Suy thoái kinh tế tại Anh đưa Sunak vào thế khó
Bùi Thu Phương
Junior Analyst
Vương quốc Anh đã rơi vào suy thoái nhẹ trong nửa cuối của năm 2023, cho thấy Thủ tướng Rishi Sunak đã không thể thực hiện được cam kết tăng trưởng kinh tế của mình.
Dữ liệu do Văn phòng thống kê Quốc gia (ONS) công bố vào thứ Năm cho thấy GDP giảm 0.3% trong quý 4, cao hơn mức giảm 0.1% mà các nhà kinh tế đã dự báo. Trước đó, GDP cũng đã giảm 0.1% trong quý 3, xác nhận kinh tế rơi vào suy thoái kỹ thuật khi GDP giảm 2 quý liên tiếp.
Mặc dù kinh tế vẫn tăng trưởng 0.1% trong cả năm 2023, nhưng là mức tăng trưởng hàng năm thấp nhất của Vương quốc Anh kể từ năm 2009, ngoại trừ năm đầu tiên của đại dịch. Kinh tế Vương quốc Anh lần cuối ghi nhận mức tăng trưởng dương theo quý là vào quý I năm 2023.
Trái phiếu Vương quốc Anh tăng giá ngày thứ hai liên tiếp, với lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm đạt mức cao nhất trong hai tháng gần 4.2% và giảm xuống dưới 4% lần đầu tiên sau một tuần. Thị trường đã tăng cường đặt cược vào khả năng nới lỏng chính sách tiền tệ trong năm nay, dự báo ba đợt cắt giảm với 25bps mỗi lần và 10% xác suất cắt giảm 4 lần, đợt hạ lãi suất đầu tiên được dự kiến vào tháng Tám.
GBP/USD về mức 1.2542 và giảm 0.2%, đánh dấu ngày giảm thứ ba liên tiếp.
Mặc dù đã được dự báo, cuộc suy thoái là bằng chứng thêm cho thấy chiến dịch chống lạm phát của Ngân hàng trung ương Anh đã dần ngấm đòn. Các số liệu này xuất hiện vào một thời điểm đặc biệt xấu đối với ông Sunak, khi các cử tri đi bỏ phiếu ở hai khu vực bầu cử Quốc hội Anh, được coi là phép thử đối với sức mạnh của Đảng Lao động trước cuộc tổng tuyển cử cuối năm nay.
Ông Sunak đã đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế là một trong năm cam kết quan trọng sau khi nhậm chức vào tháng 10/2022, cùng với việc cắt giảm nợ, giảm lạm phát, giảm danh sách chờ đợi dịch vụ y tế và ngăn chặn việc di cư bằng thuyền qua eo biển Manche. Cho đến nay, ông chỉ có thể tuyên bố chiến thắng về cam kết làm giảm tốc độ tăng giá cả, điều mà NHTW có ảnh hưởng lớn hơn nhiều so với chính phủ.
Phó chủ tịch kinh tế Vương quốc Anh tại Capital Economics Ruth Gregory cho biết "Thông tin Vương quốc Anh rơi vào suy thoái kỹ thuật trong cuối năm 2023 sẽ là một đòn giáng cho Thủ tướng, ông phải đối mặt với viễn cảnh thua hai cuộc bầu cử phụ. Tuy nhiên, cuộc suy thoái này diễn ra ở mức độ nhẹ và các chỉ báo cho thấy nó đã gần kết thúc."
Dù sao, cột mốc quan trọng này có thể làm tăng áp lực lên ngân hàng trong việc tiến hành cắt giảm lãi suất nhanh hơn, điều mà hiện nay các nhà đầu tư dự kiến sẽ bắt đầu vào tháng Tám. Thống đốc BOE Andrew Bailey đã hạ thấp tầm quan trọng cuộc suy thoái kỹ thuật này khi ông chỉ ra các dấu hiệu của một "sự phục hồi" trong các cuộc khảo sát đầu năm 2024, mặc dù ngân hàng cũng đã kỳ vọng kinh tế không bị thu hẹp trong quý 4/2023.
Nhà kinh tế của Bloomberg Ana Andrade nói: “GDP của Anh giảm nhiều hơn dự kiến vào cuối năm ngoái, xác nhận nước này rơi vào suy thoái kỹ thuật vào nửa cuối năm 2023. Họ vẫn giữ quan điểm rằng triển vọng năm 2024 sẽ sáng sủa hơn - điều mà Ngân hàng Trung ương Anh luôn muốn nhấn mạnh gần đây .”
Bộ trưởng Tài chính Jeremy Hunt đã chỉ ra ảnh hưởng của BoE trong việc tăng lãi suất lên mức cao nhất trong 16 năm là 5.25%, đồng thời cho biết mức tăng trưởng thấp "không phải là điều đáng ngạc nhiên”. Ông nói: "Có những dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Anh đang chuyển hướng” khi tỷ lệ thất nghiệp thấp và mức lương tăng nhanh hơn giá cả.
