Tình trạng bất ổn tài chính đã ảnh hưởng đến kế hoạch kiềm chế lạm phát của Fed
Nguyễn Vũ Phương Nam
Junior Analyst
Kế hoạch kiềm chế lạm phát của Fed đang bị ảnh hưởng sau sự sụp đổ của Silicon Valley Bank.
Một tuần trước, Chủ tịch Powell đã làm rung chuyển thị trường khi nói rằng Fed có thể sẽ tăng lãi suất lớn hơn so với động thái 25 điểm cơ bản vào tháng 2 để kiềm chế lạm phát dai dẳng. Vài ngày sau, SVB và Signature Bank sụp đổ, Bộ Tài chính và Fed đã tung ra một chương trình cho vay khẩn cấp quy mô lớn khi nhiều ngân hàng đối mặt với làn sóng rút tiền.
Tình trạng hỗn loạn trên thị trường vào thứ Hai cho thấy lo ngại về sự bất ổn tài chính đã gia tăng - có nguy cơ đẩy nền kinh tế Mỹ vào suy thoái. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 2 năm đã thấp hơn gần 50 điểm cơ bản khi giới đầu tư kỳ vọng Fed sẽ giảm quy mô tăng lãi suất và thậm chí có thể dừng hoàn toàn chu kỳ thắt chặt. Cổ phiếu ngành ngân hàng tiếp tục trượt dốc mặc dù thị trường chung vẫn bao phủ bởi sắc xanh vào đầu giờ chiều.
Điều đáng lo ngại là vụ sụp đổ của SVB và Signature Bank chỉ là khởi đầu của những khó khăn cho nền kinh tế khi Fed tăng lãi suất lên mức cao nhất kể từ vào năm 2007.
Trong khi ông Powell báo hiệu có khả năng Fed tăng 50 điểm cơ bản tại cuộc họp chính sách ngày 21-22/3, tình trạng hỗn loạn sẽ buộc họ phải xem xét lại định hướng chính sách của mình.
Trước áp lực phải trì hoãn các động thái thắt chặt, một số nhà hoạch định chính sách có thể ủng hộ việc duy trì tốc độ tăng vừa phải như quyết định lãi suất trong cuộc họp tháng Hai. Bà Lorie Logan, chủ tịch Fed tại Dallas, trước đây từng điều hành bộ phận thị trường tại Fed New York - khiến bà trở thành quan chức Fed am hiểu thị trường nhất - đã liên tục lập luận về việc Fed cần thận trọng với các quyết định tăng lãi suất, sau khi thắt chặt nhanh chóng vào năm ngoái.
“Tốc độ chậm hơn sẽ đảm bảo Fed đưa ra quyết định tốt nhất có thể,” bà Logan, người có quyền bỏ phiếu về lãi suất năm nay, cho biết trong bài phát biểu về chính sách tiền tệ vào tháng Một.
Một số quan chức Fed hawkish có thể sẽ nói rằng chương trình cho vay mới là một động lực thúc đẩy Fed tăng lãi suất 50 điểm cơ bản. Thị trường lao động vẫn mạnh mẽ và nếu báo cáo CPI được công bố vào thứ Ba nóng hơn dự kiến, điều này có thể sẽ ủng hộ Fed tăng tốc độ thắt chặt.
Tình trạng mâu thuẫn
Thị trường HĐTL đang cho thấy cuộc tranh luận về các động thái lãi suất và phản ánh kỳ vọng về việc cắt giảm vào cuối năm. Goldman Sachs Group hiện dự đoán Fed sẽ giữ vững lập trường vào cuộc họp tuần tới, và các nhà kinh tế của Barclays cũng ủng hộ quan điểm này.
Marc Sumerlin, người sáng lập Evenflow Macro ở Washington, cho biết: “Đây là lần đầu tiên trong chu kỳ này Fed đối mặt với tình trạng mâu thuẫn. Ngân hàng trung ương được thành lập vì sự ổn định tài chính, nên giờ đây họ phải đối mặt với sự ổn định tài chính khiến họ phải dừng lại và lạm phát buộc họ phải thắt chặt hơn nữa.”
