Trong cuộc họp khẩn hôm thứ Ba, Thống đốc PBoC Phan Công Thắng, đã công bố một loạt các biện pháp nhằm thúc đẩy nền kinh tế, điều này cho thấy chính phủ đang thực hiện những thay đổi táo bạo. Các nhà kinh tế học cho rằng, mặc dù gói chính sách này có thể tạo ra hiệu ứng tích cực tạm thời, nhưng nó vẫn chưa đủ để đảo ngược tình trạng suy thoái kinh tế kéo dài mà Trung Quốc đang phải đối mặt. Họ nhấn mạnh rằng cần nhiều biện pháp hơn nữa để thực sự hồi phục nền kinh tế.

Giống như một cú bơm adrenaline giúp cơ thể nhanh chóng tăng cường năng lượng, các chính sách PBoC đưa ra được kỳ vọng sẽ nhanh chóng cải thiện tình hình kinh tế. Các biện pháp nới lỏng mà PBoC công bố bao gồm cắt giảm lãi suất, giúp cho việc vay vốn trở nên dễ dàng hơn, từ đó khuyến khích đầu tư và chi tiêu. PBoC còn giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc, giúp ngân hàng có thêm vốn để cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp và người tiêu dùng. Ngoài ra, chính phủ cũng đưa ra các biện pháp khuyến khích người dân mua nhà nhằm thúc đẩy thị trường bất động sản, lĩnh vực quan trọng trong nền kinh tế Trung Quốc. Việc công bố các biện pháp này diễn ra tại một cuộc họp báo hiếm hoi cho thấy tính nghiêm trọng của tình hình kinh tế và nhu cầu khẩn cấp trong việc đưa ra giải pháp.

Sau tin này, thị trường chứng khoán trong nước và Hong Kong đã tăng vọt, với chỉ số CSI 300 đạt mức tăng lớn nhất kể từ tháng 7/2020. HĐTL chứng khoán Mỹ tăng điểm và cổ phiếu châu Âu cũng tăng theo nhờ các ngành có sự tiếp xúc mạnh với Trung Quốc, bao gồm các nhà sản xuất ô tô và hàng hóa xa xỉ.

Phản ứng của thị trường cho thấy những chính sách của Thống đốc Phan Công Thắng được đánh giá cao về kiến thức và kỹ năng trong việc quản lý chính sách tiền tệ. Điều này tạo ra niềm tin vào khả năng lãnh đạo của ông trong việc điều hành nền kinh tế Trung Quốc. Tuy nhiên, các biện pháp này có thể giúp cải thiện tình hình kinh tế tạm thời, nhưng không thể giải quyết triệt để các vấn đề sâu xa hơn. Các nhà kinh tế cho rằng những biện pháp này chỉ là bước đầu trong một quá trình dài hơn. Họ cảnh báo rằng để thực sự kéo nền kinh tế ra khỏi tình trạng suy thoái, cần có những cải cách sâu rộng hơn, không chỉ là các biện pháp tạm thời.

Duncan Wrigley, một nhà kinh tế trưởng tại Pantheon Macroeconomics nhấn mạnh rằng những biện pháp nới lỏng mà PBoC công bố, mặc dù có thể mang lại hiệu ứng tích cực tạm thời, nhưng sẽ không đủ để giải quyết các vấn đề cơ bản khiến nền kinh tế Trung Quốc rơi vào vòng xoáy giảm phát. Ông cho rằng Trung Quốc cần một "gói cải cách để tái cấu trúc nền kinh tế một cách căn bản." Điều này có nghĩa là chính phủ cần thực hiện các cải cách sâu rộng hơn, không chỉ đơn thuần là các biện pháp kích thích tài chính, mà còn phải thay đổi cấu trúc kinh tế và chính sách để tạo ra động lực cho tăng trưởng tiêu dùng. Để đạt được sự hồi phục bền vững, Trung Quốc cần tìm cách thúc đẩy tiêu dùng trong nước. Tiêu dùng mạnh mẽ là yếu tố quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang gặp khó khăn.

