Tân Tổng thống đắc cử Joe Biden đã cho thấy rất rõ ràng rằng các chính sách thuế do ông đề xuất sẽ dẫn tới việc tăng thuế đối với cho các tập đoàn lớn và cá nhân giàu có. Tuy nhiên, khả năng thông qua các đạo luật cụ thể liên qua tới vấn đề trên vẫn đang bị đặt nghi vấn và có thể sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố quan trọng khác ngoài nằm tầm kiểm soát của ông Biden.

Ông Biden sẽ phải chờ tới ngày 20/01 mới có thể chính thức nhậm chức, tuy vậy mục tiêu của ông trong những ngày đầu nắm quyền có thể được định hình bởi những gì diễn ra trong ngày làm việc cuối cùng của Quốc hội nhiệm kỳ thứ 116. Một phiên họp không hiệu quả sẽ buộc Quốc hội và Chính phủ mới phải bắt tay ngay vào việc đối phó với các vấn đề còn tồn đọng, bao gồm các quyết định tài trợ ngân sách và động thái tiếp theo đối với đại dịch Covid-19. Và ngay cả khi phiên họp diễn ra thành công cũng có thể khiến Chính phủ và Quốc hội cảm thấy cần phải làm nhiều hơn đối với những vấn đề này trước khi tập trung vào các mục tiêu mới.

Một sự kiện quan trọng khác đối với ông Biden là kết quả bỏ phiếu tại Georgia được công bố trong ngày hôm nay khi sẽ quyết định liệu đảng Dân chủ của ông có thể giành quyền kiểm soát được Thượng viện hay không:

• Nếu giành được thêm 2 ghế tại Thượng viện, đảng Dân chủ sẽ kiểm soát được cả lưỡng viện Quốc hội (dù với khoảng cách tối thiểu), cũng như các ủy ban liên quan tới vấn đề thuế. Điều này sẽ dọn đường cho các chính sách thuế lớn của ông Biden trong việc tăng thuế đối với các doanh nghiệp lớn và những người giàu có. Tuy vậy, khoảng cách sát sao tại cả 2 viện Quốc hội buộc ông Biden sẽ phải rất cẩn thận trong việc định hướng giữa các đảng viên cấp tiến và ôn hòa trong chính nội bộ đảng Dân chủ.
• Tuy nhiên, nếu đảng Cộng hòa giành được một trong hai ghế ở Georgia, họ sẽ giữ quyền kiểm soát Thượng viện và các kế hoạch đầy tham vọng mà Biden đã thúc đẩy trong chiến dịch tranh cử của mình - và những ý tưởng táo bạo hơn mà một số đảng viên Dân chủ hy vọng sẽ đạt được trong nhiệm kỳ của ông - có thể sẽ bị chặn lại bởi thực trạng của một Quốc hội bị chia rẽ.
• Cho dù cuộc đua ở Georgia có kết quả như thế nào, với kinh nghiệm dày dạn và mối quan hệ trên chính trường trong hơn 36 năm tại Thượng viện và 8 năm Phó Tổng thống, ông Biden được kỳ vọng có thể sẽ thành công trong việc thỏa hiệp giữa 2 đảng.

Một bài test sớm dành cho ông Biden trong khả năng hàn gắn sự chia rẽ trong Quốc hội sẽ tới nếu như ông tiếp tục kế hoạch theo đuổi một gói kích thích kinh tế mới. Ông Biden đã đề xuất một gói trợ cấp hiện đang được thảo luận tại Quốc hội và cam kết sẽ triển khai các biện pháp cứu trợ toàn diện hơn sau khi nhậm chức. Tuy vậy, hiển nhiên sẽ có những bất đồng giữa mong muốn tăng cường sự hỗ trợ cho nền kinh tế từ chính quyền của ông Biden và lo ngại gia tăng từ phía đảng Cộng hòa về vấn đề thâm hụt ngân sách.

