Tổng thống Venezuela, ông Nicolás Maduro, cho biết đất nước của ông cần vàng để đủ sức chống lại đại dịch coronavirus trong bối cảnh thiếu hụt tiền mặt trầm trọng. Dù vậy, Ngân hàng Trung ương Anh – đất nước công nhận lãnh đạo phe đối lập Juan Guaidó là lãnh đạo hợp pháp, đã từ chối viện trợ vàng cho chính quyền Maduro.

Dự kiến trong một vài ngày tới, phán quyết của ông Justice Nigel Teare sẽ cho chúng ta thấy rõ ràng hơn câu trả lời của thắc mắc “Ai sẽ là lãnh đạo hợp pháp của Venezuela”, ít nhất là từ cặp mắt của một cường quốc trên thế giới.

“Việc Maduro có được số tiền này sẽ làm mất đi tính hiệu quả một công cụ quan trọng mà Chính phủ Anh đang sử dụng nhằm hướng tới việc công nhận Guaidó. Nó làm suy yếu đáng kể ảnh hưởng của chính sách đó”, lời phát biểu của ông Michael Camilleri – một chuyên gia về Venezuela tại Hội nghĩ Liên Mỹ tổ chức tại Washington.

Tranh chấp hiện nay xoay quanh lập trường của Anh đối với Venezuela, một quốc gia đang phải đối mặt với khủng hoảng kinh tế và chính trị khi cả Maduro và Guaidó đều tuyên bố nắm quyền Tổng thống hơn một năm nay.

Không chỉ Anh mà cả Mỹ và hơn năm mươi chính phủ khác trên thế giới đều công nhận yêu sách của Guaidó, người đứng đầu quốc hội Venezuela. Guaidó tuyên bố mình là Tổng thống lâm thời vào đầu năm 2019, chỉ một vài tháng sau khi Maduro tuyên bố giành chiến thắng trong một cuộc bầu cử mà theo các nhà phê bình thì kết quả đã bị gian lận theo chiều hướng có lợi cho ông này.

Bộ trưởng Bộ Ngoại Giao Anh, ông Jeremy Hunt, đã công nhận Guaidó là Tổng thống lâm thời. Thậm chí một cuộc gặp gỡ giữa Guaidó và Thủ tướng Anh, ông Boris Johnson, đã diễn ra đầu năm nay trong một chuyến công du Châu Âu.

Dù vậy, Vương quốc Anh vẫn duy trì quan hệ ngoại giao với chính phủ Maduro bất chấp sự ủng hộ và hỗ trợ công khai của mình dành cho Guaidó. Đại sứ của chính quyền Maduro, ông Rocío Maneiro, đã được chính phủ Anh trao cho quyền kiểm soát đại sứ quán Venezuela ở London. Đại sư Anh, ông Andrew vẫn ở lại Venezuela nhưng chính quyền Anh Quốc lại chưa cấp chứng chỉ ngoại giao cho đặc phái viên của Guaidó.

Trong khi Gudidó bắt đầu thực hiện chiến dịch lật đổ Maduro bằng hàng ngàn người ủng hộ diễu hành trên đường phố Venezuela, Tổng thống của chế độ xã hội chủ nghĩa Maduro đã duy trì quyền kiếm soát với hầu hết các đơn vị nhà nước của chính phủ Venezuela, bao gồm cả quân đội. Sự nhiệt tình và ủng hộ dành Guaidó cũng mờ dần theo đó.

Leigh Crestohl, một luật sư đại diện cho Ngân hàng Trung ương Venezuela do Maduro bổ nhiệm cho biết quyền kiểm soát đất nước của Maduro là không phải bàn cãi, và ông được trao cho quyền sử dụng vàng. “Nếu một chính phủ có quyền kiểm soát lãnh thổ của đất nước mình và được công nhận bằng việc duy trì đầy đủ các mối quan hệ ngoại giao thì nó nên được coi là một sự công nhận chính thức. Trong trường hợp của chúng tôi, luật định này rất rõ ràng”, ông Crestohl tuyên bố.

Guaidó cho rằng việc trao vàng cho chính quyền tham nhũng của Maduro là bất hợp pháp nên rất tích cực trong việc thúc giục Tòa án London yêu cầu Ngân hàng Anh giữ lại vàng. Trong phiên điều trần dài 4 ngày vừa kết thúc gần đây, luật sư của ông Guaidó liên tục nhấn mạnh luận điệu rằng việc Tổng bí thư trở thành lãnh tụ hợp pháp của Venezuela là phù hợp với Hiến pháp nước này. Phía Anh bác bỏ nó, viện cớ việc này không liên quan tới mối quan hệ ngoại giao giữa London và Maduro.

Venezuela đã từng là một trong những quốc gia giàu có nhất Mỹ Latinh với trữ lượng dầu thuộc hàng lớn nhất thế giới. Các nhà phê bình của Chính phủ Xã hội Chủ nghĩa đổ lỗi cho tham những và quá trình quản lý sai lầm đã phá hủy ngành công nghiệp dầu mỏ và nền kinh tế của nước này.

Maduro đổ lỗi rằng sự yếu kém của Venezuela xuất phát từ một cuộc chiến tranh kinh tế khởi nguồn từ Hoa Kỳ. Ông cũng cáo buộc Washington áp đặt các biện pháp trừng phạt làm nhằm chiếm lấy Venezuela, bằng cách tác động tới khả năng xuất khẩu dầu của nước này. Dù vậy, Maduro cũng có được sự ủng hộ quốc tế từ Trung Quốc, Nga, Cuba, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ.

Maduro đang cố gắng tiếp cận với lượng vàng khổng lồ của Venezuela hiện đang nằm trong Ngân hàng Anh. Ông từng yêu cầu quyền sử dụng vàng trước cả khi đại dịch Covid-19 bùng phát và gần đây tiếp tục nhắc lại điều này, trong đó khẳng định tiền từ việc bán vàng sẽ được chuyển thông qua một chi nhánh của Liên Hợp Quốc, và chính quyền của ông sẽ sử dụng tiền này để hỗ trợ cuộc chiến chống lại đại dịch ở Venezuela.

Camilleri, nhà phân tích tại Washington, cho biết sự hoài nghi về cách thức sử dụng vàng của Marudo đang lan rộng. “Maduro đang cố gắng độc chiếm lượng vàng đó trước khi quay trở lại với yêu cầu mới – đó là các gói cứu trợ quốc tế để đối phó Covid-19”, bà nói.