Cuộc họp báo được tổ chức chỉ 48 giờ sau khi được lên lịch, cho thấy tính cấp bách của tình hình kinh tế. Các nhà lãnh đạo cấp cao nhận thức rõ về những khó khăn mà nền kinh tế đang phải đối mặt, và họ đang tích cực tìm cách giải quyết. Chính phủ đang đối mặt với thực tế khó khăn trong việc đạt được các mục tiêu kinh tế đã đặt ra. Điều này có thể liên quan đến sự suy giảm trong các lĩnh vực kinh tế quan trọng như tiêu dùng và đầu tư.

Các quan chức ở một tỉnh ven biển lớn đã đưa ra cảnh báo rằng tỉnh này sẽ gặp khó khăn trong việc đạt được mục tiêu tăng trưởng. Tỉnh ven biển này được mô tả là "một đóng góp quan trọng vào tăng trưởng", có nghĩa là nó là một khu vực kinh tế chủ chốt, có vai trò lớn trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của toàn quốc. Nếu tỉnh này không đạt được mục tiêu GDP, điều đó sẽ có tác động tiêu cực đến toàn bộ nền kinh tế. Cảnh báo này phản ánh thực trạng kinh tế khó khăn, khi mà các khu vực kinh tế trọng điểm cũng không thể đạt được các mục tiêu tăng trưởng đã đề ra. Điều này có thể do nhiều yếu tố, bao gồm suy giảm nhu cầu trong nước, tình hình bất động sản khó khăn, hoặc các vấn đề liên quan đến thương mại.

Trung Quốc có thể sẽ không đạt được mục tiêu tăng trưởng

Sự thay đổi nhanh chóng từ các nhà lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản Trung Quốc cho thấy chính phủ đã quyết định điều chỉnh chính sách đột ngột, gây bất ngờ cho nhiều người trong hệ thống chính trị. Trước đó, nhiều quan chức đã chờ đợi nhiều tháng mà không nhận được phản hồi, khiến họ cảm thấy bối rối và không biết chính phủ đang định hướng như thế nào về các đề xuất chính sách. Tuần trước, các lãnh đạo đã đột nhiên yêu cầu cung cấp thêm thông tin, cho thấy họ nhận ra tình hình khẩn cấp và cần thông tin bổ sung để đưa ra quyết định nhanh chóng, điều này tạo ra áp lực lớn cho các quan chức địa phương. Họ phải làm việc suốt đêm để đáp ứng yêu cầu từ lãnh đạo, trong khi không có nhiều thời gian chuẩn bị.

Nỗ lực này dường như đã thành công. Trước đó, có một cảm giác tiêu cực và lo ngại về sự suy giảm kinh tế, và giờ đây, các biện pháp này dường như đã giúp cải thiện tình hình đó. Các ngân hàng lớn như Goldman Sachs và UBS đã cắt giảm dự báo về tăng trưởng kinh tế Trung Quốc, cho thấy tình hình kinh tế đang xấu đi. Điều này xuất phát từ "hàng loạt dữ liệu tồi tệ," tức là các chỉ số kinh tế không khả quan như tăng trưởng chậm lại, giảm phát, và các vấn đề trong lĩnh vực bất động sản.

Chứng khoán Trung Quốc đang phục hồi sau thông báo từ PBoC

Bloomberg Economics và các tổ chức khác hiện kỳ vọng chính phủ sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng 5% trong năm nay. Tuy nhiên, hầu hết các nhà kinh tế cũng đồng ý rằng cần có thêm nhiều biện pháp để tránh tình trạng giảm phát kéo dài giống Nhật Bản. Mặc dù có các biện pháp chính sách đã được đề xuất, nhưng vẫn thiếu một kế hoạch tổng thể rõ ràng để khuyến khích người dân tiêu dùng. Việc tăng cường chi tiêu của người dân là rất quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, và nếu không có một chiến lược mạch lạc, nền kinh tế có thể gặp khó khăn trong việc phục hồi.

