"Tính cách" - điểm yếu hay "sự khác biệt hấp dẫn" của Donald Trump?
Trần Quốc Khải
Junior Editor
Dù đối mặt với nhiều cáo buộc và tranh cãi, Donald Trump vẫn duy trì sức ảnh hưởng mạnh mẽ trong lòng một bộ phận cử tri Mỹ. Việc tấn công vào tính cách của ông, dù được các đối thủ chính trị sử dụng rộng rãi, lại không mang lại hiệu quả mong muốn. Tại sao một ứng viên có nhiều vết đen trong lý lịch lại có thể tạo dựng hình ảnh như một người mạnh mẽ, thẳng thắn và dám đứng lên bảo vệ quan điểm của mình? Câu trả lời nằm ở những điểm mạnh độc đáo trong phong cách của Trump và sự phức tạp trong cách công chúng Mỹ đánh giá về đạo đức và lãnh đạo.
Donald Trump đã gặp may mắn rất lớn trong cuộc đời, và chu kỳ bầu cử lần này cũng không phải là ngoại lệ. Đối thủ ban đầu của ông, Joe Biden, yếu ớt đến mức phải được thay thế chỉ vài tháng trước ngày bầu cử. Trump từng suýt bị giết bởi một viên đạn - rất có thể là vì ông đã quay đầu "đúng lúc và đúng góc" (theo lời của ông) - trong một vụ ám sát, đã khiến hình ảnh của ông được củng cố đáng kể.
Và sau đó, dường như tình thế bắt đầu xoay chuyển vì một diễn viên hài trong buổi vận động của ông tại Madison Square Garden đã đưa ra một số bình luận phân biệt chủng tộc và xúc phạm, bao gồm một trò đùa về Puerto Rico là “hòn đảo rác rưởi”, may mắn lại mỉm cười với cựu Tổng thống thêm một lần nữa.
Trong một cuộc gọi video, Joe Biden đã thu hút sự chú ý tiêu cực trở lại. “Rác rưởi duy nhất mà tôi thấy ngoài kia là những người ủng hộ ông ta”. Nhà Trắng sau đó cung cấp một bản ghi có thêm dấu nháy đơn vào từ “supporter’s”, điều này chỉ khiến vấn đề thêm tồi tệ sau khi có thông tin cho rằng văn phòng báo chí đã chỉnh sửa bản ghi.
Các nhà bình luận cực hữu và chính Trump nhanh chóng so sánh lời nói của Biden với bình luận năm 2016 của Hillary Clinton khi bà gọi những người ủng hộ Trump là một “rổ những kẻ đáng khinh” - mà sau đó Clinton cho rằng đó là một trong những yếu tố dẫn đến thất bại của bà trong cuộc bầu cử. Trump thậm chí còn lái một chiếc xe tải chở rác có thương hiệu ở Wisconsin vào thứ Tư, mặc áo gi-lê sáng màu như một chiêu trò. Trump cho biết: “Đó giống như từ ‘đáng khinh’ đối với Hillary. Và tôi nghĩ điều này còn tệ hơn. Đối với Joe Biden, việc phát biểu như vậy thật là một sự ô nhục”.
Việc một người bị kết án với 34 tội danh nghiêm trọng và vẫn còn ba vụ án hình sự đang treo lơ lửng, từng bị kết tội lạm dụng tình dục và vẫn từ chối chấp nhận kết quả của một cuộc bầu cử dân chủ, có thể thẳng thắn gọi phía bên kia là "sự ô nhục" cho thấy sự đảo lộn kỳ lạ trong chính trị Mỹ.
Chiến dịch của Đảng Dân chủ đang cố gắng thể hiện cuộc bầu cử này như một sự lựa chọn về các nguyên tắc đạo đức. Như Biden đã nói ngay trước khi mắc lỗi phát ngôn của mình: “Các nhà sử học về Tổng thống nói rằng điều quan trọng nhất về một nhà lãnh đạo là tính cách - liệu ông ấy có đáp ứng được không?” Thật dễ dàng để chứng minh lý do tại sao ứng viên của họ, Kamala Harris, vượt trội trong điểm này.
Tuy nhiên, Đảng Dân chủ đã được Future Forward, ủy ban hành động chính trị siêu lớn (PAC) đứng sau ủng hộ Harris, cảnh báo rằng tấn công vào tính cách của Trump trong giai đoạn cuối của chiến dịch không hề đem lại hiệu quả.
Họ nói đúng. Có một số khó khăn khi tấn công vào tính cách của Trump. Đầu tiên, mặc dù có thể công bằng và chính xác khi chỉ ra sự khác biệt giữa ông và Harris về các đức tính mà một nhà lãnh đạo nên có - sự đứng đắn cơ bản, danh dự, lòng từ bi, trung thực, khiêm tốn - việc khoa trương đạo đức là một cách không hiệu quả để thuyết phục mọi người đứng về phía mình. Nó tạo cảm giác tự cao và kênh kiệu.
Và dù nhiều lời chỉ trích của Đảng Dân chủ nhắm vào Trump là chính đáng, một số lại không công bằng. Những lời nhận xét của Harris về việc ông “kiệt sức”, điều mà Future Forward cũng cảnh báo, là không thuyết phục và chỉ làm tổn hại đến sự toàn vẹn của chính phe bà.
Một lý do khác khiến việc tấn công Trump theo cách này không hiệu quả là vì ông có những phẩm chất khiến ông trông như có đạo đức, đặc biệt là sự dũng cảm. Elon Musk không phải là tỷ phú duy nhất ca ngợi sự can đảm của Trump sau khi ông đứng lên và hô “Chiến đấu! Chiến đấu! Chiến đấu!” sau vụ ám sát hụt vào ngày 13 tháng 7. “Cựu Tổng thống của chúng ta đã thể hiện sự thanh lịch và dũng cảm to lớn dưới làn đạn,” Jeff Bezos viết trên X.
Loại dũng cảm mà Trump thể hiện không phải là loại mà Aristotle nói đến - loại hành động trung gian giữa thói nhút nhát và thói liều lĩnh vì lợi ích chung. “Có một sự can đảm mang tính thể chất, bản năng trong Trump, nhưng thiếu sự can đảm đức hạnh,” Edward Brooks, giám đốc điều hành của Dự án Tính cách Oxford, phát biểu.
Tuy nhiên, Trump vẫn thành công khi tạo ấn tượng như một người có nguyên tắc. Một cuộc khảo sát của Pew gần đây cho thấy 69% cử tri cảm thấy ông sẵn sàng đứng lên vì những gì mình tin tưởng, cao hơn Harris chín điểm.
Chúng ta sẽ sớm biết liệu vận may của Trump có hết hay không. Nhưng điều đã rõ ràng là dù ông có vẻ ngoài của một nhân cách đạo đức, nhưng thực tế lại thiếu đi rất nhiều đức tính cần thiết.
Financial Times