Ngân sách sẽ thâm hụt với mức 28.3 tỷ AUD, tương đương 1% GDP, trong năm tài chính 2025, tăng lên 42.8 tỷ AUD trong 12 tháng tiếp theo. Mức thâm hụt năm 2025 cao hơn gấp đôi so với ước tính và xuất hiện sau khi chính phủ công bố thặng dư trong hai năm đầu nắm quyền nhằm tìm cách kiềm chế lạm phát.

Lợi suất trái phiếu chính phủ Úc tăng vào đầu ngày thứ Tư, cho thấy Úc đang tham gia vào xu hướng bán trái phiếu chính phủ trên toàn cầu.

Bộ Tài chính cho biết: “Úc phải đối mặt với những thách thức tài chính dài hạn do biến đổi khí hậu, dân số già, an ninh khu vực và nhu cầu ngày càng tăng về các dịch vụ chăm sóc và hỗ trợ. Mức thâm hụt lớn hơn là do chính phủ cố gắng giảm chi phí sinh hoạt và giải quyết áp lực chi tiêu không thể tránh khỏi”.

Ngân sách Úc quay trở lại tình trạng thâm hụt

Bộ trưởng Ngân khố Úc Jim Chalmers đang cố gắng kéo lạm phát xuống trong thời gian tới. Ông đã thúc đẩy các sáng kiến lớn như chương trình Future Made in Australia nhằm tận dụng cuộc cách mạng xanh cũng như hỗ trợ các khoáng sản quan trọng vào cuối thập kỷ này.

Ngân sách cho thấy thâm hụt trong ngắn hạn là do cứu trợ chi phí sinh hoạt và khoản trợ cấp 15.4 tỷ AUD cho các dịch vụ y tế mà chính quyền trước đó không cung cấp.

Thành viên Hạ viện Úc Angus Taylor chỉ trích các khoản chi tiêu lớn vào thời điểm mà chính phủ cần phải hạn chế chi tiêu.

Người phát ngôn của phe đối lập cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Đài truyền hình Bloomberg ở Canberra hôm thứ Tư: “Chúng tôi cho rằng những phần rất quan trọng trong kế hoạch phân bổ ngân sách này là không phù hợp với thời điểm hiện tại. Chúng ta cần hạn chế chi tiêu, đó là cách chúng ta đánh bại lạm phát.”

Các nhà kinh tế cũng có lo ngại tương tự rằng việc ngân sách thâm hụt hàm ý một xung lực tài chính mở rộng hơn có thể dẫn đến lãi suất duy trì ở mức cao hơn trong thời gian dài hơn.

Su-Lin Ong, nhà kinh tế trưởng về Úc tại Ngân hàng Hoàng gia Canada, cho biết: “Bộ Tài chính Úc không làm cho công việc của RBA trở nên dễ dàng hơn chút nào. Kế hoạch phân bổ ngân sách này sẽ khiến việc đưa lạm phát trở lại mục tiêu một cách bền vững, đặc biệt là lạm phát cơ bản, trở nên khó khăn hơn. Điều này có thể sẽ khiến RBA giữ lãi suất trong một thời gian dài.”

Hỗ trợ của chính phủ về chi phí sinh hoạt bao gồm 3.5 tỷ AUD để giúp giảm hóa đơn năng lượng, cắt giảm lạm phát dự báo khoảng 50 bps trong 12 tháng tính đến tháng 6 năm 2025. Ước tính của Kho bạc cho thấy lạm phát có thể trở lại mức 2-3% của RBA vào cuối năm nay, sớm hơn khoảng 12 tháng so với ước tính của ngân hàng trung ương.

Andrew Boak, nhà kinh tế trưởng về Úc tại Goldman Sachs Group, cho biết: “RBA có nhiều khả năng tập trung vào cách giảm giá năng lượng để hạ thấp lạm phát một cách cơ học. Tuy nhiên, rủi ro sẽ nghiêng về việc việc cắt giảm lãi suất bị trì hoãn.”

Thị trường swaps hiện định giá RBA sẽ không nới lỏng chính sách cho đến năm sau. Các nhà kinh tế kỳ vọng đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên sẽ được thực hiện vào tháng 11.

RBA đã tăng lãi suất 13 lần trong khoảng thời gian từ tháng 5 năm 2022 đến tháng 11 năm 2023 để đưa lãi suất lên 4.35% - mức cao nhất trong 12 năm - và vẫn để ngỏ khả năng thắt chặt hơn nữa nếu lạm phát vẫn ở mức cao.

Thặng dư trong năm tài chính hiện tại và thâm hụt trong thời gian tới vẫn khiến Australia ở tình trạng tốt hơn Mỹ và các nền kinh tế phát triển khác. Đây chỉ là một trong số ít nền kinh tế được cả ba tổ chức xếp hạng tín dụng AAA.

Các khoản chi lớn khác của chính phủ bao gồm 330 tỷ AUD trong thập kỷ tới cho quốc phòng và 22.7 tỷ AUD cho chính sách sản xuất tại Úc trong tương lai nhằm tăng cường đầu tư vào khai thác xanh và sản xuất công nghệ cao.

Bộ trưởng Tài chính Katy Gallagher cho biết phần lớn khoản chi tiêu này đã được đẩy sang những năm tới: ưu đãi thuế đối với các khoáng sản quan trọng và hydro chỉ bắt đầu vào năm tài chính 2028. Lý do cho điều này là do thời điểm sản xuất.

Gallagher cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Đài truyền hình Bloomberg ở Canberra hôm thứ Tư: "Cần phải đầu tư, thực sự bắt đầu sản xuất hydro xanh, tinh chế và xử lý các khoáng sản quan trọng trước khi các nhà sản xuất có thể nhận được lợi ích về thuế. Nhưng trong thời gian chờ đợi, chúng tôi cũng đang xem xét một loạt các khoản tài trợ.”

Kho bạc của chính phủ được hỗ trợ bởi doanh thu từ giá hàng hóa cao và nền kinh tế có việc làm đầy đủ, với tỷ lệ thất nghiệp ở mức 3.8%. Ngân sách cho thấy cả hai điểm mạnh đó đang phần nào giảm bớt, với tỷ lệ thất nghiệp dự kiến sẽ tăng lên 4.5% vào tháng 6 năm 2025 và các điều khoản thương mại - tỷ lệ giá xuất khẩu so với giá nhập khẩu - dự kiến sẽ giảm 7.75% trong năm tài chính tới.

Một yếu tố khác giúp tăng thu ngân sách là làn sóng di cư mạnh hơn dự kiến, hiện được dự báo sẽ giảm một nửa xuống còn 260,000 trong năm tài chính tiếp theo từ mức 528,000 trong 12 tháng cho đến năm 2023.

Thâm hụt ngân sách ngày càng tăng đã khiến kỳ vọng đi vay tăng lên, với dự báo nợ ròng ở mức 615.5 tỷ AUD, tương đương 21.5% GDP vào tháng 6 năm 2026, so với ước tính của các nhà kinh tế là 19.9%. Úc cũng có vị thế quốc tế tốt khi mức trung bình của các nước phát triển là trên 80%.

Shane Oliver tại AMP Ltd. cho biết: “Kế hoạch phân bổ ngân sách đã làm tăng thêm thâm hụt cơ cấu trong trung hạn”. Ông nhấn mạnh chi tiêu trong GDP sẽ cao hơn nhiều so với mức trước đại dịch. “Điều này khiến Úc dễ bị tổn thương nếu nền kinh tế suy yếu và không có tiền để dành cho những cú sốc bất ngờ trong giai đoạn dự báo.”