Tuần đầu tiên của năm mới nhưng chúng ta vẫn được chứng kiến những điều giống như năm cũ. Thị trường chứng khoán vẫn tăng điểm hết sức ấn tượng, mặc dù đối mặt với những sự rủi ro tiềm ẩn, như cuộc bạo loạn tại Điện Capitol của Hoa Kỳ nhằm lật đổ chiến thắng của Tổng thống đắc cử Joe Biden, hay việc Tổng thống Trump có nguy cơ bị mãn nhiệm sớm hơn ngày 20/1 và một bảng lương phi nông nghiệp tháng 12 cho thấy nước Mỹ bị mất đi 140,000 việc làm. Chỉ số S&P 500 tăng 1.83% trong tuần vừa rồi, thiết lập một mức cao kỷ lục mới tại 3,826.69 điểm.

Nhưng đối với những người theo dõi thị trường, có lẽ điểm nhấn trong tuần vừa rồi đó là sự kiện lợi suất trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ 10 năm vượt mốc 1%, song song với đà tăng của thị trường chứng khoán. Lợi suất trái phiếu Kho bạc là cơ sở để xác định chi phí đi vay của chính phủ, doanh nghiệp và thậm chí cá nhân, đã tăng vượt ngưỡng tâm lý quan trọng 1% vào ngày 06/01, và kết thúc tuần ở mức 1.12%, cao nhất kể từ tháng 3. Một trong những lý do để giải thích đà tăng của thị trường chứng khoán trong năm 2020 ngay cả khi đại dịch COVID-19 xuất hiện khiến nền kinh tế trải qua cuộc suy thoái tồi tệ nhất kể từ cuộc Đại khủng hoảng 1930, đó là lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ thấp hơn 1%.

Rõ ràng, không ai muốn sở hữu trái phiếu có lợi suất thấp trừ những lý do thực sự đặc biệt. Hơn nữa, lập luận bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền đơn giản, bạn sẽ thấy rằng lãi suất thấp sẽ làm cho các dòng tiền trong tương lai mang lại nhiều giá trị hơn trong hiện tại, giải thích cho đà tăng trên thị trường chứng khoán mặc dù các doanh nghiệp không ghi nhận sự tăng trưởng trong lợi nhuận của họ.

Theo logic như vậy, lợi suất tăng sẽ dẫn đến sự dè chừng hơn trong việc đặt cược vào đà tăng của thị trường chứng khoán. Điều đó đã chưa đến và có thể sẽ không sớm xảy ra.

Thứ nhất, lợi suất thực (được tính bằng lợi suất danh nghĩa trừ đi lạm phát cơ bản) vẫn ở mức âm kể từ giữa năm 2019, tạo động lực lớn để tìm kiếm các khoản đầu tư ngoài tài sản có thu nhập cố định như trái phiếu.

Thứ hai, Fed vẫn duy trì kế hoạch bơm ít nhất 120 tỷ USD mỗi tháng vào thị trường tài chính thông qua việc mua trái phiếu để hỗ trợ nền kinh tế. Như đã nói ở trên, lượng tiền được bơm vào thị trường nợ sẽ chảy qua các tài sản khác bởi rất ít nhà đầu tư muốn nắm giữ trái phiếu có lợi suất quá thấp.

Thứ ba là kịch bản Blue Wave đã xảy ra, làm tăng khả năng có một gói kích thích tài khóa lớn, đi kèm với đó là khoản trợ cấp cá nhân $2,000 gần như ngay lập tức sau lễ nhậm chức của Biden. “Chính trị là một trong hai yếu tố tác động lên nền kinh tế và các doanh nghiệp, cũng như việc định giá tài sản. Tương lai kinh tế của đất nước sau khi thoát khỏi đại dịch vẫn đầy hứa hẹn.”, theo Nick Colas, đồng sáng lập của DataTrek Research.

Những khoản tiền này có thể sẽ làm tăng tốc nền kinh tế. Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp ở mức 6.7%, nhưng không có nghĩa là người Mỹ không thể sử dụng khoản tiền được trợ cấp để chi trả cho các nhu cầu thiết yếu. Thay vào đó, các khoản tiết kiệm tăng lên nhờ các biện pháp kích thích trước đó và các lợi ích phóng khoáng đến từ chính phủ. Tim Duy, một chuyên gia Bloomberg Opinion đã lưu ý rằng khoản tiết kiệm dư thừa trong nền kinh tế có thể lên tới con số kỷ lục 1.4 nghìn tỷ USD. Số tiền này có thể nhanh chóng chạm mức 2 nghìn tỷ USD, Nhà kinh tế trưởng Tom Porcelli của RBC Capital Markets đã viết trong một nghiên cứu gần đây.

Khi được Bloomberg hỏi về việc bạn đã làm gì với khoản trợ cấp $600 được chính phủ giải ngân đến tận tay người tiêu dùng trong gói kích thích CARES Act, Albert Lewis III, một sinh viên 19 tuổi của Đại học Bang Iowa cho biết anh đã quyết định sử dụng số tiền này để đầu tư thông qua tài khoản đầu tư Robinhood của anh.

“Tôi chưa cần $600 ngay lúc này, tôi đang đầu tư với hy vọng biến nó thành một thứ gì đó hơn thế nữa vào lúc tôi cần. $600 sẽ không biến thành $10,000 ngay trong một năm, nhưng nếu tôi đầu tư ngay bây giờ, trong 40 năm nữa, nó sẽ đáng giá hơn nhiều.”

Chắc chắn, có rất yếu tố tiềm ẩn cản trở xu hướng tăng của thị trường chứng khoán. Đầu tiên, đảng Dân chủ chỉ chiếm đa số mỏng trong Thượng viện (51-49) và một người trợ lý của Thượng nghị sĩ Joe Manchin đã tiết lộ vào thứ Sáu tuần vừa rồi rằng đảng Dân chủ chưa sẵn sàng bỏ phiếu để nâng khoản trợ cấp cá nhân. Và Biden đã tuyên bố sẽ tăng thuế thu nhập và thuế lương cho những cá nhân và tổ chức kiếm được hơn $400,000 mỗi năm, những điều này có thể làm nhụt chí họ.

Nhưng miễn là chính phủ và Fed đang hỗ trợ nền kinh tế bằng tiền mặt miễn phí, thì thật khó để không lạc quan. Và điều đó đúng ngay cả khi lợi suất trái phiếu tiếp tục tăng cao hơn.