Sau vụ tấn công gần như chắc chắn là do nhầm lẫn của Hezbollah vào một ngôi làng người Druze ở Cao nguyên Golan bị chiếm đóng tuần trước, Israel đã đáp trả bằng một cuộc không kích, khiến một chỉ huy cấp cao của Hezbollah thiệt mạng. Tiếp theo là vụ ám sát Ismail Haniyeh tại Iran, lãnh đạo chính trị của Hamas và là trưởng đoàn đàm phán trong các cuộc thương lượng ngừng bắn ở Gaza. Vài ngày trước đó, cũng đã xảy ra cuộc đối đầu

Tất cả những diễn biến này xảy ra sau nhiều tháng giao tranh dọc biên giới Israel-Lebanon, buộc khoảng 60,000 người Israel và ít nhất một số lượng tương đương người Lebanon phải rời bỏ mái ấm của mình. Câu hỏi đặt ra là: Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Và Hoa Kỳ nên có biện pháp gì để ứng phó?

Khó có thể kỳ vọng các cuộc đàm phán Gaza sẽ thành công ở thời điểm này. Ngay cả trước những vụ ám sát, hai bên vẫn chưa đạt được đồng thuận về phạm vi của bất kỳ lệnh ngừng bắn nào hoặc thoả thuận chấp thuận sự hiện diện quân sự liên tục của Israel tại Gaza. Rất có thể, kết quả tốt nhất có thể đạt được lúc này là một cuộc xung đột kéo dài ở Gaza nhưng với cường độ giảm đáng kể.

Hiện chưa rõ liệu một cuộc leo thang quy mô lớn giữa Israel và Hezbollah có thể tránh khỏi hay không. Một câu hỏi còn lớn hơn có lẽ là liệu xung đột trực tiếp giữa Israel và Iran có thể ngăn chặn được hay không. Hai quốc gia này đã suýt bước vào chiến tranh hồi tháng Tư, khi Iran tấn công lãnh thổ Israel bằng hơn 300 máy bay không người lái và tên lửa sau một vụ ám sát khác của Israel. Dưới sự thúc giục không nhỏ của Hoa Kỳ, Israel đã chọn một phản ứng có chừng mực, dường như nhằm chứng minh khả năng xâm nhập phòng thủ của Iran hơn là gây thiệt hại đáng kể.

Một câu hỏi then chốt lúc này có thể là Hoa Kỳ có thể làm gì để xoa dịu tình hình. Mặc dù có sức mạnh to lớn, nhưng sức ảnh hưởng của Mỹ rõ ràng là có giới hạn. Tuy nhiên, có giới hạn không đồng nghĩa với không tồn tại.

Thứ nhất, chính quyền Biden không nên từ bỏ các lời kêu gọi ngừng bắn ở Gaza. Rõ ràng, việc đạt được điều này sẽ khó khăn hơn bao giờ hết. Nhưng Israel ngày càng thiếu lý do quân sự để tiếp tục cuộc chiến. Nước này cũng có động lực mới để tái tập trung quân đội và trang thiết bị cho các mặt trận khác, đồng thời có áp lực đáng kể từ trong nước để giải cứu các con tin. Vì vậy, nỗ lực này sẽ không vô ích.

Thứ hai, Hoa Kỳ nên thúc giục Israel duy trì cởi mở với phương pháp ngoại giao để giải quyết tình hình ở miền Nam Lebanon. Cuộc chiến với Hezbollah chắc chắn sẽ không đem lại lợi ích đáng kể nào cho Israel, xét đến kho vũ khí hơn 100,000 tên lửa của Hezbollah - những tên lửa có khả năng tấn công các khu dân cư của Israel và gây tổn hại nghiêm trọng cho nền kinh tế vốn đã suy yếu của nước này. Trong khi đó, lịch sử cho thấy việc Israel chiếm đóng Lebanon khó có thể mang lại kết quả tích cực. Mục tiêu cần hướng tới là tạo điều kiện cho cư dân miền Bắc Israel trở về nhà. Có thể thực hiện việc rút quân song phương trong một chừng mực nào đó.

