Lãnh đạo Đa số Thượng viện Mitch McConnell, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và Lãnh đạo đảng Dân chủ Thượng viện Chuck Schumer đã công bố hiệp định vào Chủ nhật. Văn bản lập pháp vẫn đang được viết, nhưng Hạ viện dự kiến ​​sẽ bỏ phiếu vào thứ Hai, sau đó là Thượng viện.

Kế hoạch này sẽ cung cấp khoản tiền $600 cho hầu hết người Mỹ và $300 mỗi tuần cho các khoản trợ cấp thất nghiệp cho đến tháng 3, theo các nhà lập pháp và phụ tá. Các chương trình sắp hết hạn dành cho lao động hợp đồng và người thất nghiệp dài hạn cũng sẽ tiếp tục.

Sẽ có 284 tỷ USD dành cho Chương trình Bảo vệ Phiếu lương (PPP) cung cấp các khoản vay có thể không hoàn trả dành cho các doanh nghiệp nhỏ. Gói này bao gồm tiền vận chuyển - bao gồm cả các hãng hàng không - phân phối vắc-xin, trường học và đại học, và viện trợ thực phẩm.

Các nhà đàm phán không thể thu hẹp sự khác biệt giữa các đảng về vấn đề trách nhiệm (liability shield) của các công ty mà một số đảng viên Cộng hòa yêu cầu, và viện trợ cho các chính quyền địa phương và tiểu bang mà đảng viên Dân chủ muốn. Một tranh chấp vào phút cuối về chương trình cho vay khẩn cấp của Cục Dự trữ Liên bang đã đe dọa làm “trật bánh” một thỏa thuận cho đến khi một thỏa hiệp vào cuối ngày thứ Bảy đã dọn đường cho một thỏa thuận trên diện rộng.

Thỏa thuận đã đạt được sau nhiều vòng đàm phán trong tuần qua giữa Pelosi, Schumer, McConnell và lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy. Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin cũng tham gia cuộc đàm phán.

Gói cứu trợ sẽ được đi kèm với một dự luật trị giá 1.4 nghìn tỷ USD sẽ giúp tài trợ cho chính phủ liên bang đến hết năm tài chính vào ngày 30 tháng 9 năm 2021. Các cuộc đoàn phán gói kích thích đã buộc Quốc hội phải hai lần thông qua tài trợ tạm thời cho các hoạt động của chính phủ.

“Cuối cùng thì chúng ta đã có bước đột phá mà đất nước cần,” McConnell nói trên Thượng viện.

Pelosi và Schumer ca ngợi thỏa thuận này, mặc dù họ bày tỏ sự thất vọng vì giá trị gói kích thích không lớn hơn.

“Mặc dù dự luật này còn cách xa cái gọi là hoàn hảo, cũng không phải là dự luật mà chúng tôi sẽ thông qua nếu đảng Dân chủ chiếm đa số tại Thượng viện. Đó là một liệu thuốc đủ mạnh để giúp các gia đình Mỹ vượt qua cơn bão,” Schumer nói trong một cuộc họp báo với Pelosi. "Chúng tôi sẽ làm nhiều hơn, chúng tôi phải làm nhiều hơn nữa."

Thỏa thuận được đưa ra sau nhiều tháng bế tắc kéo dài. Kể từ gói kích thích lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ hồi tháng 3, nền kinh tế đã phải vật lộn để phục hồi hoàn toàn và một đợt phong tỏa khác đang đe dọa khiến hàng triệu việc làm gặp rủi ro khi số ca tử vong do Covid-19 tăng lên trên 300,000.

Pelosi và chính quyền Trump đã gần đạt được thỏa thuận trị giá 2 nghìn tỷ USD trước cuộc bầu cử ngày 3 tháng 11 - điều mà các đảng viên Cộng hòa ở Thượng viện chưa bao giờ hoàn toàn chấp nhận - và thỏa thuận cuối cùng chưa bằng một nửa con số đó.

Mặc dù thỏa thuận sẽ đại diện cho một khoản viện trợ đáng kể, nhưng nó cũng sẽ gây áp lực ngay lập tức lên chính quyền sắp tới của Biden để trình bày các bước tiếp theo và sau đó thông qua Quốc hội.

Tổng thống đắc cử Joe Biden tuần trước đã gọi thỏa thuận mới này là một “khoản thanh toán quan trọng cho những gì sẽ phải thực hiện vào cuối tháng Một, đầu tháng Hai.”

McConnell cho biết ông ấy kỳ vọng một đề xuất cứu trợ khác từ Biden, nhưng ông ấy vẫn giữ sự phản đối của mình về việc viện trợ trực tiếp cho các bang và địa phương, hoặc sự khăng khăng rằng người sử dụng lao động được bảo vệ khỏi các vụ kiện liên quan đến Covid-19. Điều đó báo hiệu cuộc chiến ở bất kỳ gói kích thích mới nào cũng sẽ gây không ít tranh cãi.

Hiệp định được đưa ra trong bối cảnh nền kinh tế đang có dấu hiệu xấu đi.

Khoảng 7.8 triệu người Mỹ đã rơi vào cảnh nghèo đói kể từ tháng 6 khi các lợi ích từ gói cứu trợ Covid-19 trước đó hết hiệu lực, theo phân tích dữ liệu Điều tra dân số đang diễn ra của các nhà kinh tế tại Đại học Chicago và Đại học Notre Dame.

Các nhà kinh tế cho biết mức tăng 2.4 điểm phần trăm trong tỷ lệ nghèo ước tính của Hoa Kỳ (estimated U.S. poverty rate) tính đến tháng 11 cao gần gấp đôi so với mức tăng hàng năm lớn nhất kể từ những năm 1960. Tỷ lệ đói nghèo gia tăng mạnh nhất ở các bang có trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp hạn chế hơn.

Ở diễn biến khác, một báo cáo của chính phủ vào tuần trước cho thấy doanh số bán lẻ của Hoa Kỳ giảm nhiều hơn dự kiến ​​trong tháng 11, trong khi con số đơn xin trợ cấp thất nghiệp hàng tuần mới nhất đã tăng lên mức cao nhất trong 3 tháng. Ông Michael Feroli, nhà kinh tế trưởng Hoa Kỳ tại JPMorgan Chase & Co., cho biết số liệu bảng lương phi nông nghiệp thậm chí có thể cho thấy mức âm trong tháng 12. Gói kích thích tài khóa “sẽ rất hữu ích cho nền kinh tế,” ông nói trên Bloomberg TV.

“900 tỷ USD là một con số lớn,” Feroli nói. Ông ước tính: “Bạn đang nói về mức tăng GDP từ 2% đến 3%” theo thời gian.

Gói này cũng có ý nghĩa đối với cuộc tranh giành quyền kiểm soát Thượng viện vẫn chưa đi đến hồi kết. McConnell đã nói với các thượng nghị sĩ đảng Cộng Hòa trong một cuộc gọi riêng hôm thứ Tư rằng việc thông qua gói kích thích sẽ giúp các Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa David Perdue và Kelly Loeffler, những người phải đối mặt với việc bị loại vào ngày 5 tháng 1.

Đảng Dân chủ sẽ giành quyền kiểm soát Thượng viện nếu cả hai đều thua. McConnell đã đề cập cụ thể rằng các đối thủ đảng Dân chủ của họ, Jon Ossoff và Raphael Warnock, đang sử dụng sự chậm trễ trong việc đạt được thỏa thuận và các khoản gói kích thích bổ sung làm “vũ khí” tấn công trong các chiến dịch tranh cử của họ.