Với việc ông Donald Trump ủng hộ việc gia hạn toàn diện, và bà Kamala Harris cũng đồng thuận với phần lớn nội dung, khả năng cao TCJA sẽ được duy trì, đồng nghĩa với việc đa số cử tri sẽ tiếp tục được hưởng mức thuế ưu đãi. Nếu điều này xảy ra, có lẽ đây sẽ là dấu chấm hết cho thời kỳ "bữa trưa miễn phí" - một ảo tưởng rằng nước Mỹ có thể đồng thời cắt giảm thuế, tăng chi tiêu mà không phải đối mặt với bất kỳ hệ lụy nào.

Thế nhưng, thực trạng tài chính của Hoa Kỳ đang dần bắt kịp với bối cảnh chính trị. Chậm nhất là đến cuối nhiệm kỳ của tân Tổng thống, các nhà hoạch định chính sách sẽ buộc phải đối diện với những ràng buộc ngân sách.

Kể từ thời Tổng thống George H.W. Bush, việc tăng thuế đối với bất kỳ tầng lớp nào, ngoại trừ nhóm người giàu có nhất, đều bị xem là một điều không tưởng. Điều này lý giải vì sao thuế suất áp dụng cho đại đa số người dân Mỹ đã liên tục giảm trong suốt nhiều thập kỷ qua, bất chấp việc bộ máy chính phủ ngày một phình to.

Hiện tượng này cũng lý giải tại sao khả năng cao cả hai ứng viên đều sẽ không để TCJA đáo hạn. Bà Harris đã cam kết không tăng thuế đối với những công dân có thu nhập dưới 400,000 USD - điều này hàm ý bà sẽ duy trì toàn bộ điều khoản từ đạo luật áp dụng cho nhóm đối tượng này, vốn chiếm tới 98% lực lượng lao động. Trong khi đó, ông Trump có kế hoạch biến mọi điều khoản của TCJA thành vĩnh viễn. Thậm chí, cả hai ứng viên còn đưa ra những lời hứa cắt giảm thuế vượt xa phạm vi của đạo luật hiện hành: từ việc mở rộng tín dụng thuế thu nhập và thuế trẻ em (Harris), miễn thuế làm thêm giờ và phúc lợi An sinh Xã hội (Trump), cho đến việc xóa bỏ hoàn toàn thuế tiền boa (cả Harris và Trump đều đề xuất).

Về mặt chi tiêu, bà Harris đề xuất một chính sách phúc lợi mới: tích hợp dịch vụ chăm sóc dài hạn vào chương trình Medicare. Để bù đắp, bà đề xuất tăng một số khoản thuế đối với người có thu nhập cao, nâng thuế suất doanh nghiệp, và có khả năng áp thuế tài sản đối với tầng lớp thượng lưu.

Xét tổng thể, kế hoạch của bà Harris được đánh giá là thận trọng hơn về mặt tài khóa - bởi điều này chỉ làm gia tăng thâm hụt ngân sách cơ bản thêm 2 nghìn tỷ USD, trong khi con số này ở đề xuất của ông Trump lên tới 4.1 nghìn tỷ USD.

Tuy nhiên, cả hai con số đều phi thực tế đến mức đáng báo động, và việc đề xuất của bà Harris kém phi thực tế hơn cũng không nên khiến cử tri hay thị trường trái phiếu cảm thấy an tâm. Mỗi đảng đều đang sống trong ảo tưởng riêng: Đảng Cộng hòa tin rằng cắt giảm thuế nội địa và tăng thuế quan sẽ tự cân đối, trong khi Đảng Dân chủ cho rằng có thể tài trợ cho sự phình to của bộ máy chính phủ đơn thuần bằng cách tăng thuế người giàu.

