Bắt nguồn từ thành ngữ “pull the rug out" (tạm dịch: rút thảm, chỉ hành động đánh cắp một thứ gì đó từ người khác), “rug pull" trong thế giới tiền điện tử đề cập đến việc đội ngũ phát triển bất ngờ rút tất cả thanh khoản và hỗ trợ từ dự án mới ra mắt của họ, bỏ mặc nhà đầu tư với số token đã không còn giá trị. “Rug pull" khá phổ biến trong thế giới DeFi (tài chính phi tập trung) và nhiều nhà đầu tư, kể cả người mới và dày dạn kinh nghiệm, đều đã từng trở thành nạn nhân.

Một đợt “rug pull" điển hình bắt đầu với việc tạo và niêm yết token mới trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Token này sẽ được ghép với các tài sản có giá trị như ETH hoặc AVAX, được đưa vào nhóm thanh khoản (pool), đôi khi đi kèm với hứa hẹn về lợi nhuận phi thực tế. Nhà phát triển cũng có thể thuê những người có tầm ảnh hưởng để tạo nên sự phấn khích xung quanh số token này. Một khi có được quyền truy cập vào thanh khoản, họ sẽ rút hết tất cả tài sản có giá trị chỉ trong vài giây và bỏ trốn với số tiền bất chính này.

Các đợt “rug pull" thường diễn ra sau IDO (hoạt động chào bán trên DEX lần đầu). Các nhà phát triển sẽ bán tất cả token của mình ở mức giá cao chỉ trong một lần, từ đó khiến giá token giảm về 0 ngay lập tức. Họ thậm chí có thể để lại backdoor (cửa hậu) trong hợp đồng của mình để không một ai, ngoại trừ một vài người được lựa chọn, có thể bán token của mình, như bạn đã từng nghe về vụ lừa đảo token Squid Game khét tiếng.

Dấu hiệu của một vụ “Rug pull" tiềm năng

Giống những thứ khác, “rug pull" cũng có những dấu hiệu đáng ngờ như:

Ít hoặc không khóa thanh khoản

Trong thế giới tiền điện tử, nhiều nhà phát triển dự án chọn khóa token của mình hoặc thanh khoản trong một khoảng thời gian dài để đảm bảo và bày tỏ thiện chí, thể hiện tâm thế sẵn sàng liên tục phát triển và hỗ trợ dự án. Tuy nhiên, nếu ít hoặc không có thời gian khóa, không gì có thể ngăn cản nhà phát triển chạy trốn với tất cả thanh khoản hoặc xả mọi token của họ, từ đó lừa tất cả nhà đầu tư bằng một đợt “rug pull". Nếu bạn không thấy được bất kỳ sự đảm bảo nào, hãy đặt niềm tin của mình vào Định luật Murphy.

Sự phấn khích bất thường trên mạng xã hội

Mèo khen mèo dài đuôi. Những dự án đáng ngờ thuê một loạt những người có tầm ảnh hưởng chưa bao giờ tham gia vào dự án của họ (hoặc có ít kiến thức về tiền điện tử) để quảng bá. Những người có tầm ảnh hưởng này sẽ nói với hàng triệu người theo dõi của mình về dự án mới mà họ vừa phát hiện, cùng hứa hẹn lợi nhuận tiềm năng hoặc đến mức “to the moon" phi thực tế, tạo ra đợt FOMO khủng cho dự án này. Hầu hết họ còn chưa xem qua các chi tiết kỹ thuật hoặc thậm chí chưa đọc cả whitepaper. Không một ai có thể là chuyên gia trong mọi lĩnh vực và bạn nên cẩn trọng khi mọi người tích cực quảng bá một thứ gì đó mà họ không biết quá nhiều về nó.

TVL rất thấp

Tiền điện tử vô cùng biến động. Bây giờ chắc hẳn bạn đã biết điều này rồi. Nhiều dự án sẽ gửi một lượng thanh khoản khổng lồ vào các giao thức DeFi của họ, được gọi là tổng giá trị khóa (TVL), để giữ giá token ổn định. TVL cao không chỉ là một minh chứng cho sức mạnh, mà còn là một sự bảo vệ chống lại biến động và tiềm năng cho lợi suất cao hơn (nhưng hợp lý). Mặt khác, TVL thấp làm cho giao thức dễ bị ảnh hưởng bởi các hoạt động thao túng. Giá token có thể tăng mạnh và các nhà đầu tư mới/con mồi tiềm năng sẽ đổ xô vào. Hãy lưu ý về một đợt “rug pull" với những dự án có TVL thấp. Không có bữa trưa nào là miễn phí.

Whitepaper mơ hồ

Nhà phát triển yêu thích việc kể về những thứ mình làm và cách họ làm điều đó (một cách khó khăn) trong whitepaper. Đó là lý do tại sao mà hầu hết các whitepaper thường mang nặng yếu tố kỹ thuật và không dành cho người mới. Nhưng nếu một whitepaper hầu như không đi sâu vào chi tiết kỹ thuật mà chỉ đưa ra những lời hứa suông và tuyên bố mơ hồ, hoặc dùng nhiều thuật ngữ chuyên ngành nhưng thiếu nội dung thì có thể có gì đó không ổn. Ngoài ra, một whitepaper quá giống với các whitepaper khác cũng là một dấu hiệu cảnh báo rất lớn. Đạo văn là một vấn đề nghiêm trọng, dù cho bạn ở đâu.

Cá voi dễ thấy

Một trong những lợi ích lớn nhất của tiền điện tử, nếu được tận dụng tối đa, chính là tính ẩn danh. Tuy nhiên, hầu hết các mạng tiền điện tử chỉ ẩn danh một phần và cung cấp các trình khám phá khối của riêng họ để tra cứu giao dịch và số dư ví. Cá voi là một địa chỉ ví có số dư tiền điện tử lớn. Nếu một tỷ lệ đáng kể các token mới được giữ trong một số ít địa chỉ ví, các địa chỉ này có thể dễ dàng xả token của họ để đổi lấy tài sản của người khác. Bạn có thể không bao giờ biết ai đứng sau những địa chỉ này, nhưng bạn nên ý thức được những điều mà các cá nhân nắm giữ quá nhiều token có thể làm.

Làm thế nào để tránh “rug pull"

- Do Your Own Research (DYOR) - Tự nghiên cứu. Đừng bao giờ tin tưởng ai đó chỉ vì họ có vẻ thuyết phục.

- Hãy cảnh giác. Luôn cẩn trọng nếu thấy điều gì đáng ngờ.

- Hãy đặt câu hỏi liên quan đến kỹ thuật (thậm chí là câu hỏi khó). Nếu nhà phát triển không thể giải thích các dự án của họ theo thuật ngữ của dân kỹ thuật một cách tự tin, tại sao bạn nên đặt niềm tin vào họ với tài sản của mình?

- Chọn các sàn giao dịch tập trung đáng tin cậy (CEX). CEX thường yêu cầu các quy trình kiểm tra và kiểm toán chuyên sâu trước khi niêm yết một đồng coin.

Bitget, một trong những sàn giao dịch tiền điện tử tập trung hàng đầu thế giới, là một ví dụ điển hình. Đăng ký tài khoản Bitget của bạn ngay hôm nay để bắt đầu tận hưởng trải nghiệm giao dịch dễ dàng và an toàn của chúng tôi!