Tia sáng cuối đường hầm: Kinh tế toàn cầu sắp thoát khỏi bế tắc?

Tia sáng cuối đường hầm: Kinh tế toàn cầu sắp thoát khỏi bế tắc?

Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

15:22 24/07/2024

Lần đầu tiên trong hai thập kỷ, có lý do để lạc quan rằng các nền kinh tế tiên tiến có thể thoát khỏi tình trạng tăng trưởng thấp kéo dài.

Trong một thời gian dài, tăng trưởng không đủ đã làm suy yếu phúc lợi kinh tế, làm yếu cơ cấu tài chính công vốn đã mong manh, làm trầm trọng thêm bất bình đẳng và gây khó khăn cho việc giải quyết các mối đe dọa toàn cầu như biến đổi khí hậu và đại dịch.

Nguồn gốc của vấn đề này có thể được đã bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ. Thay vì tập trung vào các cải cách cơ cấu nâng cao năng suất, nhiều quốc gia đã coi dịch vụ tài chính như một lối tắt để tăng trưởng. Một số thậm chí hành động như thể tài chính là giai đoạn tiếp theo của sự phát triển tư bản chủ nghĩa - sau nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.

Mối quan hệ này dẫn đến việc các cơ quan quản lý áp dụng cách tiếp cận "nhẹ nhàng" và các quốc gia cạnh tranh quyết liệt để trở thành trung tâm tài chính quốc tế. Ít ai lo ngại về sự tách rời giữa tài chính ngày càng mở rộng và nền kinh tế - cho đến khi mối quan hệ này trở nên không bền vững, đỉnh điểm là cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Thay vì coi cuộc khủng hoảng là bằng chứng của những thất bại cơ cấu, nhiều nhà hoạch định chính sách chọn cách ứng phó theo chu kỳ - hay chữ T thứ ba trong phương châm “timely, targeted and temporary” (tạm dịch là "kịp thời, có mục tiêu và tạm thời"). Khi thiếu động lực tăng trưởng mới, thâm hụt ngân sách và bảng cân đối kế toán của các Ngân hàng Trung ương đã mở rộng với quy mô lớn hơn nhiều so với dự đoán. Trong khi đó, các biện pháp tăng năng suất chỉ được thực hiện rời rạc, thiếu nhất quán và thiếu khuôn khổ chiến lược.

Sau khi gánh chịu hậu quả, ngày càng nhiều chính phủ đang đặt tăng trưởng lên đầu chương trình nghị sự. Điều này được minh họa rõ nét nhất qua "sứ mệnh tăng trưởng" của chính phủ Anh mới và việc khẩn trương thực hiện các biện pháp "tháo bỏ lực cản". Chính quyền mới của Mỹ có khả năng sẽ làm theo.

Sự phát triển này chỉ là một phần lý do để lạc quan hơn về tăng trưởng trung hạn. Phần còn lại là nhận thức rằng việc tháo bỏ lực cản cần đi kèm với sự xuất hiện của những động lực tăng trưởng mới mạnh mẽ cho tương lai; và có đủ bằng chứng khoa học cho thấy những động lực như vậy không chỉ có thể mà còn rất có khả năng xuất hiện.

Dường như hàng năm đều có những đổi mới ấn tượng trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, khoa học đời sống và năng lượng bền vững. Mỗi đổi mới không chỉ cải thiện "cái gì" chúng ta làm mà còn cả "cách" chúng ta làm. Xu hướng này được thúc đẩy bởi nguồn tài chính dồi dào từ khu vực tư nhân, chuyên môn con người đáng kể và sức mạnh máy tính ngày càng tăng.

Cùng với những yếu tố thúc đẩy này, còn có các nguồn tăng trưởng tiềm năng khác từ việc tái cơ cấu các lĩnh vực cụ thể, tạo ra hiệu ứng lan tỏa có lợi cho nền kinh tế rộng lớn hơn. Đó là các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, an ninh lương thực và quốc phòng, nơi có phạm vi đáng kể để đạt được lợi ích năng suất trực tiếp và gián tiếp.

Sự lạc quan này không phải không có thách thức. Mỗi động lực tăng trưởng mới đều có thuộc tính 80/20 - với tác động tiềm năng 80% tích cực nhưng cũng có 20% khả năng hậu quả tiêu cực. Thách thức là khai thác những lợi ích đầy hứa hẹn trong khi quản lý rủi ro. Ở các quốc gia khác nhau, bối cảnh hành vi sẽ làm nghiêng cán cân này. Ví dụ, ở Mỹ, các nhà đổi mới có thể có xu hướng tập trung hoàn toàn vào 80% lợi ích tiềm năng. Ở châu Âu, các nhà quản lý có thể bị tê liệt trước 20% rủi ro.

Một thách thức khác là tránh lặp lại sai lầm của toàn cầu hóa, khi chúng ta đã bỏ qua những hậu quả về phân phối thu nhập. Chúng ta cần nhấn mạnh sớm và liên tục rằng những đổi mới công nghệ mới có tiềm năng hỗ trợ người lao động, thay vì chỉ tập trung vào nguy cơ mất việc làm. Để làm được điều này, cần có những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa. Họ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hướng một thế giới đang bị chia rẽ, nơi cơ hội hợp tác cùng có lợi đang nhường chỗ cho sự phân tách và phân mảnh.

