Kể cả khi Fed đang chuẩn bị nâng lãi suất, cần nhiều tháng để thấy được ảnh hưởng thực sự.

Đó là vì Fed không thể cứ thế bắt giá giảm xuống. Họ chỉ có thể thắt chặt cung tiền và cầu nguyện rằng mọi chuyện sẽ ổn. Họ làm điều đó thông qua việc tăng lãi suất, bắt đầu từ tháng Ba năm nay, với kỳ vọng giảm bớt áp lực giá cả.

Theo Joseph Brusuelas, kinh tế trưởng tại RSM, một công ty dịch vụ kế toán, “Fed sẽ nỗ lực hạn chế áp lực giá cả dai dẳng. Ta nên kỳ vọng rằng những gì Fed làm lúc này phải chờ sang quý IV và năm sau mới có hiệu quả.”

Những kỳ vọng vào Fed được đẩy cao sau khi báo cáo CPI tháng Một ghi nhận lạm phát tăng 7.5% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng nhanh nhất kể từ năm 1982, khi kinh tế Mỹ đang chìm trong lạm phát đình trệ.

Giả cả đã tăng trên mọi phương diện. Chỉ trong tháng Mười Hai, ngũ cốc tăng 1.8%, thịt heo tăng 2.5% còn cá tươi tăng 2.4%, khi giá thực phẩm, năng lượng và nhà ở đều nhảy vọt.

Thị trường đang kỳ vọng Fed sẽ tăng lãi suất 25bp trong tháng Ba, thậm chí một số còn dự báo tăng 50bp. Phố Wall dự báo ít nhất 5 lần tăng lãi suất trong năm nay.

Nhưng chính sách tiền tệ có một độ trễ nhất định, nên phải cần chút thời gian trước khi ảnh hưởng lên nền kinh tế trở nên rõ ràng. Giới chuyên gia tin rằng cần 6 tháng tới 1 năm để những nỗ lực của Fed bắt đầu có hiệu quả.

“Hiện tại, Fed chỉ có thể ngồi chơi xơi nước. Họ không thể làm gì trước cảnh lạm phát tăng, ít nhất là trong ngắn hạn,” Brusuelas nói thêm.

Về dài hạn, tăng lãi suất sẽ có hiệu quả cao trong kìm hãm lạm phát.

“Vấn đề thời gian”

Lãi suất cao khiến chi phí vay nợ tăng, làm giảm tín dụng. Cùng với đó, “tiền đắt” cũng khiến USD mạnh lên, tăng sức mua của người tiêu dùng.

Nếu điều này nghe hơi đơn giản, thì nó đúng là như vậy. Fed không thể trực tiếp giảm giá cả như tiệm bánh mỳ khuyến mãi.

Còn một vấn đề khác, đây không phải là lạm phát bình thường, tăng do tín dụng tăng. Đây là lạm phát trực tiếp do hàng núi tiền chính phủ liên bang đã bơm ra để kích thích kinh tế sau đại dịch, và gián tiếp do Fed nới lỏng định lượng và giữ lãi suất gần 0.

“Ta đang trong chu kỳ tài sản, không phải chu kỳ tín dụng. Theo Steven Blitz, kinh tế trưởng về Mỹ tại TS Lombard. “Lạm phát hiện tại là kết quả của lượng tài sản lớn đổ vào các hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ lẻ. Tiền được tiêu trong thời kỳ cung không đủ cầu.”

Và Fed cũng đã nói rằng lạm phát “tạm thời” suốt năm 2021, tăng do các yếu tố liên quan đến đại dịch như nhu cầu hàng hóa tăng mạnh hơn dịch vụ, hay tắc nghẽn chuỗi cung ứng.

Nhưng áp lực giá cả lại mạnh và dai dẳng hơn những gì các nhà hoạch định chính sách đã dự báo.

Sau nhiều tháng làm ngơ, Fed lúc này phải thực hiện những việc đúng ra phải làm từ trước, nhưng lại thông qua các kênh gián tiếp.

“Cách duy nhất Fed có thể làm là tăng sức mạnh USD, giảm chi phí nhập khẩu,” Blitz nói thêm. “Nó không chỉ đơn thuần giảm chi phí nhập khẩu, mà còn tăng giá cả ngoài nước Mỹ, giảm chi phí lao động.”

Fed sẽ phải tìm cách làm liều thuốc của mình không xấu như căn bệnh. Tăng lãi suất chống lạm phát không được hãm lại nền kinh tế, gây ảnh hưởng đến những người thu nhập nhấp mà những chính sách này đúng ra phải giúp đỡ.

“Fed có hãm được lạm phát không? Có chứ. Nhưng vấn đề là, điều gì xảy ra sau đó? Cái đấy, chỉ có thời gian mới nói được.”