Chủ tịch Powell đã phát biểu trước Quốc hội vào tuần trước rằng các nhà hoạch định chính sách sẵn sàng nâng lãi suất với tốc độ nhanh hơn để hạ nhiệt lạm phát, mặc dù họ đã giảm quy mô tăng xuống 25 điểm cơ bản vào tháng Hai.
Vài ngày sau, SVB và Signature Bank sụp đổ, Bộ Tài chính và Fed đã tung ra một chương trình cho vay khẩn cấp quy mô lớn khi nhiều ngân hàng phải đối mặt với rủi ro.
Thay đổi chiến thuật
Với việc cổ phiếu ngành ngân hàng giảm mạnh vào thứ Hai, bất kỳ động thái nào của Fed không cân nhắc đến sự sụp đổ của SVB có thể so sánh với tình trạng tháng 8/2007. Ngay cả khi thị trường bắt đầu có dấu hiệu lo ngại về chứng khoán thế chấp dưới chuẩn, Fed vẫn khẳng định lạm phát là mối bận tâm hàng đầu. Vài ngày sau, họ đã cắt giảm lãi suất cho các ngân hàng vay.
Fed cũng đã có một số thay đổi gần đây. Họ buộc phải thay đổi chiến thuật vào cuối năm 2021 khi lạm phát được coi là “tạm thời” hóa ra lại nghiêm trọng hơn nhiều so với dự đoán ban đầu của các nhà hoạch định chính sách.
Hiện đang có nhiều ý kiến chỉ trích rằng thông điệp của Chủ tịch Powell vào tuần trước không phù hợp với những rủi ro đang hình thành trong hệ thống tài chính.
Dario Perkins, nhà kinh tế học tại TS Lombard, cho biết: “Các ngân hàng trung ương đang trở thành yếu tố thúc đẩy, chứ không phải là một công cụ giúp hạn chế những biến động vĩ mô.”
Nguy cơ lạm phát
Tuy nhiên, dữ liệu lạm phát được công bố hôm thứ Ba có thể nhắc nhở thị trường cũng như giới đầu tư rằng nhiệm vụ của các nhà hoạch định chính sách vẫn chưa hoàn thành.
Các nhà kinh tế tại LH Meyer/Monetary Policy Analytics cho biết: “Sự bất ổn của nền kinh tế sẽ khiến họ thận trọng hơn, nhưng phải được cân bằng với tình trạng lạm phát ngày càng xấu đi. Mặc dù khả năng Fed tăng 50 điểm cơ bản vào tháng 3 đã giảm đáng kể, nhưng chúng tôi tin rằng họ vẫn sẽ tiếp tục thắt chặt.”
Trớ trêu thay, những tranh cãi về vấn đề tài chính nổ ra chỉ vài tuần sau khi Phó Chủ tịch Lael Brainard rời Fed, người đã lãnh đạo – mặc dù cuối cùng không thành công – những nỗ lực nhằm thắt chặt các quy định tài chính và nhấn mạnh tầm quan trọng của những tác động tích lũy từ việc thắt chặt tiền tệ. Ông Powell đã duy trì cách tiếp cận nới lỏng đối với quy định.
Các sự kiện gần đây cũng làm nổi bật khả năng quản lý chính sách tiền tệ của Chủ tịch Powell trong 12 tháng qua.
Định giá lãi suất
Khi lạm phát tăng cao nhanh chóng, Fed đã bắt đầu nâng lãi suất từ 0 lên 25 điểm cơ bản vào một năm trước, trước khi tăng tốc độ thắt chặt lên 50 điểm cơ bản, và sau đó là chuỗi bốn động thái 75 điểm cơ bản liên tiếp. Các nhà hoạch định chính sách sau đó đã giảm xuống tăng 50 điểm cơ bản vào cuộc họp tháng 12 và 25 điểm cơ bản vào tháng Hai.
Nhưng việc dữ liệu lạm phát và thị trường lao động vào tháng 1 nóng hơn dự kiến, cũng như các số liệu sửa đổi cao hơn, đã khiến Chủ tịch Powell có dự định tăng tốc độ thắt chặt trở lại. Điều này đã thúc đẩy nhiều người thay đổi nhận định, với thị trường HĐTL bắt đầu định giá khả năng cao Fed sẽ đưa ra động thái 50 điểm cơ bản.
Vào thứ Hai, những kỳ vọng này đã thay đổi.
Bloomberg