Việc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc bất ngờ công bố cắt giảm mạnh lãi suất vay vào đầu tuần là động thái mới nhất gây bất ngờ kể từ khi Thống đốc Pan Gongsheng nhậm chức vào mùa hè năm ngoái. Tại cuộc họp báo vào tháng trước, ông đã gây sốc với việc giảm mạnh tỷ lệ dự trữ bắt buộc của các ngân hàng.

Các động thái này phản ánh nỗ lực của PBOC nhằm tăng cường hỗ trợ để kích thích kinh tế. Phạm vi hành động của ngân hàng trung ương vẫn bị hạn chế bởi rủi ro đồng tiền nội địa suy yếu, khiến các khoản nợ chồng chất và tiêu hao dư địa chính sách cần thiết sau này nếu quá trình giảm phát và suy thoái bất động sản dai dẳng và ngày càng tồi tệ hơn.

Nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Pantheon Macro Economics Duncan Wrigley cho biết: "Việc PBOC liên tục tạo bất ngờ có thể nhằm mục đích thu hút sự chú ý nhiều hơn và thay đổi tâm lý đầu tư, như vậy có thể có nhiều lợi ích hơn. Chúng tôi nhận thấy có nhiều khả năng PBOC sẽ tìm cách gây bất ngờ cho thị trường một lần nữa.”. Thị trường có phần bất ngờ với PBOC, nhưng có vẻ không bị tác động nhiều.

Chỉ số CSI 300 chỉ tăng 0.2% vào ngày cắt giảm lãi suất, trong khi đà tăng ban đầu sau khi hạ tỷ lệ dữ trữ bắt buộc (RRR) đã bốc hơi trong những ngày tiếp theo do các nhà đầu tư vẫn lo ngại về rủi ro kinh tế. USD/CNY đã ổn định trong khoảng từ 7.1 -7.2 trong năm nay. Lợi suất TPCP Trung Quốc đã giảm do kỳ vọng vào việc Trung Quốc sẽ nới lỏng chính sách hơn nữa.

Nhà phân tích tại MIB Securities Hong Kong Sonija Li cho biết: “Những hành động chính sách mạnh mẽ hơn để hỗ trợ nền kinh tế có thể vẫn cần thiết để thúc đẩy tâm lý chung”.

Các động thái tthay đổi chính sách trong thời gian qua:

• Tháng 6/2023: PBOC tiên phong nới lỏng chính sách bằng cách cắt giảm lãi suất ngắn hạn.
• Tháng 8/2023: PBOC bất ngờ hạ lãi suất xuống mức thấp nhất trong ba năm.
• Tháng 12/2023: Các nhà hoạch định chính sách bơm tiền kỷ lục thông qua các khoản vay kỳ hạn 1 năm.
• Tháng 1/2024: Chủ tịch Pan thông báo về việc cắt giảm mạnh tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) trong một cuộc họp báo.
• Tháng 2/2024: Các ngân hàng Trung Quốc giảm lãi suất cơ bản các khoản vay thế chấp xuống mức thấp nhất từ trước đến nay.

Những động thái mới nhất và những nỗ lực gần đây nhằm ổn định thị trường chứng khoán trị giá 7 nghìn tỷ USD thể hiện quyết tâm lớn hơn của Pan và các nhà lãnh đạo chính phủ khác nhằm thúc đẩy niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường. Tuy nhiên, một số nhà đầu tư cho rằng cần có những chính sách mạnh mẽ hơn để giải quyết những thách thức tăng trưởng của nền kinh tế trong lâu dài.

Chuyên gia kinh tế về thị trường mới nổi tại Absolute Strategy Research Adam Wolfe cho biết: “Pan dường như sẵn sàng thực hiện những bước đi lớn hơn khi thay đổi chính sách so với người tiền nhiệm của ông ấy đã làm”. Nhưng PBOC “sẽ vẫn thận trọng” và ông nói thêm rằng ông không mong đợi bất kỳ thay đổi chính sách mạnh mẽ nào trong năm nay. PBOC tuân theo Hội đồng nhà nước, cơ quan đại biểu của Trung Quốc và không phải là một ngân hàng trung ương độc lập như các ngân hàng trung ương lớn khác. Đó là một hạn chế khác đối với Pan và khả năng điều hành của ngân hàng trung ương.

Rủi ro của những lần gây sốc từ PBOC là có thể làm giảm tính minh bạch và có nguy cơ xóa đi những nỗ lực của Yi Gang - người tiền nhiệm của Pan. Giám đốc ngân hàng đầu tư Chanson ở Bắc Kinh Shen Meng cho biết: “Những động thái càng bất ngờ thì càng có ít tính nhất quán”.

Nhà kinh tế học của Bloomberg Chang Shu và David Qu cho biết: “Việc bất ngờ cắt giảm mạnh lãi suất cơ bản kỳ hạn 5 năm vào thứ Ba cho thấy các ngân hàng còn dư địa để giảm lãi vay. Biên độ lợi suất trái phiếu doanh nghiệp vẫn có thể lên tới 20bps ngay cả khi PBOC không thay đổi.”

Chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Gavekal Dragonomics He Wei cho biết một rủi ro khác là khi PBOC không đáp ứng được kỳ vọng của thị trường, các nhà đầu tư có thể thấy sốc hơn. Ví dụ như khi PBOC quyết định không cắt giảm lãi suất vào tháng 1 đã phá vỡ kỳ vọng và gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý nhà đầu tư. Ông nói: “Thị trường vui mừng khi các động thái chính sách vượt quá kỳ vọng. Vấn đề là khi bạn có những động thái đáng thất vọng và không có lời giải thích thực sự nào, các nhà đầu tư sẽ có xu hướng nghĩ tới diễn biến xấu nhất”.