Nội dung chính sách thuế của ông Biden bao gồm những gì?

Các chính sách thuế của ông Biden dựa trên quan điểm của ông cho rằng Đạo luật cắt giảm thuế và việc làm 2017 quá thiên vị dành cho các công ty lớn và người giàu có, do đó hệ thống thuế Liên bang cần được định hình lại nhằm đảm bảo các đối tượng trên đóng góp mức thuế công bằng hơn. Các biện pháp có thể thông qua tăng mức đóng thuế cùng với mở rộng các loại thu nhập chịu thuế. Tính tới hiện tại, chính sách thuế của ông Biden mới chỉ dừng ở mức chung chung. Về phía doanh nghiệp đó là tăng thuế suất lên mức 28% và áp dụng mức thuế suất tối thiểu 15% thu nhập trên sổ sách đối với các công ty có thu nhập ròng trên 100 triệu USD. Đối với cá nhân, ông cũng đề xuất tăng thuế suất đối với các thu nhập thông thường cũng như lợi nhuận tài chính và lợi tức, chấm dứt ưu đãi thuế đối với các công ty nộp thuế thông qua chủ doanh nghiệp và tăng áp lực từ thuế bất động sản.

Tuy nhiên, ông Biden vẫn chưa đưa ra dự thảo chi tiết về kế hoạch nêu trên dưới tư cách ứng cử viên cũng như sau khi trúng cử. Do vậy, chúng ta vẫn chưa có đủ dữ liệu cần thiết để dự phóng tác động đối với ngân sách liên bang và hoạt động của các doanh nghiệp. Nội dung chi tiết có lẽ sẽ phải đợi cho tới khi ông Biden gửi bản kế hoạch chi tiết tới Quốc hội mới sau khi chính thức nhậm chức.

Hãy chuẩn bị sẵn sàng cho sự thay đổi

Bất chấp những điều không chắc chắn ở trên - cùng với việc Quốc hội sẽ có quan điểm riêng về chính sách - những thay đổi đáng kể về thuế trong vài năm tới vẫn là một khả năng có thể xảy ra. Trong thời gian tới, các doanh nghiệp nên chú ý đến các điều khoản liên quan tới gia hạn thuế và thuế tạm thời, một số điều khoản trong số đó sẽ hết hạn vào cuối năm 2020. Tuy vậy, động thái của Quốc hội đối với các điều khoản gia hạn thuế sẽ phụ thuộc phần lớn vào tình hình của gói cứu trợ Covid do hỗ trợ nền kinh tế vẫn đang là mục tiêu ưu tiên hơn của chính quyền mới so với việc tăng thuế lên doanh nghiệp.

Về lâu dài, các đề xuất trong chiến dịch tranh cử của Biden về các vấn đề như biến đổi khí hậu, chăm sóc sức khỏe, cơ sở hạ tầng gần như chắc chắn sẽ yêu cầu các khoản chi tiêu liên bang bổ sung, điều mà mà ông khẳng định sẽ được bù đắp bằng các khoản thu bổ sung từ các tập đoàn lớn và cá nhân giàu có.

Hơn nữa, bất kể đảng nào kiểm soát Quốc hội, chúng ta có thể dự đoán rằng chính quyền mới sẽ sử dụng triệt để quyền hạn của mình để sửa đổi lại các quy tắc áp dụng đối với điều luật hiện tại nhằm hướng tới mục tiêu của ông Biden. Dù cho việc tăng thuế sẽ cần phải được sự thông qua của Quốc hội, các cơ quan chính phủ vẫn có quyền đưa ra những hướng dẫn thực thi cụ thể đối với các nhà hành pháp trong vài năm tới. Với những phân tích ở trên, sẽ không còn là quá sớm để bắt đầu đánh giá tác động có thể nếu các dự luật mới về thuế được thông qua để phác họa những bước đi phù hợp trong tương lai.