Phân tích chuyên sâu: Điều gì sẽ xảy ra nếu không có thoả thuận Brexit?
Anh và Liên minh châu Âu đang xoay sở tìm cách đạt được một thỏa thuận thương mại đầy khó khăn, và nếu thất bại sẽ gây ra những hậu quả nặng nề. Dưới đây là những điểm nhấn quan trọng nếu kịch bản không đạt được thoả thuận thương mại.
Tác động lên Bảng Anh
Giới đầu tư và ngân hàng đều dự báo rằng một thỏa thuận sẽ xảy ra, vì vậy nếu không có thỏa thuận, đồng Sterling sẽ chịu áp lực, theo các tổ chức giao dịch ngoại hối lớn.
Kết quả cuộc trưng cầu dân ý gây sốc vào ngày 24 tháng 6 năm 2016 đã khiến đồng bảng Anh giảm 8% so với đô la Mỹ, mức giảm lớn nhất trong một ngày kể từ thời kỳ tỷ giá hối đoái thả nổi tự do bắt đầu vào những năm 1970.
Con số đó gần gấp đôi so với mức giảm 4.3% vào ngày 16 tháng 9 năm 1992, khi George Soros “đánh sập BOE” sau khi đặt cược của ông vào sự suy yếu của đồng bảng Anh là công cụ khiến đồng tiền này thoát khỏi Cơ chế Tỷ giá hối đoái Châu Âu.
Thương mại
Anh sẽ không được hưởng mức thuế 0% khi tiếp cận Thị trường chung châu Âu gồm 450 triệu người tiêu dùng.
Anh sẽ quay về với các điều khoản của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) trong giao dịch thương mại với khối 27 quốc gia, khiến nước này trở nên xa vời với đối tác thương mại lớn nhất là Australia.
Anh sẽ áp đặt mức thuế toàn cầu mới của Vương quốc Anh (UKGT) đối với hàng hóa nhập khẩu của EU trong khi EU sẽ áp đặt mức thuế chung từ bên ngoài đối với hàng hóa nhập khẩu của Anh. Các hàng rào phi thuế quan có thể cản trở thương mại, với dự đoán giá cả sẽ tăng đối với người tiêu dùng và doanh nghiệp.
Giao thương biên giới có nguy cơ bị gián đoạn, đặc biệt là các khu vực quan trọng, với tình trạng thiếu hụt lương thực thực phẩm có thể xảy ra, khi Anh nhập khẩu tới 60% thực phẩm tươi sống.
Những gián đoạn này sẽ được cảm nhận rõ ràng nhất bởi các lĩnh vực phụ thuộc vào các chuỗi cung ứng bao gồm ô tô, thực phẩm và đồ uống. Những ngành khác có khả năng bị ảnh hưởng như dệt may, dược phẩm, hóa chất và dầu mỏ.
EU là đối tác thương mại lớn nhất của Anh, chiếm 47% kim ngạch xuất nhập khẩu của khối này vào năm 2019. Nước này thâm hụt thương mại 79 tỷ bảng Anh (106 tỷ USD) với EU, thặng dư dịch vụ 18 tỷ Bảng và thâm hụt 97 tỷ Bảng trong lĩnh vực hàng hóa.
Ngay cả khi kết thúc với một thỏa thuận, thì Anh cũng sẽ phải chuẩn bị cho kịch bản 7,000 xe tải đi đến lục địa này có thể mắc kẹt và chất đống ở quận Kent, miền Nam nước Anh.
Nền kinh tế
Theo dự báo của Văn phòng quản lý Ngân sách (OBR), một Brexit không thoả thuận sẽ làm giảm 2% sản lượng kinh tế của Anh vào năm 2021 trong khi làm tăng lạm phát, thất nghiệp và nợ công.
OBR cho biết thuế quan theo quy định của WTO và sự gián đoạn biên giới sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến các bộ phận của nền kinh tế như ngành sản xuất đang hồi phục tương đối đều đặn sau đại dịch COVID-19.
Những tác động tiêu cực lâu dài có thể gây tốn kém cho cả Anh và 27 thành viên EU còn lại. Đức, nền kinh tế lớn nhất Châu Âu, là đối tác thương mại lớn nhất của Anh ở EU.
