Gói kích thích 1.9 nghìn tỷ đô la của Biden có ý nghĩa gì với nền kinh tế khó khăn hiện nay?
Tùng Trịnh
CEO
Đề xuất của Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Joe Biden về việc rót 1.9 nghìn tỷ đô la vào một nền kinh tế đang khó khăn có thể tạo nền tảng cho sự gia tăng việc làm và chi tiêu mà nhiều nhà kinh tế cho rằng là cần thiết, để tránh thiệt hại lâu dài từ đợt suy thoái kỷ lục do đại dịch
Các nhà phân tích đã bắt đầu nâng dự báo của họ về tăng trưởng kinh tế trong năm nay sau khi cuộc bầu cử tuần trước ở Georgia giao quyền kiểm soát cả hai viện của Quốc hội cho đảng Dân chủ.
Chi tiêu lớn cho việc triển khai, thử nghiệm vắc xin và hỗ trợ các chính quyền địa phương và tiểu bang có thể giúp kết thúc nhanh chóng cuộc khủng hoảng y tế của đất nước, vốn là gốc rễ của cuộc khủng hoảng kinh tế.
Đề xuất của chính quyền đảng Dân chủ sắp tới cung cấp viện trợ có mục tiêu, mà các nhà kinh tế cho rằng sẽ mang lại sự thúc đẩy kinh tế hiệu quả nhất, bao gồm tăng khoản trợ cấp hàng tuần bổ sung hiện tại cho người thất nghiệp, từ 300 đô la lên 400 đô la.
Ngoài ra cũng sẽ có 170 tỷ đô la hỗ trợ cho việc mở lại các trường học. Trước đó, việc trường học bị đóng cửa tại nhiều nơi trên đất nước đã buộc hàng triệu người lao động, đặc biệt là phụ nữ, phải nghỉ việc.
Hầu hết người Mỹ sẽ được trợ cấp thêm 1,400 đô la - số tiền này có thể được chi cho tiền thuê nhà hoặc thực phẩm, hoặc tiết kiệm để chi tiêu khi đi du lịch, ăn uống vào cuối năm, khi việc phân phối vắc xin rộng rãi hơn cho phép cuộc sống thường nhật quay trở lại sớm hơn.
Gói chi tiêu mới đến vào thời điểm quan trọng đối với nền kinh tế lớn nhất thế giới. Sự quay trở lại của Covid-19 vào mùa đông đã khiến thị trường lao động, mới phục hồi một phần, trở nên hỗn loạn vào tháng trước khi các nhà tuyển dụng sa thải 140,000 việc làm, đặc biệt là các vị trí thu nhập thấp trong nhà hàng, quán bar và các ngành dịch vụ liên lạc cao khác.
Tất cả mọi người đều tin rằng gói chi tiêu này sẽ nâng tổng số tiền kích thích tài khóa cho nền kinh tế Mỹ lên 5.2 nghìn tỷ USD kể từ khi cuộc khủng hoảng bắt đầu, tương đương với khoảng 1/4 sản lượng kinh tế hàng năm của Mỹ.
Nhà kinh tế học Ryan Sweet của Moody ước tính điều đó là đủ để thúc đẩy nền kinh tế phục hồi toàn diện. Tuy nhiên, ông nói thêm, "sự phục hồi của thị trường lao động sẽ mất nhiều thời gian hơn."
Phản ứng của Fed ra sao?
Kế hoạch của Biden sẽ được Fed hoan nghênh, một số quan chức trước đó đã lo ngại về quy mô tài khóa giảm dần đối với cuộc khủng hoảng. Trong những ngày cuối cùng của mình trên cương vị tổng thống, ông Donald Trump đã dành hầu hết năng lượng của mình cho nỗ lực thất bại trong việc phản đối kết quả của cuộc bầu cử tháng 11 và không tham gia nhiều vào gói cứu trợ nhỏ hơn được thông qua ngay trước cuối năm.
Hôm thứ Năm, Chủ tịch Fed Jerome Powell lưu ý rằng việc chính phủ chi tiêu sớm và mạnh mẽ đã giúp cứu nền kinh tế khỏi một số phận thảm khốc hơn nhiều.
Và rõ ràng là Fed sẽ không phản ứng với chi tiêu bổ sung của chính phủ như đã làm đối với việc cắt giảm thuế dưới thời Trump, bằng cách từ từ thắt chặt chính sách tiền tệ.
“Đây không phải là lúc để nói về việc rút lui (khỏi chính sách nới lỏng),” Powell nói, đề cập đến chính sách tiền tệ siêu nới lỏng của Fed, bao gồm một chương trình mua trái phiếu lớn và lãi suất dự kiến sẽ ở gần 0 trong nhiều năm.
Vào thời điểm đó, nền kinh tế đã trải qua những năm được phát triển kỷ lục và với thị trường lao động đang trên đà phát triển, các biện pháp kích thích bổ sung được coi là có khả năng làm nền kinh tế quá nóng.
Nhưng bây giờ mọi thứ đã khác, với 10.7 triệu người đang thất nghiệp, và tỷ lệ thất nghiệp 6.7%, gần gấp đôi mức trước đại dịch, Fed phải cam kết giữ lãi suất ở mức gần bằng 0 như hiện nay cho đến khi lạm phát đạt đến và trên đà vượt quá 2% cũng như thị trường lao động đạt mức toàn dụng.
Các biện pháp kích thích bổ sung khổng lồ trong bối cảnh Fed đang tạm lắng làm dấy lên bóng ma cho một số người rằng một cuộc bùng nổ kinh tế vào cuối năm nay có thể đẩy lạm phát lên một cách khó chịu.
Giáo sư kinh tế Tim Duy của Đại học Oregon cho biết: “Tôi không biết rằng chúng ta hoàn toàn hiểu hết tác động của việc đổ nhiều tiền như thế này vào nền kinh tế, khi một bộ phận đáng kể của nền kinh tế vẫn đang bị hạn chế bởi đại dịch"