Các ngân hàng trung ương không phải là chuyên gia dịch tễ, và rõ ràng họ sẽ không biết Covid-19 sẽ đi về đâu. Kiểu chính sách hỗ trợ trong 2 thập kỷ gần đây rất khó để biện minh, và không nên kéo dài.

Sẽ có thách thức khi các quan chức và nhà đầu tư điều chỉnh với mô hình mới. Các nhà hoạch định chính sách đối mặt với tình trạng lạm phát gia tăng đang tỏ ra cứng đầu hơn với triển vọng phục hồi kinh tế. Omicron có vẻ như sẽ làm trầm trọng thêm khủng hoảng chuỗi cung ứng vốn đang khiến lạm phát tăng nhanh một cách báo động. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) gần đây đã báo trước việc cắt giảm dự báo tăng trưởng và cảnh báo các ngân hàng trung ương nên cảnh giác.

Làm cách nào khác để giải thích những cú sốc truyền thông gần đây ở Hoa Kỳ, Châu Âu và Châu Á? Các NHTW đã từng đầu tư rất nhiều vào việc dự báo các hành động trong tương lai đến nỗi dữ liệu gần như chỉ là thứ yếu. Ý tưởng này là để ngăn chặn những biến động thị trường trước những điều bất ngờ, nhưng những bất ngờ đó đã được chú ý gần đây và sự phụ thuộc vào dữ liệu có vẻ đang tăng dần.

Nhìn lại, những định hướng chính sách có lẽ chỉ hoạt động trơn tru khi lạm phát dễ dự đoán được ở mức thấp. Nó dựa trên sự ít biến động. Nhưng thế giới lúc này lại không thiếu thứ đó.

Đó là bối cảnh quan trọng để hiểu được không chỉ sự xoay chuyển của Chủ tịch Jerome Powell vào tuần trước, mà cả quyết định gây sốc của BoE vào tháng 11 khi không tăng lãi suất. Đầu tháng trước, các nhà giao dịch ở Úc đã phỏng đoán xem các quan chức sẽ làm gì với mục tiêu trái phiếu kỳ hạn 3 năm sau khi không thể can thiệp để bảo vệ nó. Cuối cùng, RBA đã buông xuôi. Nếu họ chọn giữ nguyên mục tiêu, hàng tháng thống đốc Lowe sẽ phải đưa ra một tuyên bố rất khó xử. (RBA giữ chính sách không thay đổi vào thứ Ba sau cuộc họp tháng 12; ngân hàng sẵn sàng kiên nhẫn với lãi suất và sẽ đánh giá chương trình QE của mình vào tháng Hai.)

Đã có một chút gì đó của chủ nghĩa xét lại sau ngày chủ tịch Fed điều trần trước Quốc hội. Bỏ qua quan điểm lạm phát tạm thời và đánh tiếng thắt chặt nhanh hơn đã được đánh giá là lẽ thường và là cách phản ứng thận trọng duy nhất để đối phó với lạm phát gia tăng. Nhưng quan điểm đó cũng vượt qua khoảng cách giữa những nhận xét của ông ấy và giọng điệu nhẹ nhàng trong văn bản đã chuẩn bị của trước, vốn có phàn ôn hòa khi đánh giá về omicron.

Kể từ taper tantrum năm 2013, các quan chức đã cố gắng không nhắc tới vào chính sách của NHTW, làm cho quá trình trở nên nhàm chán nhất có thể. Nhưng cách này có vẻ không còn hiệu quả nữa.

Sẽ có nhiều phương pháp tốt hơn để định hướng chính sách. Omicron có thể là yếu tố thúc đẩy tăng trưởng, nhưng đừng mong đợi các NHTW xoay chiều sang ôn hòa. Lý do mà các cơ quan quản lý tiền tệ có thể hỗ trợ tăng trưởng trong quá khứ, là lạm phát không cao như giờ. Mất đi điều đó, không thể nói trước được điều gì cả.

Định hướng chính sách luôn thay đổi. Năm 2015, dot plot của Fed dự báo 4 lần tăng lãi suất, nhưng thực tế chỉ có một lần. Tương tự, Fed đã dự báo bốn lần tăng trong năm 2016; nhưng thực tế cũng chỉ có một lần. Nhưng chúng là những ngoại lệ chứ không phải là bình thường. Nhìn chung, định hướng chính sách, khi gặp sai sót, vẫn thường ủng hộ chính sách nới lỏng hơn. Các quan chức luôn muốn chỉ ra rằng họ đang dự báo, chứ không hứa hẹn, và phần lớn mọi người không hề để tâm.

Công cụ này vẫn sẽ tồn tại ở một số hình thức, nhưng không bao giờ đáng tin cậy hoàn toàn. Dựa trên các sự kiện gần đây, dự đoán theo ngày hoặc tuần đã đủ tốt. Hiện tại chúng ta đang ở một thời điểm không khác gì màn kết của “Phù thủy xứ Oz”. Giọng nói tuyệt vời và mạnh mẽ đằng sau bức màn lại là của một người đàn ông nhỏ bé, đang điên cuồng mày mò với một thế giới nằm ngoài tầm kiểm soát của anh ta.