Các vấn đề kinh tế của Trung Quốc không chỉ xuất phát từ yếu tố vĩ mô như chính sách hoặc thị trường, mà còn liên quan đến tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp. Khi người tiêu dùng và doanh nghiệp thiếu niềm tin vào nền kinh tế, họ có xu hướng giảm chi tiêu và đầu tư, điều này càng làm trầm trọng thêm tình hình. Nigel Peh, một nhà quản lý danh mục đầu tư chỉ trích rằng các biện pháp chính sách hiện tại có thể không đủ mạnh hoặc không đúng hướng để giải quyết tận gốc các vấn đề kinh tế. Bối cảnh kinh tế của Trung Quốc không thể giải quyết chỉ bằng một vài biện pháp đơn giản. Phục hồi kinh tế là một quá trình phức tạp và đòi hỏi thời gian, nỗ lực và một loạt các chính sách đồng bộ.

Khi PBoC đưa ra các biện pháp này, sự chú ý của thị trường và các nhà quan sát chuyển hướng đến Bộ Tài chính. Các biện pháp tài khóa có thể sẽ được công bố trong vài ngày tới khi Bộ Chính trị chuẩn bị họp trước kỳ nghỉ lễ kéo dài một tuần. Sự kiện này sẽ đánh dấu kỷ niệm 75 năm Đảng Cộng sản Trung Quốc thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Mặc dù Trung Quốc đang phải đối mặt với áp lực quốc tế, đặc biệt từ Hoa Kỳ, để thực hiện các chính sách kích thích tiêu dùng và giảm phụ thuộc vào sản xuất, họ không ủng hộ phương pháp phát tiền mặt trực tiếp cho công dân như một cách để kích thích tiêu dùng. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc lo ngại rằng việc phát triển một hệ thống phúc lợi xã hội có thể vượt quá khả năng tài chính của quốc gia. Và trong một quốc gia có tỷ lệ tiết kiệm cao nhất thế giới, các quan chức nghi ngờ rằng hầu hết mọi người sẽ không chi tiêu số tiền đó.

Vì vậy, thị trường đang hy vọng vào các chính sách hỗ trợ mua lại nhà chưa bán được, tăng chi tiêu cho phúc lợi xã hội và các động thái khác để giúp người tiêu dùng đổi thiết bị gia dụng cũ. Bộ Tài chính cũng có thể thúc đẩy chính quyền địa phương bán thêm trái phiếu để tăng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng.

Có nhiều cuộc tranh luận ở Trung Quốc liên quan đến chính sách tài khóa, đặc biệt là việc có nên thay đổi các quy tắc không chính thức về thâm hụt ngân sách và nợ công hay không. Các quy định này yêu cầu thâm hụt ngân sách không vượt quá 3% GDP và tỷ lệ nợ công dưới 60% GDP để giữ cho nền kinh tế ổn định. Ông Xu Qiyuan, phó giám đốc Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới, cho rằng chính phủ nên "tăng cường chi tiêu tài khóa" để đầu tư vào giáo dục, y tế và an sinh xã hội, từ đó nâng cao đời sống người dân và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Cuộc tranh luận này phản ánh sự thay đổi trong tư duy chính sách của Trung Quốc, cho thấy rằng cần linh hoạt hơn trong chi tiêu để ứng phó với các thách thức kinh tế hiện tại.

Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng giảm phát

"Mặc dù các chính sách mở rộng đi kèm với những tác dụng phụ, nhưng bài học mà chúng ta nên học từ Nhật Bản là tác dụng phụ sẽ còn tồi tệ hơn nếu các chính sách mở rộng không được thực hiện hoặc bị trì hoãn," ông Xu nói. “Trung Quốc không nên bị ràng buộc bởi các học thuyết tài khóa lỗi thời ở Mỹ và châu Âu.”

