ngân hàng châu Âu bằng cách cắt giảm chi phí khi gửi tiền tại ngân hàng trung ương. Bởi một ngành ngân hàng có lợi nhuận cao hơn sẽ có thêm cơ sở để tăng trưởng hoạt động cho vay. Cuộc khảo sát cho vay khu vực đồng Euro trong tháng 7 của ECB cảnh báo rằng các ngân hàng dự kiến ​​sẽ thắt chặt các tiêu chí cho vay khi hết hạn các khoản vay mà nhà nước bảo đảm ở một số quốc gia.

Việc khắc phục sẽ liên quan đến việc điều chỉnh hệ thống "xếp hạng tiền gửi". Nói ngắn gọn thì điều này sẽ cho phép các ngân hàng gửi lượng tiền dự trữ vượt mức bình thường với lãi suất bằng 0, thay vì lãi suất huy động âm 50 điểm cơ bản. ECB hiện cho phép mỗi ngân hàng được gửi gấp 6 lần yêu cầu dự trữ tối thiểu, nhưng việc tăng lên 8 lần có thể giúp cho các ngân hàng khu vực đồng Euro tiết kiệm 1.4 tỷ Euro (tương đương 1.6 tỷ USD) mỗi năm.

Tuy nhiên, sự gia tăng lợi nhuận từ việc thay đổi bên trên có thể khá khiêm tốn so với lợi nhuận chung của ngành ngân hàng, theo như các chuyên gia phân tích tại ngân hàng ABN Amro. Nhưng một chút thay đổi ở hiện tại cũng sẽ duy trì "không khí" hỗ trợ của các chính sách mà ngân hàng trung ương đưa ra.

Mặc dù vậy, điều này có thể làm tăng chi phí đi vay giữa chính các ngân hàng trong khối. Trên thực tế, bất kỳ tác động nào đến tính thanh khoản tổng thể của hệ thống dường như không đáng kể khi tính đến các biện pháp kích thích hiện có của ECB. Sự thu hẹp của thị trường tiền tệ từ khi cuộc khủng hoảng COVID-19 bắt đầu đã nằm ở quá khứ, khi lãi suất Euribor kỳ hạn 3-tháng đang giảm dần.

Việc cải thiện dần dần các gói kích thích nói chung sẽ là tín hiệu mạnh mẽ chứng tỏ rằng ECB vẫn còn nhiều "đạn" và họ đang liên tục chuẩn bị để hỗ trợ phục hồi nền kinh tế. Đã có những dấu hiệu cho thấy sự co lại của hoạt động kinh tế trong Quý 2 không sâu sắc như những gì ngân hàng trung ương lo ngại ban đầu, và sự phục hồi trong Quý 3 có thể còn mạnh mẽ hơn nhiều. Tuy nhiên với những rủi ro của làn sóng COVID-19 thứ hai, hiện không phải là lúc để nghỉ ngơi và mơ mộng về một chiến thắng.

Mấu chốt ở đây là "đừng chống lại ECB". Đó là lời cảnh tỉnh cho thị trường. Bởi bà Lagarde sẽ không lặp lại sai lầm của mình.