“Điều quan trọng là phải chờ thị trường tự diễn biến, chứ không phải cố gắng dự đoán”. Tuy nhiên, ý tưởng rằng: chờ đợi là phản ứng khả dĩ nhất đối với sự biến động, cũng rất không thoả đáng. Tất cả đều biết rằng thị trường có thể phản ứng thái quá và những biến động mạnh về giá có thể là do các yếu tố kỹ thuật chứ không phải do những thay đổi về yếu tố cơ bản của nền kinh tế. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là những sự biến động không truyền tải thông tin hữu ích nào.

Nên phản ứng thế nào với sự hỗn loạn đã quét qua thị trường vào mùa hè này? Hãy bắt đầu với tác động trực tiếp đến phân bổ danh mục đầu tư. Giả sử rằng nhà đầu tư chọn chiến lược cổ điển là giữ 60% tiền tiết kiệm vào cổ phiếu và 40% vào trái phiếu. Sau sự biến động trong những tuần gần đây, hai khoản này sẽ mất cân bằng. Giá cổ phiếu đã giảm trong khi giá trái phiếu tăng. Mặc dù điều này chỉ thúc đẩy việc phân bổ 60/40 trở nên hấp dẫn, chiến lược có khả năng cao chuyển sang 56/44. Nói cách khác, lợi thế quá lớn của trái phiếu so với cổ phiếu sẽ thúc đẩy lợi nhuận dài hạn. Bất kể thị trường có biến động như thế nào vào lúc này, đến một lúc nào đó, nhà đầu tư sẽ muốn khôi phục lại sự cân bằng. Thực hiện điều này ngay bây giờ đòi hỏi phải bán trái phiếu vừa trở nên đắt hơn để mua cổ phiếu đã trở nên rẻ hơn.

Trên thực tế, việc tái cân bằng như vậy nói dễ hơn làm: luôn có một sự cần thiết trong việc trì hoãn phòng ngừa cổ phiếu tiếp tục lao dốc và nếu trì hoãn, thời điểm tốt để cân bằng sẽ bị bỏ lỡ. Do đó, nhà đầu tư tốt nhất là quên đi thời điểm hoàn hảo, thay vào đó hãy cam kết thực hiện một lịch trình thường xuyên (tái cân bằng vào cuối mỗi quý hoặc mỗi tháng) bất kể thị trường đang diễn biến như thế nào.

Những người “gan dạ” có thể muốn đi xa hơn, tận dụng thông tin mới được tiết lộ bởi sự hỗn loạn. Khi giá trái phiếu tăng, lợi suất của chúng hoặc lợi nhuận tiềm năng từ việc nắm giữ chúng sẽ giảm. Khi thị trường chứng khoán lao dốc, lợi nhuận kỳ vọng của cổ phiếu sẽ tăng lên. Trong khi đó, sự biến động của giá cổ phiếu ngụ ý rằng phạm vi các kết quả có thể xảy ra ở cả hai phía đã mở rộng, khiến khoản đầu tư trở nên rủi ro hơn.

Kết hợp tất cả những điều này lại, nhà đầu tư có “cổ phiếu Merton”, một công thức để tối ưu hóa sự phân chia danh mục đầu tư giữa cổ phiếu và trái phiếu dựa trên điều kiện thị trường và khẩu vị rủi ro của chính nhà đầu tư. Công thức này cho biết rằng tỷ lệ được phân bổ cho cổ phiếu phải tỷ lệ thuận với lợi nhuận kỳ vọng vượt trội của chúng so với trái phiếu và tỷ lệ nghịch với cả bình phương biến động và mức độ lo ngại rủi ro của nhà đầu tư. Mỗi biến số này, ngoại trừ biến số cuối cùng, đều có khả năng thay đổi khi thị trường sụp đổ. Duy trì sự cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận có thể đòi hỏi phải cập nhật phân bổ danh mục đầu tư để đáp ứng.

Các nhà giao dịch chuyên nghiệp có thể hoán đổi từ trái phiếu sang cổ phiếu gần như ngay lập tức, những người thường phải đối mặt với sự chậm trễ kéo dài trong khi giá cả tăng vọt. Nếu họ di chuyển sai hướng, việc tái cân bằng có thể đồng nghĩa với việc hứng chịu một khoản lỗ đáng kể. Thực hiện những động thái như vậy quá thường xuyên có thể liên quan đến việc cắt giảm lượng tài sản nắm giữ, khiến nhà đầu tư bỏ lỡ lợi nhuận. Nếu muốn thay đổi phân bổ của mình, nhà đầu tư phải thông qua một quy trình được thiết kế trong thời điểm bình tĩnh hơn, thay vì đưa ra quyết định hấp tấp khi nỗi sợ hãi đang bao trùm. Việc áp dụng một chiến lược mới, ngay cả khi có cơ sở chặt chẽ như “cổ phiếu Merton”, là không khôn ngoan.

Tuy nhiên, không có nghĩa là các nhà đầu tư chỉ nên “phớt lờ” sự điên rồ của thị trường. Một phản ứng trước khi có sự biến động về giá là cần thiết hơn việc phân bố lại danh mục khi bất ổn đã diễn ra. “Hãy mở to mắt - miễn là có thể giữ được bình tĩnh khi làm như vậy”.