Anh Adam, 44 tuổi, người làm việc trong ngành khách sạn ở London, quyết định đầu tư vào cổ phiếu Nvidia vào tháng trước theo lời khuyên của một người bạn: “Đây là công ty AI và rõ ràng là sẽ có lãi”

Trong khi vẫn đang cố gắng nhớ tên công ty, cách phát âm hoặc thậm chí chính xác những gì công ty này làm trong lĩnh vực AI, Adam đã có thể nói rằng: “Đây là tương lai, là sản phẩm của Cyberdyne Systems”.

Nếu Nvidia hiện chỉ mới thu hút được sự quan tâm của công chúng thì công ty này đã được Phố Wall để ý từ lâu. Nhà sản xuất chip 31 tuổi tuần này đã vượt qua Apple và Microsoft để nhanh chóng trở thành công ty có giá trị nhất thế giới, trị giá tới 3.3 nghìn tỷ USD.

Nvidia đang dần vươn lên dẫn đầu

Nhu cầu bùng nổ đối với GPU, thường được coi là cách tốt nhất để xây dựng các hệ thống AI lớn như Meta và Microsoft, đã đẩy giá cổ phiếu của Nvidia tăng khoảng 700% kể từ sự ra mắt ChatGPT đình đám của OpenAI vào tháng 11 năm 2022 .

Sự trỗi dậy chưa từng có của một công ty mà cho đến gần đây vẫn còn mơ hồ đối với hầu hết những người bên ngoài ngành công nghệ, cho thấy niềm yêu thích đối với AI đã bao trùm Thung lũng Silicon và Phố Wall. Việc Nvidia trở lại vị trí thứ ba trên thị trường chứng khoán chỉ sau vài ngày cho thấy sự cạnh tranh khốc liệt trên đấu trường công nghệ mới này.

Sự trỗi dậy của Nvidia là câu chuyện về nền kinh tế AI: sự tăng trưởng mạnh mẽ, sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và tương lai không thể đoán trước. Những hướng đi tiếp theo có thể ảnh hưởng tới cả nền kinh tế.

Lần cuối cùng một công ty có thương hiệu tương đối ít tên tuổi giống như Nvidia chiếm giữ vị trí này là vào tháng 3 năm 2000, khi Cisco, công ty sản xuất thiết bị mạng, vượt qua Microsoft ở thời kỳ đỉnh cao của bong bóng dotcom.

Hiện nay, các công ty đang đầu tư hàng tỷ USD vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng cho một cuộc cách mạng hứa hẹn không chỉ trong lĩnh vực điện toán mà còn trong nền kinh tế toàn cầu. Giống như Nvidia, Cisco đã tăng trưởng mạnh mẽ và vươn lên dẫn đầu trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, giá cổ phiếu của Cisco chưa bao giờ trở lại mức đỉnh điểm năm 2000, sau khi bong bóng vỡ vào cuối năm đó.

Việc Big Tech tăng cường chi tiêu vốn cho AI dựa trên dự báo doanh thu hơn là lợi nhuận thực tế đã làm dấy lên lo ngại về việc lịch sử lặp lại.

Nhà phân tích Stacy Rasgon của Bernstein cho biết: “Tôi hiểu tại sao lại có sự lo lắng này, nhưng có những khác biệt quan trọng giữa hai công ty. Điều làm Cisco tụt dốc là đã chuẩn bị quá nhiều cho nhu cầu mà có thể sẽ không đạt được, và thậm chí ngày nay vẫn còn những sợi cáp quang bị chôn vùi trong lòng đất mà chưa bao giờ được sử dụng.”

Rasgon cho biết thêm, so với giá của Cisco ở thời kỳ đỉnh cao của bong bóng dotcom, cổ phiếu của Nvidia đang giao dịch ở mức bội số thu nhập dự báo thấp hơn nhiều.

Các công ty như Microsoft đã nhận được một số lợi nhuận từ khoản đầu tư vào chip AI, bất chấp những công ty khác như Meta cho rằng việc này sẽ mất nhiều thời gian hơn. Rasgon cho biết thêm, nếu bong bóng AI đang hình thành, thì hiện tượng vỡ bong bóng sẽ không xảy ra sớm.

Sự thăng trầm trong kỷ nguyên dotcom của Cisco trái ngược với Apple và Microsoft. Hai công ty công nghệ này đã cạnh tranh để giành vị trí cao nhất ở Phố Wall trong nhiều năm, không chỉ bằng cách tạo ra những sản phẩm cực kỳ thành công mà còn bằng cách xây dựng các nền tảng hỗ trợ hệ sinh thái kinh doanh khổng lồ. Apple cho biết có khoảng 2 triệu ứng dụng trên App Store, mang lại hàng trăm tỷ doanh thu cho nhà phát triển mỗi năm.

