Chookiat Ophaswongse, chủ tịch danh dự của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, một trong những quốc gia xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới, cho biết: “Trong ngắn hạn, giá chắc chắn sẽ tăng, vấn đề chỉ là nó sẽ tăng cao đến mức nào, thậm chí là tăng vọt ngay lập tức chứ không từ từ”.

Gạo rất quan trọng đối với khẩu phần ăn của hàng tỷ người ở châu Á và châu Phi, và giá gạo tăng cao sẽ gây thêm áp lực lạm phát và làm tăng giá nhập khẩu cho người mua. Hạn chế của Ấn Độ, áp dụng đối với các lô hàng gạo trắng không basmati, nhằm mục đích kiểm soát giá nội địa. Động thái này diễn ra khi những lo ngại leo thang về tác động đối với nguồn cung cấp nông sản do El Niño, nhiệt độ tăng cao ở châu Âu và các cuộc tấn công của Nga vào các cơ sở xuất khẩu của Ukraine.

Peter Timmer, Giáo sư nông nghiệp tại Đại học Harvard, người đã nghiên cứu về an ninh lương thực trong nhiều thập kỷ, cho biết: “Lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ cần được xem xét trong bối cảnh đầy bất cập như hiện nay. Có rất nhiều lý do để lo ngại rằng giá gạo ở châu Á có thể vượt khỏi tầm kiểm soát khá nhanh”.

Với Việt Nam, một nước xuất khẩu gạo lớn khác, đã báo giá cung cấp gạo trắng 5% ở mức 600 USD/tấn, Thái Lan có thể làm theo điều đó, Chookiat cho biết trong một cuộc phỏng vấn. Một bước nhảy vọt lên mức đó sẽ đẩy giá gạo Thái Lan lên cao nhất kể từ năm 2012 và so với mức hiện tại là 534 USD/tấn, gần mức đỉnh hai năm.

Giá gạo tăng, cộng với giá lúa mì, ngô và các mặt hàng nông sản khác tăng trong tháng này, có thể sẽ thúc đẩy giá lương thực toàn cầu phục hồi sau một thời gian dài giảm. Chỉ số giá lương thực thế giới của Liên hợp quốc chạm đáy kể từ tháng 4/2021 vào tháng 6 sau 5 quý giảm liên tiếp.

Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới

Động thái mới nhất của Ấn Độ, cùng với việc hạn chế gạo tấm trước đó, ảnh hưởng đến 30% đến 40% tổng lượng xuất khẩu của quốc gia, mặc dù Nomura cảnh báo các hạn chế có thể được mở rộng để áp dụng cho các loại khác trong trường hợp lượng mưa không đều và lạm phát trong nước gia tăng. Như hiện tại, tình hình có thể tác động đến dòng chảy đến Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Indonesia và một loạt các quốc gia châu Phi.

Tuy nhiên, các lô hàng vẫn có thể được cấp phép để đáp ứng nhu cầu an ninh lương thực, tùy thuộc vào yêu cầu từ các chính phủ. Ngoài ra, xuất khẩu gạo không basmati và gạo basmati rõ ràng vẫn được vận chuyển và điều đó có thể làm dịu ảnh hưởng tiêu cực.

Shirley Mustafa, một nhà kinh tế tại Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc, cho biết mức độ mà hàng nhập khẩu của châu Á và châu Phi sẽ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm của Ấn Độ phụ thuộc vào thời hạn của lệnh cấm và mức độ mà các quốc gia này có thể sắp xếp mua hàng thông qua các kênh ngoại giao.

Mustafa nói thêm, các nhà nhập khẩu cũng có thể đa dạng hóa nguồn cung ứng hàng của họ với điều kiện là các hạn chế xuất khẩu không dẫn đến việc tăng giá từ những nơi này có thể làm giảm nhu cầu, đặc biệt là đối với những người mua dễ bị ảnh hưởng bởi giá.