Lúc đó, tôi cho rằng đây chỉ là phản ứng tức thời và khẳng định rằng tin tức này không phải là lý do đặc biệt quan trọng để bán vàng.

Việc PBoC không mua thêm vàng trong tháng 5 chắc chắn là điều đáng chú ý, nhưng không hẳn là tin tức động trời. Dừng mua vàng trong một tháng không có nghĩa là "Trung Quốc đã ngừng mua vàng hẳn" như một số hãng tin đã đưa tin.

Trung Quốc đã mua vàng tích cực trong 18 tháng liên tiếp trước đó, và là ngân hàng trung ương mua vàng nhiều nhất thế giới vào năm 2023. Họ đã chính thức bổ sung hơn 300 tấn vàng vào kho dự trữ.

Tuy nhiên, "chính thức" là từ khóa đáng chú ý. Nhiều nhà phân tích từ lâu tin rằng Trung Quốc đang nắm giữ lượng vàng lớn hơn nhiều so với báo cáo.

Jim Rickards đã chỉ ra trên Mises Daily vào năm 2015 rằng nhiều nhà phân tích tin rằng Trung Quốc đang giữ "ngoài sổ sách" vài nghìn tấn vàng trong một thực thể riêng biệt được gọi là Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước (SAFE).

Số vàng chính thức của Trung Quốc không hợp lý

Chen Long là nhà sáng lập và kinh tế trưởng của Plenum. Ông cũng là một nhà báo uy tín, chuyên viết nhiều bài về kinh tế Trung Quốc, thị trường tài chính và chính sách của chính phủ. Gần đây, ông Long đã viết một bài cho ThinkChina, một trang web tin tức có trụ sở tại Singapore, sau khi ông kiểm tra các con số về lượng vàng nắm giữ của Trung Quốc.

Ông phát hiện ra rằng các con số chính thức đơn giản là không khớp.

Ông Long bắt đầu bằng việc chỉ ra rằng việc mua vàng của PBoC chỉ là một phần nhỏ so với lượng vàng nhập khẩu của nước này. Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 1,400 tấn vàng vào năm 2023. Điều này bất chấp việc Trung Quốc được xếp hạng là nhà sản xuất vàng lớn nhất thế giới. Các mỏ của Trung Quốc đã đào được 375 tấn vàng trong năm 2023.

Nói cách khác, có rất nhiều vàng chảy vào Trung Quốc và nước này xuất khẩu rất ít.

Do PBoC quản lý chặt chẽ thị trường, chỉ một số ít ngân hàng thương mại được cấp giấy phép nhập khẩu vàng. Theo ông Long, tính đến cuối năm 2023, 17 ngân hàng, bao gồm 4 tổ chức nhà nước, báo cáo nắm giữ khoảng 1,016 tấn vàng.

Điều thú vị là lượng vàng nắm giữ của các ngân hàng thương mại này đã giảm dần kể từ khoảng năm 2016.

Trong khi đó, nhiều ngân hàng thương mại ở Trung Quốc không còn bán vàng cho công chúng do một vụ bê bối hàng hóa cách đây vài năm.

Khi bạn phân tích sâu vào các con số, tổng lượng vàng do PBoC, người mua lẻ và các ngân hàng thương mại lớn nắm giữ chỉ tăng thêm 431 tấn vào năm ngoái. Tổng nhập khẩu và sản xuất vàng đạt 1,775 tấn. Đó là một khoảng cách hơn 1,300 tấn.

Trong hai năm qua, đã có khoảng 2,700 tấn vàng không được tính đến.

Vậy, số vàng đó đã đi đâu?

Ông Long nói "Thông thường, người ta thấy có khoảng cách chênh lệch giữa các con số này, nhưng chúng thường chỉ ở mức tối đa vài trăm tấn. Một chênh lệch lớn như vậy là rất hiếm."

Vàng mất tích của Trung Quốc ở đâu?

Làm thế nào để lý giải về số vàng "mất tích" này? Ông Long đưa ra ba khả năng.

Thứ nhất, PBoC có thể đã mua nhiều vàng hơn mức báo cáo.

"Nếu PBoC đã tăng đáng kể lượng vàng nắm giữ, họ có thể muốn trì hoãn việc công bố đầy đủ để tránh gây sốc cho thị trường."
Nếu tất cả số vàng mất tích đó do ngân hàng trung ương nắm giữ, nó sẽ làm tăng gấp đôi dự trữ vàng được công bố của họ lên khoảng 5,000 tấn.

Ông Long lưu ý rằng PBoC đã từng trì hoãn báo cáo trước đây. Vào tháng 6/2015, PBoC đã tiết lộ việc tăng dự trữ vàng một lần lên 621 tấn. Rất khó có khả năng ngân hàng trung ương mua được tất cả số vàng đó chỉ trong một tháng.

Khả năng thứ hai là một phần số vàng mất tích được nắm giữ bởi quỹ đầu tư quốc gia của Trung Quốc.

Quỹ đầu tư quốc gia là một quỹ đầu tư do nhà nước sở hữu, nắm giữ thặng dư ngân sách của chính phủ.

“Xét cho cùng, quỹ đầu tư quốc gia cũng có thể không muốn đặt tất cả tiền của mình vào USD, nhưng Tổng công ty Đầu tư Trung Quốc (CIC) lại không tiết lộ họ sở hữu bao nhiêu vàng", ông Long nói.

Khả năng thứ ba là các con số khác đã bị làm giả. Các ngân hàng thương mại Trung Quốc có thể đã phóng đại việc giảm lượng vàng nắm giữ trong khi lượng vàng mua vào của các hộ gia đình bị đánh giá thấp.

“Mặc dù các ngân hàng trong nước báo cáo giảm đáng kể tài sản vàng, một số nhà đầu tư có thể đã chuyển sang các ngân hàng nước ngoài cũng được cấp phép nhập khẩu vàng. Họ có thể đã tăng lượng vàng nắm giữ mà không tiết lộ, mặc dù chúng tôi nghi ngờ rằng những gia tăng đó không thể hoàn toàn bù đắp cho sự sụt giảm lượng vàng nắm giữ tại các ngân hàng Trung Quốc.”

Với việc thiếu minh bạch ở Trung Quốc, có lẽ chúng ta sẽ không bao giờ biết chính xác số vàng đó đã đi đâu.

Như Chris Powell đã viết gần đây, "Các tổ chức tin tức tài chính chính thống dường như vẫn chưa nhận thấy rằng những tuyên bố chính thức về trữ lượng vàng, nói một cách lịch sự, là không đáng tin cậy."

Điều đó có nghĩa là chúng ta sẽ không bao giờ biết chắc chắn chính phủ Trung Quốc và ngân hàng trung ương của họ nắm giữ bao nhiêu vàng. Tuy nhiên, bạn không cần phải là một người theo thuyết âm mưu hoang dã để nghĩ rằng Trung Quốc có thể đang sở hữu nhiều vàng hơn mức họ tiết lộ.