Israel cần xây dựng chiến lược để đối phó với Iran mà không gây bùng nổ chiến tranh?

Israel cần xây dựng chiến lược để đối phó với Iran mà không gây bùng nổ chiến tranh?

Trần Quốc Khải

Trần Quốc Khải

Junior Editor

14:48 30/08/2024

Israel đang đứng trước một ngã rẽ chiến lược. Quốc gia này đã bị một nhóm khủng bố tấn công vào tháng 10 năm ngoái. Phản ứng quân sự của họ, mặc dù gây ra tổn thất khủng khiếp cho dân thường ở Gaza, nhưng lại phù hợp với mối đe dọa nhắm vào sự tồn vong của đất nước này. Họ cảm thấy rất gần với thành công trong việc phá hủy Hamas như một tổ chức chiến đấu đáng tin cậy, có lẽ trong vòng vài tháng tới. Câu hỏi đối với người Israel là điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Chiến lược quân sự và ngoại giao nên ​​như thế nào trong những năm tới?

Có một số điều nổi bật khi nghĩ về người Israel. Đầu tiên là sự kiên cường của họ, được mài giũa không ngừng qua hàng thiên niên kỷ dưới sức ép của quan điểm bài trừ Do Thái. Mặt khác, họ là những người thực dụng, sẵn sàng nhận ra rằng không phải lúc nào cũng có thể đạt được kết quả hoàn hảo và họ phải sẵn sàng sử dụng những kỹ năng thương lượng khôn khéo của mình khi cần thiết. Và thứ ba, họ tranh luận rất nhiều với nhau.

Xu hướng sau cùng này khiến việc xây dựng các chiến lược dài hạn trở nên khó khăn - đặc biệt là khi các cuộc bầu cử có thể diễn ra gần như hàng năm, như từ năm 2019 đến năm 2022. Nhưng ngay cả với nền chính trị chia rẽ của họ, người Israel luôn phải suy nghĩ theo một cách rộng lớn hơn về cách tiến lên phía trước trong khi luôn ở “bờ vực” chiến tranh khu vực. Tất nhiên, đây là những quyết định dành cho người Israel, không phải dành cho người Mỹ. Tuy nhiên, đôi khi một góc nhìn chiến lược từ bên ngoài có thể hữu ích cho những người đang phải vật lộn với cuộc chiến hàng ngày và tập trung vào các thách thức về chiến thuật và tác chiến.

Có hai yếu tố thiết yếu của một chiến lược dài hạn hiệu quả đối với người Israel: ngoại giao và quân sự.

Động thái chiến lược tốt nhất là về phía ngoại giao: Làm sâu sắc hơn sự liên kết của Israel với Ả Rập. Hiệp định Abraham, do chính quyền của Tổng thống Donald Trump khởi xướng và được chính phủ của tổng thống Joe Biden củng cố, là nền tảng chứ không phải đỉnh cao của sự hòa hợp giữa Israel và Ả Rập. Các thỏa thuận đó đã mang lại sự công nhận cho Israel từ bốn quốc gia, bao gồm Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, nhưng không phải từ quốc gia Ả Rập quan trọng nhất: Ả Rập Saudi.

Ngay trước các cuộc tấn công ngày 7 tháng 10, có vẻ như bản phác thảo về một thỏa thuận chiến lược giữa Mỹ, Israel và Ả Rập Saudi đang hình thành. Cuộc xâm lược của Hamas, mặc dù đã được lên kế hoạch từ lâu, nhưng chắc chắn đã được định hình để đảo lộn các cuộc đàm phán đó. Bất kỳ thỏa thuận nào như vậy cũng sẽ chứng kiến ​​​​Ả Rập Saudi ít nhiều tham gia Hiệp định Abraham, công nhận Israel và tham gia vào hợp tác quốc phòng mạnh mẽ. Điều này cũng sẽ cung cấp các bảo đảm an ninh chính thức của Mỹ cho cả vương quốc Ả Rập và Israel, bao gồm cả việc tăng cường năng lượng hạt nhân cho Ả Rập Saudi.

Lý do tại sao đây nên là nền tảng trung tâm trong chiến lược dài hạn của Israel là vì điều này củng cố sự kháng cự đối với Iran. Tehran đã dành hai thập kỷ để xây dựng hơn 10 tổ chức ủy nhiệm, tập trung vào việc tiêu diệt Israel: Hamas, Hezbollah và Houthis nói riêng.

Bằng cách tận dụng sự bất đồng giữa các quốc gia Ả Rập và Iran, Israel có thể xây dựng một rào cản tốt hơn nhiều đối với sự hiếu chiến của Tehran. Họ sẽ được hưởng lợi từ thông tin tình báo chung, khả năng phòng thủ tên lửa và cảnh báo sớm, cũng như sự hợp tác của lực lượng đặc nhiệm. Một số điều này đã diễn ra một cách không chính thức và lặng lẽ trong nhiều năm, nhưng việc công khai các động thái này có ý nghĩa đối với cả Israel và Mỹ.

