Một pha bán tháo tương đối nhẹ đã bị khuếch đại thành một đợt hoảng loạn do lãi suất, xóa sạch toàn bộ đà tăng của S&P 500 suốt mùa hè này. Lợi suất trái phiếu doanh nghiệp cao vẫn chưa đủ để kích thích nhu cầu, trong khi giới đầu tư vẫn đang tiếp tục full tiền, chờ ngân hàng trung ương gây thêm thiệt hại lên nền kinh tế, qua đó tạo điểm mua đẹp hơn. Cùng lúc đó, khủng hoảng trái phiếu của Citrix Systems đang làm nổi bật triển vọng ảm đạm của các công ty chịu nhiều nợ. Tất cả những điều này, cùng ập vào thời điểm các công ty ghi nhận biên lợi nhuận suy giảm. Định giá cổ phiếu, dù đã giảm từ đỉnh nhiều năm, vẫn còn dư địa giảm sau khi S&P 500 tăng gấp đôi từ đáy Covid. Kể cả khi lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ đang ở mức cao nhất trong hơn một thập kỷ, lợi suất thực vẫn có thể tăng tiếp.

Chủ tịch Powell và các đồng nghiệp tại Fed sẽ không nao núng gì với giá tài sản suy yếu. Họ đã dành nửa năm nay, lúc đầu rất nhẹ nhàng, rồi cứng rắn hơn, nói rằng lạm phát không thể giảm trừ khi điều kiện tài chính thắt chặt. Từ lúc họ bắt đầu thắt chặt vào tháng 3, lợi suất 10 năm đã tăng 1.5%, cổ phiếu giảm hơn 20% và chênh lệch lợi suất trái phiếu rác đã tăng thêm 90bp. Sẽ còn nhiều đau đớn. “Thông điệp của Fed là chúng tôi sẽ tăng lãi suất đến khi có gì đó sai sai,” chiến lược gia vĩ mô tại Bespoke Investment George Pearkes cho biết. “Vẫn chưa có gì sai sai tức là ta còn lâu mới xong. Nếu Fed muốn như vậy, khi nào thị trường mới thực sự tạo đáy?”

Với S&P 500 giảm phiên thứ 3 liên tiếp, sau phiên trong ngày Fed họp ảm đạm nhất từ tháng 1 năm ngoái, có vẻ như giới đầu tư đang nhận thức được thông điệp của Fed: Sau thời kỳ đỉnh điểm nới lỏng chính sách, lạm phát giá tài sản hạ nhiệt là một tác dụng phụ cần có trong nền kinh tế. Chủ tịch Fed Minneapolis Neel Kashkari cũng đã nói trong cuối tháng 8 rằng ông tương đối “vui” khi nhìn thị trường đi vào lòng đất trước những phát biểu của chủ tịch Powell tại Jackson Hole, khi ông nhấn mạnh quyết tâm kìm hãm lạm phát của Fed. Chủ tịch Powell liên tục nhắc lại về sức mạnh của thị trường lao động trong buổi họp báo sau cuộc họp thứ Tư, nói rằng thị trường đang rất mất cân bằng, và các nhà hoạch định chính sách cần giành lại kiểm soát lạm phát. Sau khi chấm dứt chuỗi 3 tháng dòng tiền thoát khỏi cổ phiếu trong tháng 8, hơn 5 tỷ USD đã được rút khỏi các quỹ ETF. Trong khi đó, các cổ phiếu mang tính đầu cơ cao đều bị đạp mạnh. Một rổ cổ phiếu phi lợi nhuận của Goldman Sachs đã giảm 12% trong tháng 9, tháng kém nhất kể từ tháng 5. “Nếu phe bán lực hơn còn phe mua đuối dần, mất cung cầu chắc chắn sẽ gây áp lực lên lạm phát giá cổ phiếu,” chiến lược gia trưởng tại B. Riley Art Hogan cho biết. “Và có vẻ như nhu cầu đang đuối dần do nhiều yếu tố.”

Cùng với đó, dù giá các loại tài sản đều đã sập rất mạnh, vẫn không có nhiều nhà đầu tư hoảng loạn như do thanh lý vị thế hay áp lực hệ thống. Các điều kiện tài chính - thước đo áp lực của thị trường - chỉ ngang với mức trước khi Fed tăng lãi suất tháng 3. Dù hoạt động phát hành nợ đã chậm lại, các công ty tốt vẫn có thể đánh vào thị trường sơ cấp, dù với mức chi phí không rẻ.

Trước tình hình trên, có vẻ sẽ hợp lý hơn khi chờ đợi điểm vào đẹp khi Fed vẫn đang rất quyết liệt, giám đốc đầu tư Bokeh Capital Partners Kim Forrest cho biết. “Fed đã lên kế hoạch đánh bại lạm phát và đánh sập nền kinh tế. Và đây là lúc ta có thể gọi tình hình “người mua đình công. Vấn đề là, tôi ngồi cả sáng nay, xem những cổ phiếu tôi muốn mua, và câu hỏi chính của tôi là, liệu chúng có rẻ hơn không. Và tôi luôn tự trả lời, có thể, biết đâu được?