Tại sao BoE không cắt giảm lãi suất khi lạm phát gần chạm mức mục tiêu?
Bùi Thu Phương
Junior Analyst
Lạm phát tại Anh đang tiến gần đến mục tiêu 2% của Ngân hàng trung ương Anh, câu hỏi đặt ra là tại sao BoE chưa bắt đầu hạ lãi suất khi mà các chủ nhà đang đối mặt với mức lãi suất thế chấp cao nhất trong 4 thập kỉ.
1. Điều gì đã xảy ra với lạm phát ở Anh?
Lạm phát tại Anh giảm xuống 3.4% vào tháng Hai – gần chạm đáy trong 2 năm. Lạm phát dự kiến sẽ đạt mục tiêu 2% vào tháng Tư, khi các cú sốc về chuỗi cung ứng toàn cầu và đà tăng của giá năng lượng, thực phẩm dần hạ nhiệt. Tuy nhiên, BoE không chắc chắn việc lạm phát có duy trì ở mức mục tiêu 2% một cách bền vững hay không? Có khả năng lạm phát sẽ tăng trở lại vào nửa cuối năm do những tác động gọi là “second-round effects” .
2. “Second-round effects” là gì?
Một ví dụ về “second-round effects” là khi người lao động đề nghị tăng lương để bù đắp thiệt hại về thu nhập từ đợt lạm phát trước đó. Thị trường lao động thắt chặt giúp người lao động tại Anh có lợi thế hơn trong cuộc đàm phán về lương. Tỉ lệ thất nghiệp thấp và việc làm trống cao hơn so với mức trước đại dịch. Do vậy, lạm phát và tăng trưởng lương vẫn ở mức cao – đây là 2 chỉ số liên quan mật thiết mà BoE quan tâm.
3. Ngân hàng trung ương Anh (BoE) đã làm gì?
BoE đã tiếp cận một cách thận trọng việc cắt giảm lãi suất, sau một thời gian dài thắt chặt chính sách tiền tệ. Lãi suất chính sách của BoE là 5.25% - mức đỉnh trong 16 năm đạt được sau 14 lần tăng lãi suất liên tiếp để kiềm chế lạm phát. Ngân hàng đã tạm dừng chu kỳ thắt chặt vào tháng Chín và lãi suất được duy trì cho đến thời điểm hiện tại. Vào tháng Hai, đã có những thay đổi trong triển vọng chính sách dành cho các nhà đầu tư và mở ra cơ hội cho việc cắt giảm lãi suất vào cuối năm nay. Kể từ tháng 9/2021, cuộc họp vào tháng Ba của BoE lần đầu tiên không có thành viên nào trong hội đồng việc ủng hộ tăng lãi suất. Thay vào đó, các quan chức sẽ theo dõi xem nên giữ lãi suất ở mức hiện tại trong bao lâu.
4. Triển vọng lãi suất ở Anh trong năm 2024 như thế nào?
BoE áp dụng cách tiếp cận "Table Mountain" để kiểm soát lạm phát một cách bền vững. Điều này có nghĩa là ngân hàng sẽ giữ lãi suất ở mức cao trong khoảng thời gian dài để kiềm chế lạm phát. Ngân hàng trung ương Anh dường như đã đạt đỉnh "Table Mountain" vào tháng Chín khi họ tạm dừng tăng lãi suất, tuy nhiên vẫn cần chờ thêm dữ liệu để có thể cắt giảm. Nhà kinh tế trưởng của BoE Huw Pill cho biết ông tin rằng thời điểm này vẫn "còn xa". Các nhà hoạch định chính sách đã nhiều lần bày tỏ lo ngại rằng lạm phát có thể tăng trở lại nếu ngân hàng cắt giảm lãi suất quá sớm. Điều này sẽ khiến BoE phải đối mặt với cáo buộc về việc không nhất quán trong chính sách. Họ cũng muốn đưa ra một chính sách ổn định để doanh nghiệp và người tiêu dùng có thể lập kế hoạch cho tương lai.
5. Lí do các chủ nhà tại Anh nhạy cảm với việc thay đổi lãi suất
Đại đa số những người có khoản thế chấp ở Anh đã cố định mức lãi suất trong hai hoặc năm năm, không giống như ở nhiều quốc gia khác, nơi các khoản thế chấp cố định 10 năm và 30 năm trở phổ biến hơn. Tình hình vẫn tốt hơn so với những thập kỷ trước, khi phần lớn các hộ gia đình gặp rủi ro từ các khoản vay với lãi suất biến động. Nhiều hộ gia đình đang phải đối mặt với việc trả nợ nhiều hơn khi hợp đồng lãi suất cố định của họ kết thúc và cần thương lượng về mức lãi suất mới. Điều này làm ảnh hưởng đến khả năng mua nhà và sự thiếu hụt đầu tư vào nhà ở mới, tạo thêm áp lực lên Thủ tướng Rishi Sunak trong việc tìm cách giảm bớt khó khăn cho người mua nhà. Lãi suất cho vay bất động sản đã tăng vọt do sự quản lý kinh tế kém hiệu quả của người tiền nhiệm Liz Truss và Đảng Bảo thủ đang cố gắng khôi phục uy tín của họ nhằm thu hẹp khoảng cách trong cuộc thăm dò phiếu bầu so với Đảng đối thủ.
Bloomberg