Thứ ba, Iran chắc chắn sẽ đáp trả sau sự sỉ nhục khi Haniyeh bị ám sát trên lãnh thổ của họ, chỉ vài giờ sau khi ông gặp tân Tổng thống Iran và Lãnh tụ Tối cao. Việc thúc giục Trung Quốc (vốn phụ thuộc đáng kể vào dầu mỏ Iran) can thiệp để khuyến khích Iran có phản ứng hạn chế là điều hợp lý. Sau đó, như đã làm vào tháng Tư, Hoa Kỳ có thể vận động Israel có phản ứng có chừng mực.

Thứ tư, Hoa Kỳ không nên từ bỏ mục tiêu lớn hơn, dài hạn hơn là tạo ra một giải pháp chính trị thay thế Hamas - một giải pháp sẵn sàng giải quyết các mục tiêu chính trị hợp lý của Palestine và sống hòa bình với Israel. Ả Rập Saudi vẫn là đối tác tự nhiên trong vấn đề này. Sự sẵn sàng bình thường hóa quan hệ với Israel của họ có thể tác động thực sự đến cuộc tranh luận chính trị ở Israel.

Bên cạnh đó, có một điều mà Hoa Kỳ nên kiên quyết tránh. Sẽ có những tiếng nói kêu gọi Washington ngừng viện trợ vũ khí cho Israel. Quả thật, việc từ chối cung cấp một số loại vũ khí gây thương vong dân sự trên diện rộng ở Gaza là một lập trường có cơ sở vững chắc. Người ta cũng có thể đề xuất các biện pháp trừng phạt chính trị và kinh tế liên quan đến hoạt động định cư của Israel. Hơn nữa, có không ít lý do để cảm thấy bất bình với Thủ tướng Benjamin Netanyahu, người đã không thông báo cho Hoa Kỳ trước khi ám sát Haniyeh, bất chấp vai trò then chốt của ông này trong nỗ lực đàm phán ngừng bắn và trao trả con tin.

Tuy nhiên, trọng tâm hiện nay đã chuyển dịch khỏi Gaza (nơi các hoạt động quân sự đã giảm cường độ so với đỉnh điểm mùa đông) và hướng tới việc giảm thiểu khả năng bùng nổ các mặt trận lớn mới giữa Israel và Hezbollah hoặc Israel và Iran. Trong bối cảnh thay đổi này, điều cốt yếu là Iran phải nhận thức rõ rằng sự ủng hộ của Hoa Kỳ dành cho Israel vẫn mạnh mẽ, và bất kỳ hành động leo thang vũ trang nào từ phía họ, hoặc từ các lực lượng ủy nhiệm, đều sẽ không đạt được mục đích mong muốn.

Cuối cùng, có một điểm đáng lưu ý. Việc cung cấp vũ khí cho Israel có thể mở ra cơ hội để Hoa Kỳ gia tăng ảnh hưởng đối với cách thức sử dụng chúng. Trong cuộc khủng hoảng Gaza, chính quyền Biden đã tỏ ra miễn cưỡng theo đuổi con đường này, và phần lớn đã “nhắm mắt làm ngơ” trước những hành động của Israel trái với lợi ích của Mỹ - và đôi khi có thể nói là đi ngược lại lợi ích của chính họ.

Hoa Kỳ có lẽ cần cân nhắc lại lập trường này, bởi họ có thể sớm thấy mình đang ủng hộ một cuộc chiến khác, hoặc thậm chí tham chiến, vào thời điểm nguồn lực đã bị kéo căng tới giới hạn. Đây là một bài toán chiến lược đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng, trong bối cảnh địa chính trị ngày càng phức tạp và đầy biến động của khu vực Trung Đông.