Hệ thống của Nvidia rất khác so với của Apple. Có thể nói, sự phổ biến của một ứng dụng duy nhất – ChatGPT – là nguyên nhân dẫn đến phần lớn khoản đầu tư đã đẩy giá cổ phiếu của Nvidia tăng lên trong vài tháng qua. Nhà sản xuất chip cho biết họ có 40,000 công ty trong hệ sinh thái phần mềm và 3,700 ứng dụng sử dụng GPU.

Thay vì bán hàng trăm triệu thiết bị điện tử giá cả phải chăng cho đại chúng mỗi năm, Nvidia đã trở thành công ty có giá trị nhất thế giới bằng cách bán một số lượng tương đối nhỏ chip AI đắt tiền cho các trung tâm dữ liệu, chủ yếu chỉ cho một số ít công ty.

Tháng trước, công ty cho biết các nhà cung cấp điện toán đám mây lớn như Microsoft, Amazon và Google chiếm gần một nửa doanh thu từ trung tâm dữ liệu của Nvidia. Theo nhóm phân tích chip TechInsights, Nvidia đã bán được 3.76 triệu chip GPU cho các trung tâm dữ liệu vào năm ngoái. Nvidia chiếm 72% thị phần trong thị trường chuyên biệt đó, bỏ xa các đối thủ như Intel và AMD.

Doanh số bán hàng cũng đang tăng nhanh. Doanh thu của Nvidia đã tăng 262% so với cùng kỳ năm trước lên 26 tỷ USD trong quý gần đây nhất, kết thúc vào tháng 4, nhanh hơn so với Apple trong những năm đầu sản xuất iPhone.

Tăng trưởng doanh thu theo quý của Nvidia và Apple

Nhu cầu đối với các sản phẩm của Nvidia gia tăng do các công ty công nghệ đang tìm cách giải quyết các câu hỏi về khả năng của AI bằng cách sử dụng chip.

Để theo đuổi bước nhảy vọt tiếp theo về trí tuệ máy móc, các công ty như OpenAI, Microsoft, Meta và công ty khởi nghiệp mới xAI của Elon Musk đang chạy đua xây dựng các trung tâm dữ liệu kết nối tới 100,000 chip AI với nhau thành siêu máy tính - lớn gấp ba lần so với những gì hiện có. Theo công ty tư vấn chip SemiAnalysis, mỗi cụm máy chủ này chỉ riêng phần cứng đã tiêu tốn 4 tỷ USD.

Nhu cầu về việc xử lý dữ liệu sử dụng AI sẽ không biến mất. Giám đốc điều hành của Nvidia, Jensen Huang, dự đoán rằng hơn 1 nghìn tỷ USD sẽ được chi để trang bị lại các trung tâm dữ liệu hiện có và xây dựng cái mà ông gọi là “nhà máy AI” trong những năm tới, khi tất cả mọi người từ các công ty Big Tech đến các quốc gia đều xây dựng mô hình AI của riêng họ.

Quy mô đầu tư đó sẽ chỉ tiếp tục nếu khách hàng của Nvidia tìm ra cách tự kiếm tiền từ AI. Và ngay thời điểm công ty đạt đến đỉnh cao trên thị trường chứng khoán, nhiều người ở thung lũng Silicon bắt đầu đặt câu hỏi liệu AI có thật sự “như lời đồn” hay không.

David Cahn tại Sequoia, một trong những nhà đầu tư khởi nghiệp lớn nhất ở thung lũng Silicon, đã cảnh báo trong một bài đăng trên blog tuần này về sự đầu cơ điên cuồng xung quanh AI và sự ảo tưởng rằng tất cả đều sẽ giàu nhanh chóng từ AI và việc sở hữu số lượng lớn chip Nvidia.

Mặc dù dự đoán sẽ có giá trị kinh tế to lớn từ AI, ông Cahn ước tính các công ty Big Tech sẽ cần phải tạo ra thêm hàng trăm tỷ USD doanh thu mới mỗi năm để bù đắp khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng AI với tốc độ tăng hiện tại. Đối với những công ty như Microsoft, Amazon Web Services và OpenAI, doanh số bán hàng gia tăng từ AI thường được dự đoán sẽ trong khoảng 1-9 tỷ USD trong năm nay.

Euro Beinat, bộ phận AI và khoa học dữ liệu tại Prosus Group, một trong những nhà đầu tư công nghệ lớn nhất thế giới, cho biết thời kỳ mà các nhà điều hành công nghệ có thể đưa ra những lời hứa hẹn lớn lao về khả năng của AI sắp kết thúc. “Sẽ có nhiều điều thực tiễn hơn trong 16 đến 18 tháng tới về những gì chúng ta có thể và không thể làm.” ông nói.

Nvidia khó có thể trở thành một công ty tiêu dùng đại chúng như Apple. Tuy vậy, các nhà phân tích cho rằng nếu muốn tiếp tục phát triển, họ phải cạnh tranh với nhà sản xuất iPhone và xây dựng một nền tảng phần mềm gắn kết khách hàng doanh nghiệp với công ty.