Câu hỏi then chốt đặt ra là: thị trường sẽ còn dung túng những viễn cảnh viển vông này đến khi nào? Làn sóng lạm phát đầu thập niên 2020, một phần do chính sách chi tiêu kích thích quá mức, đã là một hồi chuông cảnh tỉnh về sự can thiệp của thực tế. Một dấu hiệu cảnh báo khác có thể xuất hiện dưới hình thức phí phần bù rủi ro tăng vọt khi cuộc bầu cử cận kề. Dù lãi suất có thể hạ nhiệt đôi chút sau bầu cử, nhưng bài học lịch sử cho thấy gánh nặng nợ nần luôn đi kèm với áp lực tăng lãi suất.

Tất nhiên, một số người cho rằng lần này mọi thứ sẽ khác - nhưng thực chất, chính 20 năm vừa qua mới là giai đoạn bất thường. Washington đã có thể duy trì chi tiêu nhờ các nhà đầu tư và chính phủ nước ngoài vẫn kiên định mua nợ của Mỹ, bất chấp mức giá ngày càng leo thang. Tuy nhiên, xu hướng này đang có dấu hiệu chuyển biến. Sức hấp dẫn của trái phiếu Kho bạc đang dần phai nhạt trên thị trường quốc tế, bởi các quốc gia đang phải vật lộn với những thách thức kinh tế riêng, đồng thời quy mô thương mại toàn cầu thu hẹp cũng khiến nhu cầu về trái phiếu Mỹ giảm sút. Hiện nay, người mua chủ yếu là những nhà đầu tư săn tìm tài sản có lợi suất cao, điều này báo hiệu chính phủ có thể không còn dựa vào chiến lược bán nợ với lãi suất thấp được bao lâu nữa.

Có một kịch bản lạc quan là tốc độ tăng trưởng cao hơn sẽ giúp trả được nợ. Song đây là một canh bạc đầy rủi ro, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa suy giảm và lãi suất tăng cao. Một thách thức khác đối với chính sách là nguy cơ lạm phát tăng mạnh, điều này càng dễ xảy ra khi dân số già hóa và chính sách thương mại nghiêng về bảo hộ. Đợt lạm phát gần đây cũng có thể đã làm lung lay niềm tin của thị trường, khiến phí kỳ hạn tăng vọt. Mặc dù lạm phát cao sẽ giúp "bào mòn" giá trị nợ, nhưng cái giá phải trả về mặt chính trị sẽ ra sao? Những bài học gần đây cho thấy đó sẽ là một cái giá không hề nhỏ.

Thời kỳ lãi suất gần bằng không đã nuôi dưỡng một ảo tưởng rằng chính sách tài khóa phóng tay chi tiêu dường như không tạo gánh nặng nào cho cả người nộp thuế lẫn giới chính trị. Trong môi trường lãi suất cao, ảo tưởng này khó lòng tồn tại. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) dự báo chi phí trả lãi sẽ ngốn gần 4% GDP trong thập kỷ tới và có thể vượt ngưỡng 6% trong tương lai. Con số này dựa trên giả định lãi suất trái phiếu 10 năm duy trì ở mức 4%. Nếu lãi suất nhảy lên 5% hoặc 6%, gánh nặng nợ sẽ càng đè nặng lên ngân sách. Ở mức này, việc đơn thuần đảo nợ cũng sẽ đẩy lãi suất lên cao và bắt đầu gây sức ép lên đầu tư tư nhân.

Cuộc tranh luận về Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm năm tới có thể là màn "thi đua liều lĩnh" cuối cùng giữa hai phe. Hoa Kỳ đang bước vào thời kỳ lãi suất cao, với chi tiêu tăng vọt và hàng loạt các khoản phúc lợi chưa được đảm bảo nguồn tài trợ sắp đến hạn, trong khi nhu cầu về nợ đang có những biến động sâu sắc. Điều gì đó phải thay đổi: Hoặc toàn dân sẽ phải chấp nhận mức thuế cao hơn, hoặc chính phủ buộc phải thắt chặt chi tiêu.

Tôi nghiêng về kịch bản đầu tiên. Dù theo hướng nào, rõ ràng một kỷ nguyên đang khép lại. Trong lĩnh vực chính sách tài khóa và tiền tệ, cũng như trong ngày càng nhiều căng-tin doanh nghiệp, không tồn tại khái niệm "bữa trưa miễn phí".