Lạm phát và suy thoái kinh tế: Bài toán ngày càng nan giải cho Fed!
Đặng Thùy Linh
Junior Analyst
Liệu Fed có đi quá xa trong cuộc chiến chống lạm phát, đẩy nền kinh tế lớn nhất thế giới vào suy thoái kinh tế nghiêm trọng không?
Câu hỏi trên đã làm rung chuyển thị trường toàn cầu sau một thời gian dài bình lặng. Có vẻ sẽ còn nhiều biến động hơn nữa trước khi có câu trả lời.
Hai tuần trước, dự đoán của thị trường đối với triển vọng chính sách của Fed đã chuyển từ "diều hâu" sang "bồ câu", từ bỏ sự ủng hộ đối với lãi suất cao và tranh luận về việc cắt giảm ngay lập tức để ngăn chặn suy thoái. Sau đó, dữ liệu về thị trường lao động suy yếu và lạm phát giảm đã minh chứng rằng Fed đang tụt hậu.
Đáng chú ý nhất là tỷ lệ thất nghiệp trung bình ba tháng đạt 4.13%, tăng 53 điểm cơ bản so với mức đáy của 12 tháng trước đó. Con số này đã vượt ngưỡng 50 điểm cơ bản, theo quy tắc Sahm, điều đó chỉ ra rằng suy thoái kinh tế ở Hoa Kỳ và tình trạng thất nghiệp cao hơn sẽ xảy ra.
Ngoài ra, tăng trưởng tiền lương cùng với tỷ lệ tuyển dụng và nghỉ việc đã chậm lại, trong khi số đơn xin trợ cấp thất nghiệp đã tăng. Mặt khác, thước đo lạm phát chính của Fed - chỉ số PCE lõi - đã ghi nhận mức tăng nhẹ tháng thứ ba liên tiếp vào tháng 6, chỉ tăng 0.2% so với tháng 5. Thu nhập trung bình theo giờ đã tăng 3.6% vào tháng 7 so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn so với mức 3.8% vào tháng 6, phù hợp với xu hướng chậm lại trong chỉ số chi phí nhân công quý 2.
Nhiều nhà kinh tế - bao gồm cả Claudia Sahm - cho rằng quy tắc Sahm không nhất thiết phải áp dụng trong bối cảnh này: Lực lượng lao động tăng trưởng mạnh, thay vì sa thải, đã thúc đẩy tỷ lệ thất nghiệp tăng. "Tôi gọi đó là quy luật thống kê", Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết khi được hỏi về quy tắc này. "Nó không giống như một quy tắc kinh tế cho bạn biết điều gì đó có thể xảy ra".
Quy tắc Sahm đã có hiệu quả vào cuối những năm 1960 và 1970, khi lực lượng lao động cũng tăng nhanh. Nó phản ánh một quá trình kinh tế cơ bản: Thị trường lao động suy thoái có xu hướng tự củng cố. Những người thất nghiệp và những người lo lắng về công việc của họ sẽ chi tiêu ít hơn, điều này khiến các doanh nghiệp tiếp tục cắt giảm hoạt động tuyển dụng. Khi ngưỡng Sahm bị phá vỡ, tỷ lệ thất nghiệp luôn tăng cao hơn nhiều. Mức tăng từ đáy lên đỉnh nhỏ nhất là gần 2 điểm phần trăm.
Vậy thì Fed nên làm gì? Càng chờ đợi lâu, mức độ nghiệm trọng của cuộc khủng hoảng càng lớn: Chính sách tiền tệ đang thắt chặt và sẽ thắt chặt hơn khi giá cả và lạm phát tiền lương ở mức vừa phải. Nó cần phải đạt đến mức trung lập. Ước tính của các thành viên FOMC về mức lãi suất trung lập nằm trong khoảng từ 2.4% đến 3.8%, cho thấy cách biệt rất lớn với lãi suất của Fed hiện tại - khoảng 5.3%. Và nếu suy thoái xảy ra, Fed sẽ cần phải thích ứng và cắt giảm lãi suất xuống còn 3% hoặc thấp hơn.
Việc cắt giảm lãi suất ngay lập tức là cần thiết, nhưng điều đó rất khó xảy ra. Động thái này sẽ không phù hợp với quan điểm thận trọng của Chủ tịch Powell, và Fed hiếm khi thực hiện những thay đổi như vậy ngoài các cuộc họp chính sách - trừ khi có một cú sốc nghiêm trọng làm thay đổi đáng kể triển vọng kinh tế hoặc đe dọa đến sự ổn định tài chính.
Vì vậy, cuộc họp chính sách tiếp theo vào ngày 17 và 18 tháng 9. Fed có thể cắt giảm lãi suất 25 hoặc 50 điểm cơ bản, tùy thuộc vào dữ liệu kinh tế từ bây giờ đến lúc đó. Sau đó, lộ trình sẽ không rõ ràng. Có thể Fed sẽ cắt giảm dần dần 25 điểm cơ bản để đưa lãi suất xuống dưới 4% hoặc giảm mạnh hơn nếu quy tắc Sahm vẫn được áp dụng.
Sự không chắc chắn về lộ trình chính sách có thể vẫn duy trì trong nhiều tháng. Vì vậy, hãy chuẩn bị cho sự biến động lớn hơn trên thị trường chứng khoán và trái phiếu.
Bloomberg