Yếu tố quan trọng thứ hai là quân sự - và như một số người đã lập luận, điều này không đồng nghĩa với việc tấn công Hezbollah ở Lebanon.

Nếu Israel thành công trong việc vô hiệu hóa Hamas ở phía nam, họ có thể sẽ bị cám dỗ bởi ý tưởng tấn công Hezbollah ở phía bắc. Nhưng điều này sẽ là một sai lầm chiến lược lớn. Một cuộc tấn công toàn diện vào Hezbollah của Lực lượng Phòng vệ Israel gần như chắc chắn sẽ kéo Iran vào cuộc xung đột, bao gồm nhiều cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái hơn so với cuộc tấn công đã bị Israel, Mỹ và các đồng minh khác đẩy lùi thành công vào tháng 4. Sẽ rất khó để Washington tránh xa một cuộc xung đột công khai như vậy. Các cuộc tấn công kết hợp của Mỹ và Israel vào các cơ sở hạt nhân của Iran sẽ phải được xem xét.

Cuộc xung đột này không chỉ gây bất lợi cho Trung Đông mà còn có khả năng làm rạn nứt nền kinh tế toàn cầu vì nguồn cung cấp dầu khí sẽ bị gián đoạn. Iran có khả năng sẽ phong tỏa eo biển Hormuz, “vòi dầu” của thế giới. Houthi sẽ tăng gấp đôi các cuộc tấn công vào phía Biển Đỏ của Ả Rập Xê Út và có thể sẽ nhắm vào các cơ sở dầu khí ở cả vương quốc này và UAE. Các nhóm đại diện của Iran ở Iraq sẽ thực hiện các cuộc tấn công vào các mục tiêu của Israel và Mỹ.

Vậy, người Israel nên làm gì? Chiến tranh hỗn hợp. Điều này sẽ bao gồm một chiến dịch không kích liên tục nhằm vào các thủ lĩnh của Hezbollah; các hoạt động của lực lượng đặc nhiệm vô hiệu hóa khả năng tấn công của Hezbollah; các cuộc tấn công mạng vào các chuỗi tài chính và hậu cần của nhóm khủng bố này; ngăn chặn các tuyến đường tiếp tế trên bộ và trên biển giữa Iran và Lebanon; chiến tranh thông tin nhằm chia rẽ Hezbollah và chính phủ Lebanon luôn bất ổn.

Một cách tiếp cận tương tự đối với Houthi là hợp lý. Kế hoạch sẽ được phối hợp chặt chẽ với các đồng minh Mỹ và NATO, những bên đang tức giận vì sự thu hẹp của các tuyến đường vận chuyển kênh đào Suez và Biển Đỏ.

Có một con đường giữa việc quay trở lại hiện trạng trước ngày 7 tháng 10 và một cuộc chiến tranh khu vực toàn diện. Yếu tố thiết yếu đầu tiên là ngoại giao và bao gồm việc nâng cấp Hiệp định Abraham thành Liên minh Abraham - tạo ra một tam giác chiến lược giữa Mỹ, Israel và các quốc gia Ả Rập. Thứ hai là một chiến dịch quân sự sử dụng các kỹ thuật nhằm vào các tổ chức vệ tinh của Iran mà không đi đến chiến tranh. Tehran sẽ không thích điều này, nhưng họ không có khả năng khởi xướng một cuộc xung đột khu vực toàn diện thay mặt cho Houthis và Hezbollah.

Những lựa chọn chiến lược mà Israel đưa ra trong vài tháng tới sẽ rất quan trọng đối với triển vọng dài hạn của nước này - và để tránh một cuộc chiến tranh trên khắp Trung Đông có thể gây ra rủi ro toàn cầu.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Tăng thâm hụt ngân sách: Cả ông Trump và bà Harris đều chung "nước đi" này!
Đặng Thùy Linh

Đặng Thùy Linh

Junior Analyst

Tăng thâm hụt ngân sách: Cả ông Trump và bà Harris đều chung "nước đi" này!

Kamala Harris đã giành chiến thắng trong cuộc tranh luận tổng thống với Trump. Harris nổi bật với tầm nhìn hướng tới tương lai, nhấn mạnh các chủ đề như quyền phá thai, pháp quyền và chính sách đối ngoại liên quan đến chiến tranh ở Ukraine và Gaza. Ngược lại, Trump tập trung vào chỉ trích chính quyền hiện tại mà không đưa ra kế hoạch hay sáng kiến cụ thể.
Cắt giảm 50 bps: Dấu hiệu suy thoái hay bước ngoặt mới của Fed?
Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

Cắt giảm 50 bps: Dấu hiệu suy thoái hay bước ngoặt mới của Fed?

Sau cuộc họp FOMC, Fed đã bắt đầu "bước ngoặt chính sách" bằng việc cắt giảm lãi suất 50 bps, dự kiến tiếp tục nới lỏng trong năm 2024 - 2026, song thị trường cần thận trọng theo dõi các chỉ báo quan trọng như XRT, DBC, DBA và diễn biến của USD để đánh giá triển vọng kinh tế vĩ mô và xu hướng thị trường tài chính.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