Chính phủ Trung Quốc nhận thức được tầm quan trọng của khu vực tư nhân đối với nền kinh tế. Tuy nhiên, chính phủ đã có những hành động mà có thể làm giảm niềm tin của doanh nghiệp. Họ đã thực hiện các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt đối với các công ty công nghệ lớn. Điều này không chỉ hạn chế hoạt động kinh doanh của các công ty này mà còn tạo ra một môi trường không chắc chắn cho các doanh nghiệp khác, khiến họ lo ngại về sự can thiệp của chính phủ. Chính phủ Trung Quốc đã chỉ trích các phong cách sống mà họ cho là tiêu cực hoặc không đúng mực của những người làm trong ngành tài chính. Điều này có thể làm giảm sự tự do và sáng tạo trong môi trường làm việc, từ đó ảnh hưởng đến động lực làm việc của các cá nhân và doanh nghiệp trong khu vực tư nhân.

Ít nhất ba nhà đầu tư hàng đầu từ các công ty chứng khoán khác nhau đã bị bắt trong những tháng gần đây, cùng với năm nhân viên hiện tại và cựu nhân viên của hãng dược phẩm Anh AstraZeneca. Những lo ngại về sự an toàn của các giám đốc điều hành, căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc và một nền kinh tế bị cản trở bởi lĩnh vực bất động sản gặp khó khăn đang khiến các nhà đầu tư nước ngoài xa lánh.

Ông Hamish MacDonald, giám đốc đầu tư khu vực châu Á-Thái Bình Dương tại BlackRock cho biết khi được hỏi về tác động của gói kích thích: "Cảm giác như chúng ta còn xa mới đến mức thực sự đầu tư vào thị trường bất động sản Trung Quốc. Tôi muốn thấy vốn nước ngoài tập trung vào đó, và tôi cũng muốn thấy vốn trong nước mua vào. Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, không có nhiều người mua trong hai nhóm này".

PBoC cắt giảm lãi suất điều hành và tỷ lệ dự trữ bắt buộc

Trước đây, PBoC thường sử dụng các bản thông cáo chính thức được đăng trên trang web của mình để thông báo về các quyết định quan trọng. Đôi khi sẽ có một thông cáo kèm theo cung cấp một số thông tin cơ bản, được trích dẫn từ một 'quan chức liên quan' không được nêu tên. So với cách tiếp cận truyền thống này, việc ông Phan Công Thắng tổ chức một cuộc họp báo trực tiếp và công khai để thông báo về các quyết định chính sách tiền tệ lớn hiện tại cho thấy một sự thay đổi đáng kể. Cách tiếp cận mới này cho phép PBoC tương tác trực tiếp với các phóng viên, trả lời câu hỏi và giải thích rõ ràng về các chính sách của mình. Điều này không chỉ tăng cường tính minh bạch mà còn có thể giúp xây dựng niềm tin từ các nhà đầu tư và công chúng.

Đối với một số nhà đầu tư, sự minh bạch được thể hiện vào thứ Ba cho thấy sự cấp bách của Bắc Kinh trong việc ngăn chặn đà lao dốc đã xóa sạch hơn 6 nghìn tỷ USD giá trị thị trường của cổ phiếu Trung Quốc và Hong Kong kể từ đỉnh năm 2021.

Linda Lam, người đứng đầu bộ phận tư vấn cổ phiếu cho khu vực Bắc Á tại Union Bancaire Privee ở Hong Kong, cho biết: “Điều khiến thị trường ngạc nhiên là định hướng rõ ràng, khiến PBoC trở thành nơi cung cấp thanh khoản vững chắc để hỗ trợ thị trường chứng khoán. Thị trường tài chính sẽ trải qua một giai đoạn thuận lợi, trong đó có nhiều tiền hơn để đầu tư. Trung Quốc đang mua thời gian để giải quyết các vấn đề tăng trưởng sâu hơn.”