Tác động của cú shock sẽ không chia đều trên toàn lục địa châu Âu, với những quốc gia có khả năng bị ảnh hưởng nặng nề nhất bao gồm Ireland, Hà Lan, Bỉ, Pháp, Luxembourg, Malta và Ba Lan.
Viện Nghiên cứu Kinh tế Halle đã dự báo rằng các công ty EU xuất khẩu sang Anh có thể mất hơn 700,000 việc làm nếu không có thỏa thuận thương mại nào được thống nhất.
Bắc Ireland
Cả hai bên đều muốn tránh một biên giới cứng nhắc giữa Bắc Ireland của Vương quốc Anh và Cộng hòa Ireland trong EU. Việc thực hiện nghị định thư Bắc Ireland của Hiệp ước Brexit sẽ rất phức tạp nếu không có thỏa thuận thương mại.
Theo hiệp ước, Bắc Ireland vẫnnằm trong thị trường hàng hóa duy nhất của EU và tuân thủ các quy tắc hải quan sau ngày 31 tháng 12, không giống như phần còn lại của Vương quốc Anh.
Việc kiểm tra, quy định và thủ tục giấy tờ sẽ hoạt động như thế nào giữa Anh và Bắc Ireland vẫn chưa rõ ràng. Nhưng nếu không có một thỏa thuận thương mại, sự chia rẽ giữa Anh và Bắc Ireland sẽ trở nên rõ ràng hơn.
Brexit không có thỏa thuận thương mại có thể cho phép Bắc Ireland trở thành cửa sau vào thị trường chung của EU, do đó làm dấy lên bóng ma về một biên giới cứng trên đảo Ireland lần đầu tiên kể từ một thỏa thuận hòa bình năm 1998.
Hiệp ước Thứ Sáu Tốt lành năm 1998 đã chấm dứt ba thập kỷ bạo lực giữa những người theo chủ nghĩa Liên minh Tin lành ủng hộ sự cầm quyền của Anh và những người theo Công giáo muốn một Ireland thống nhất.
Gay gắt
Cả hai bên có thể sẽ đổ lỗi cho nhau về bất kỳ sự hỗn loạn nào sau khi không có thỏa thuận và châu Âu sẽ bị chia rẽ khi khu vực này phải đối mặt với những thách thức từ sự trỗi dậy của Trung Quốc, sự quyết đoán của Nga và sự bùng phát tiếp tục từ đại dịch COVID-19.
Một thất bại như vậy có thể làm lung lay khối EU được tạo ra để gắn kết các quốc gia đổ nát ở châu Âu thành một cường quốc toàn cầu sau Thế chiến thứ hai.
EU sẽ đánh mất một trong những cường quốc quân sự và tình báo hàng đầu của châu Âu, nền kinh tế lớn thứ hai và là thủ đô tài chính duy nhất để cạnh tranh với New York. Nước Anh sẽ đơn độc, bị phụ thuộc nhiều hơn vào liên minh với Hoa Kỳ.
Anh cũng đang thúc đẩy đạo luật được gọi là Dự luật Thị trường Nội bộ cho phép nước này phá bỏ các phần của Hiệp ước Brexit năm 2020 liên quan đến Bắc Ireland, không rõ nước này sẽ thực hiện thỏa thuận tới mức nào.
Thành phố London
London, thủ phủ tài chính quốc tế của thế giới, đã sẵn sàng cho Brexit vì một thỏa thuận thương mại sẽ không bao giờ ảnh hưởng ngành công nghiệp cạnh tranh nhất thế giới của Anh.
Trong khi hầu hết các ngân hàng và nhà đầu tư đã tìm mọi cách để điều hướng việc Anh rời khỏi khối, tác động lâu dài của một Brexit gay gắt sẽ không thể đoán trước và EU có thể sẽ cố gắng giành thêm thị phần từ Thành phố London.
London là trung tâm của thị trường ngoại tệ giao dịch 6.6 nghìn tỷ đô la/ngày của thế giới, chiếm 43% doanh thu toàn cầu. Đối thủ cạnh tranh EU gần nhất của nó, Paris, chiếm khoảng 2%.
Thủ đô của Anh cũng là trung tâm giao dịch đồng Euro toàn cầu, một vấn đề tiềm ẩn gây đau đầu cho ECB.