Các số liệu này nhấn mạnh sự yếu kém của nhóm G7, khi Nhật Bản cũng bất ngờ rơi vào suy thoái và mất vị thế nền kinh tế lớn thứ ba thế giới vào tay Đức. Chủ tịch Bundesbank Joachim Nagel phát biểu hôm thứ Tư cho biết rằng nền kinh tế Đức có thể suy thoái vào quý 1/2024, làm tăng nguy cơ suy thoái ở quốc gia đó.
Các số liệu của Vương quốc Anh công bố hôm thứ Năm cho thấy rằng sự suy thoái đã được cảm nhận rõ ràng hơn. Xét trên đầu người, Vương quốc Anh đã rơi vào suy thoái từ quý 2/2022, sự suy giảm này được che giấu bởi số lượng di cư kỷ lục. GDP bình quân đầu người không tăng trưởng trong 7 quý liên tiếp, đây là khoảng thời gian dài nhất kể từ năm 1955.
Giám đốc điều hành của Quỹ Resolution Torsten Bell cho biết: “Đây là một cuộc suy thoái thực sự chỉ được che giấu bằng cách có nhiều người hơn” .
Trong những tuần gần đây, ông Sunak đã kêu gọi cử tri "tiếp tục kế hoạch," cảnh báo rằng lãnh đạo đảng Dân chủ Keir Starmer sẽ đưa đất nước trở lại "điểm xuất phát."
Bộ trưởng Tài chính của đảng Dân chủ Darren Jones cho biết trên Times Radio "Việc nước Anh đang suy thoái cho thấy kế hoạch của ông Sunak đã thất bại và đảng Bảo thủ đã cạn kiệt ý tưởng để đảo ngược tình thế"
Dữ liệu riêng biệt được công bố vào thứ Tư cho thấy lạm phát ở Vương quốc Anh giữ ổn định ở mức 4% trong tháng 1, bất chấp kỳ vọng tăng của các nhà kinh tế. Tuy nhiên, ông Bailey đang tiếp cận một cách thận trọng đối với việc cắt giảm lãi suất, với mức lương vẫn tăng cao hơn nhiều so với lạm phát trong thị trường lao động eo hẹp của Vương quốc Anh.
Nhà phân tích đầu tư tại công ty môi giới Wealth Club Nicholas Hyett cho biết "Thông tin Vương quốc Anh đang trong suy thoái sẽ dẫn đến áp lực ngày càng tăng đối với Ngân hàng trung ương Anh trong việc cắt giảm lãi suất. Mặc dù suy thoái rõ ràng là tin xấu cho nền kinh tế Anh, nhưng cũng cần lưu ý rằng, đây vẫn là một cuộc suy thoái rất nhẹ và có thể sẽ bị loại bỏ hoàn toàn."
Cả ba lĩnh vực của nền kinh tế đều giảm trong quý 4. Dịch vụ giảm 0.2%, sản xuất giảm 1%, và xây dựng giảm 1.3%, cho thấy sự suy thoái trên diện rộng. Chi tiêu hộ gia đình, tiêu dùng của chính phủ và thương mại đều kìm hãm tăng trưởng.
Sản lượng trên mỗi người lao động giảm 0.6%yoy trong quý 4. Ngành tài chính và bảo hiểm là nguyên nhân lớn nhất làm giảm mức tăng trưởng trong ba tháng tính đến tháng Chín, trong khi đó dịch vụ hành chính và ngành công nghiệp sản xuất đóng góp lớn nhất cho sự tăng trưởng.
Văn phòng Thống kê Quốc gia (ONS) cho biết GDP giảm 0.1% vào tháng 12, và làm nổi bật sự yếu kém trong lĩnh vực bán lẻ và dịch vụ y tế từ các bác sĩ mới ra trường. Cơ quan thống kê cũng hạ mức ước tính tăng trưởng cho cả tháng 10 và tháng 11.
Nền kinh tế Vương quốc Anh đã bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ qua, cũng như lãi suất tăng. Một điểm sáng là tăng trưởng trong đầu tư kinh doanh đã đạt 1.5% sau khi giảm 2.8% trong quý thứ 3. Xét cho cả năm, đầu tư kinh doanh tăng 6.1%.
Nhà kinh tế trưởng tại PwC UK Barret Kupelian cho biết: "Vấn đề lớn còn tồn tại chưa giải quyết được, đó là nền kinh tế hậu Covid, hậu Brexit của Anh đang gặp khó khăn trong việc tìm lại động lực phát triển mới, với mức tăng trưởng khá ảm đạm so với ký ức gần đây và so với đối thủ chính của nước Anh là châu Âu”
Bloomberg