Có thể nhìn qua một loạt các tin tức đầy ấn tượng từ Mỹ gần đây: xe taxi tự lái và việc thu hồi lại một tên lửa nặng 3,700 tấn sau khi phóng vào vũ trụ. Việc huy động vốn khổng lồ của OpenAI. Giá trị vốn hóa gần 3.5 nghìn tỷ USD của Nvidia.

Còn thành tựu của châu Âu? Chai nhựa có nắp mới? Thật sự khó có thể kể ra những điểm nổi trội.

Các nhà lập pháp châu Âu là những người dẫn đầu thế giới về thiết lập quy định trí tuệ nhân tạo. Và yêu cầu bắt buộc về báo cáo rủi ro khí hậu và các yếu tố liên quan đến ESG (môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp).

Nhưng các nhà đầu tư sẽ không hứng thú với công ty bị gánh nặng bởi những điều vô nghĩa như chỉ thị thẩm định về tính bền vững doanh nghiệp mới (CSDDD), lực lượng chuyên trách về các công bố tài chính liên quan đến khí hậu (TCFD) hoặc chỉ thị về báo cáo tính bền vững doanh nghiệp (CSRD).

Đặc biệt khi các nhà quản lý ở Mỹ được tự do thay đổi trong khi vẫn giúp các công ty tạo ra lợi nhuận. Lợi nhuận của các công ty sẽ được các nhà đầu tư xem xét lại trong vài tuần tới, khi mùa báo cáo kết quả kinh doanh quý 3 bước vào giai đoạn chính.

Tuy nhiên, báo cáo kết quả kinh doanh quan trọng, nhưng không phải lúc nào cũng như nhà đầu tư mong đợi. Hãy nghĩ về những gì xảy ra khi Apple hoặc Hung Poo (một công ty bất động sản Đài Loan) công bố kết quả của họ. Chúng có thể cao hơn, thấp hơn hoặc ngang bằng với các con số trước đó, nhưng cũng có thể so sánh với kỳ vọng của thị trường.

Các con số trong quá khứ không thay đổi, trong khi các ước tính kết quả kinh doanh - do công ty hướng dẫn hoặc dự báo của các nhà phân tích - lại thay đổi thường xuyên. Trước khi mùa báo cáo của Mỹ bắt đầu vào thứ Sáu tuần trước, dự báo tăng trưởng ở mức 4.3% so với năm trước. Vào mùa hè, con số này là 7%, dựa trên dữ liệu của FactSet.

Nhưng kỳ vọng tăng trưởng dường như không ảnh hưởng nhiều đến giá cổ phiếu. Thực tế, theo nghiên cứu của Axa Investment Managers, các cổ phiếu có mức tăng trưởng dự kiến cao nhất toàn cầu lại thực sự kém hiệu quả hơn.

Điều quan trọng là mức tăng hoặc giảm thu nhập thực tế của công ty. Điều quan trọng hơn là liệu chúng có gây bất ngờ cho thị trường hay không. Dữ liệu của Axa trong 25 năm qua cho thấy ngay cả những công ty tăng trưởng chậm nhất cũng vượt qua chỉ số nếu họ tạo ra bất ngờ tích cực. Nhưng các công ty tăng trưởng cao nhất thì không.

Đó là sức mạnh của thị trường chứng khoán Mỹ, vốn đã tăng thêm gần 10 nghìn tỷ USD giá trị vốn hóa thị trường vào năm 2024 cho đến nay. Hàng năm, thị trường này luôn chứng kiến lợi nhuận vượt quá kỳ vọng. Cách đây 30 năm, các công ty trong S&P 500 có quy mô 35 USD/cổ phiếu. Năm nay, con số 250 USD là có thể.

Còn quý này thì sao? Có lý do để tin rằng các công ty sẽ vượt mức kỳ vọng một lần nữa. Trong khi dự báo tăng trưởng thu nhập chỉ hơn 4% - tức là kết quả yếu nhất trong một năm - dự báo của các công ty ở mức 16%, theo dữ liệu của Bloomberg.

Điều này cho thấy nhiều bất ngờ tích cực có thể sẽ đến, có thể phản ánh ba quý đầu tiên của năm, khi kỳ vọng tăng trưởng ở mức 3.8%, nhưng kết quả gấp đôi con số đó. Một phần mười công ty trong S&P 500 đã công bố báo cáo và ba phần tư trong số đó có kết quả tích cực.

Mặt khác, cũng có những dấu hiệu đáng lo ngại đối với những người bearish cổ phiếu để có thể mua vào. Trước mùa báo cáo, chỉ số điều chỉnh thu nhập của Citigroup là tiêu cực nhất kể từ cuối năm 2022.

Điều này cũng làm cho dự báo tăng trưởng đồng thuận 14% của năm sau trở nên cực đoan hơn - đặc biệt là khi đạt được điều này sẽ khiến mức tăng trung bình sau Covid là 9% mỗi năm. Trong 36 năm qua, tốc độ tăng trưởng EPS hàng năm của S&P ở mức 6.6%.

Chỉ trong tháng này, vị thế short với quỹ ETF SPDR theo dõi cổ phiếu Mỹ đã tăng gấp đôi theo tỷ lệ cổ phiếu đang lưu hành, dựa trên số liệu của HIS Markit.

Vì vậy, thị trường cần theo dõi những bất ngờ trong vài tuần tới. Trong thập kỷ qua, S&P 500 đã vượt dự báo với mức trung bình gần 7% và thường gây bất ngờ tích cực 37 trong số 40 quý vừa qua.

Có những điều thú vị nào khác về mùa báo cáo thu nhập của Mỹ mà các nhà đầu tư nên biết? Những người nghiên cứu hành vi có thể thích thú với một bài báo trên Journal of Financial Economics cho thấy rằng giá cổ phiếu sẽ bị ảnh hưởng trong ngày các công ty công bố kết quả kinh doanh.

Điều đáng lo ngại hơn là một nghiên cứu từ năm 2021 tiết lộ rằng việc các công ty luôn vượt qua kỳ vọng tăng trưởng là nhờ điều chỉnh kết quả quý trước. Thực tế, điều này phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn là các con số báo cáo ngày càng khác biệt so với dữ liệu tài khoản quốc gia chính thức của Mỹ.

Kết quả bị điều chỉnh, nói cách khác. Việc không bao gồm khấu hao tài sản vô hình luôn được ưa chuộng, cũng như loại bỏ các chi phí kiện tụng (bất kể tần suất xảy ra). Một phân tích của Calcbench cho thấy mức tăng EPS trung bình so với các quy tắc kế toán tiêu chuẩn đã tăng gần 30% vào năm ngoái.

Nhưng dường như không ai quan tâm rằng lợi nhuận báo cáo là “hư cấu”. Dù sao thì các doanh nghiệp vẫn phải vượt qua con số quý trước, vốn cũng đã được điều chỉnh tương tự. Đây là điều đáng suy ngẫm khi đánh giá các bội số định giá.