Ông Huang từ lâu đã lập luận rằng Nvidia không chỉ là một công ty sản xuất chip. Thay vào đó, Nvidia sẽ cung cấp tất cả các thành phần để xây dựng nên siêu máy tính bao gồm chip, thiết bị mạng và phần mềm Cuda - được nhiều người coi là vũ khí bí mật của Nvidia.

Vào tháng 3, ông Huang đã ra mắt Nvidia Inference Microservices, hay NIM: một bộ công cụ phần mềm được tạo sẵn để các doanh nghiệp dễ dàng áp dụng AI vào các ngành hoặc lĩnh vực cụ thể.

Ông Huang cho biết những công cụ này có thể được hiểu là “hệ điều hành” để chạy các mô hình ngôn ngữ lớn giống như mô hình nền tảng cho ChatGPT. “Tôi đoán là chúng tôi sẽ sản xuất NIM ở quy mô rất lớn,” ông nói

Nvidia trước đây đã tặng miễn phí phần mềm của mình nhưng hiện có kế hoạch tính phí các doanh nghiệp triển khai Nvidia AI Enterprise, với chi phí 4,500 USD mỗi GPU mỗi năm. Nỗ lực này rất quan trọng nhằm thu hút thêm nhiều khách hàng doanh nghiệp hoặc chính phủ thiếu kiến ​​thức chuyên môn về AI nội bộ của một công ty Big Tech.

Vấn đề đối với Nvidia là nhiều khách hàng lớn nhất của hãng cũng muốn xây dựng nền tảng AI của riêng mình. Microsoft muốn các nhà phát triển xây dựng trên nền tảng đám mây Azure của mình. OpenAI đã ra mắt GPT Store, được mô phỏng theo App Store, cung cấp các phiên bản ChatGPT tùy chỉnh. Amazon và Google có các công cụ dành cho nhà phát triển của riêng họ, cũng như các công ty khởi nghiệp về AI Anthropic, Mistral và nhiều công ty khác.

Đây không phải là cách duy nhất mà Nvidia cạnh tranh với những khách hàng lớn nhất của mình. Google đã phát triển một chip tăng tốc AI tùy chỉnh, bộ xử lý Tensor (TPU), Amazon và Microsoft cũng đã làm chip của riêng họ. Mặc dù có quy mô nhỏ nhưng TPU đặc biệt cho thấy khách hàng có thể giảm bớt sự phụ thuộc vào Nvidia.

Đổi lại, Nvidia đang sở hữu những đối thủ tiềm năng của các khách hàng Big Tech trong tương lai. Nhằm đa dạng hóa hệ sinh thái, Nvidia đã chuyển giao chip của mình cho những công ty như Lambda Labs và CoreWeave - những công ty khởi nghiệp về điện toán đám mây tập trung vào các dịch vụ AI và cho thuê quyền truy cập vào GPU Nvidia, cũng như bán chip của mình cho những công ty địa phương như Scalway có trụ sở tại Pháp thay vì những gã khổng lồ đa quốc gia.

Những động thái đó là một phần trong nỗ lực tăng tốc rộng rãi hơn các hoạt động đầu tư của Nvidia trên hệ sinh thái công nghệ AI đang bùng nổ. Chỉ trong hai tháng qua, công ty này đã tham gia vào các vòng tài trợ cho Scal AI, một công ty ghi nhãn dữ liệu đã huy động được 1 tỷ USD và Mistral, một đối thủ của OpenAI có trụ sở tại Paris đã huy động được 600 triệu EUR.

Dữ liệu của PitchBook cho thấy Nvidia đã thực hiện 116 thương vụ như vậy trong 5 năm qua. Bên cạnh lợi nhuận tài chính tiềm năng, việc đầu tư vào các công ty khởi nghiệp giúp Nvidia có cái nhìn sớm về thế hệ AI tiếp theo sẽ trông như thế nào, giúp đưa ra lộ trình sản phẩm của chính công ty.

Kanjun Qiu, giám đốc điều hành của phòng thí nghiệm nghiên cứu AI Imbue, được Nvidia hỗ trợ vào năm ngoái, cho biết: “Ông Huang am hiểu tường tận về các xu hướng AI và ý nghĩa của chúng. Ông ấy đã xây dựng một đội ngũ khổng lồ để làm việc trực tiếp với các phòng thí nghiệm AI để có thể hiểu những gì đang được xây dựng, mặc dù họ không phải là khách hàng của Nvidia.”

Chính lối suy nghĩ dài hạn này đã đưa Nvidia trở thành trung tâm của sự bùng nổ AI hiện nay. Tuy nhiên, hành trình trở thành công ty có giá trị nhất thế giới của Nvidia đã đi kèm với nhiều phen thoát chết, ông Huang nói, và trong thị trường khốc liệt ở thung lũng Silicon, không có công ty nào đảm bảo được khả năng tồn tại vĩnh viễn.