Tuy nhiên, dù những thách thức này là có thật, chúng vẫn chưa đủ để làm giảm sự lạc quan. Tiềm năng tăng trưởng đột phá là có thật và đầy hứa hẹn.

Trong nhiều năm qua, có những lo ngại rằng thế hệ hiện tại đang để lại cho con cháu một thế giới tăng trưởng chậm, bất bình đẳng trầm trọng, dịch vụ công suy yếu, nợ nần chồng chất và môi trường bị tàn phá. Nhưng giờ đây, có nhiều hy vọng hơn rằng thế hệ tương lai sẽ có những công cụ mới mạnh mẽ để vượt qua “di sản” tồi tệ này. Nhờ đó, họ có thể tạo ra một thế giới thịnh vượng, bền vững và bình đẳng hơn cho con cháu mình.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

"Người bạn Mỹ xa xôi" hay "Người láng giềng châu Âu", dù lựa chọn điều gì thì sự hy sinh của Vương quốc Anh là điều không thể tránh khỏi
Trần Quốc Khải

Trần Quốc Khải

Junior Editor

"Người bạn Mỹ xa xôi" hay "Người láng giềng châu Âu", dù lựa chọn điều gì thì sự hy sinh của Vương quốc Anh là điều không thể tránh khỏi

Một trong những lợi ích được hứa hẹn khi rời khỏi EU là Vương quốc Anh sẽ có thể tự mình định hướng con đường phát triển toàn cầu. Tuy nhiên, với việc Donald Trump tái đắc cử, việc định hình một hướng đi độc lập trở nên phức tạp hơn.
Pháp cần ổn định chính trị để giải quyết thâm hụt ngân sách
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Pháp cần ổn định chính trị để giải quyết thâm hụt ngân sách

Pierre Moscovici, người đứng đầu cơ quan kiểm toán Pháp, cảnh báo về sự cần thiết của ổn định chính trị để giảm thâm hụt ngân sách và nợ công. Ông phản đối việc tổ chức bầu cử tổng thống sớm, nhấn mạnh rằng điều này sẽ gây bất ổn cho đất nước trong bối cảnh chính phủ đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ từ quốc hội.
Vàng tăng vọt do lo ngại về chiến tranh ở Ukraine, cổ phiếu công nghệ phục hồi
Trần Quốc Khải

Trần Quốc Khải

Junior Editor

Vàng tăng vọt do lo ngại về chiến tranh ở Ukraine, cổ phiếu công nghệ phục hồi

Giá vàng có vẻ sẽ đạt mức tăng hàng tuần lớn nhất trong hơn 13 tháng vào thứ Sáu khi căng thẳng địa chính trị leo thang thúc đẩy các nhà đầu tư tìm đến tài sản an toàn, trong khi sự phục hồi của công nghệ đã đẩy cổ phiếu châu Á tăng cao hơn sau khi lo ngại về tăng trưởng doanh số của Nvidia giảm bớt.
Vladimir Putin leo thang căng thẳng với thử nghiệm tên lửa
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Vladimir Putin leo thang căng thẳng với thử nghiệm tên lửa

Nga vừa phóng tên lửa chiến lược RS-26 nhằm vào Ukraine, đánh dấu bước leo thang đáng chú ý nhưng mang tính thăm dò và có thể đảo ngược. Cuộc tấn công không chỉ gửi thông điệp mạnh mẽ tới phương Tây mà còn hé lộ những tính toán nhằm tránh làm mất lòng các đồng minh và duy trì ổn định nội bộ.
Vàng hướng đến tuần tăng ấn tượng nhất trong năm khi căng thẳng Nga-Ukraine leo thang
Trà Giang

Trà Giang

Junior Editor

Vàng hướng đến tuần tăng ấn tượng nhất trong năm khi căng thẳng Nga-Ukraine leo thang

Thị trường vàng đang chứng kiến đà tăng ấn tượng, hướng đến tuần giao dịch tốt nhất trong năm vào ngày thứ Sáu. Sự bứt phá này đến từ việc các nhà đầu tư tìm đến vàng như một kênh trú ẩn an toàn khi căng thẳng Nga-Ukraine ngày càng leo thang, đồng thời họ cũng đang theo dõi sát sao khả năng Fed sẽ cắt giảm lãi suất.
Cổ phiếu châu Á và vàng bứt phá sau đà tăng mạnh của Phố Wall
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Cổ phiếu châu Á và vàng bứt phá sau đà tăng mạnh của Phố Wall

Cổ phiếu châu Á và vàng tăng mạnh sau khi Phố Wall phục hồi, nhờ vào sự lạc quan về triển vọng của Nvidia và kỳ vọng vào chính sách hỗ trợ của Tổng thống đắc cử Trump. Đồng thời, căng thẳng địa chính trị và vụ kiện chống lại Gautam Adani cũng khiến giá dầu và vàng tiếp tục tăng.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